Student-ondernemer Eric Lammertsma: 'Een bedrijf beginnen is het leukste dat er is'

Het begon allemaal toen hij in een laboratorium in De Uithof met DNA in de weer was, vertelt Lammertsma (27) in het fraaie kantoor van Crimsonbase in het Kruytgebouw. “Ik had in Utrecht biomedische wetenschappen gestudeerd en na mijn bachelor koos ik in 2007 voor de master Science and Business Management. Dat is weliswaar geen onderzoekersopleiding, maar ik was wel regelmatig in het lab te vinden.

“Ik werkte onder meer met het DNA van virussen en ik begon me steeds meer te ergeren aan de tijd die ik kwijt was met het zoeken op internet naar de meest geschikte chemicaliën om aan dat DNA te sleutelen. Ik dacht: ik zit hier eindeloos te puzzelen, waarom doet de computer dat eigenlijk niet voor me? Die kan dat toch veel beter en efficiënter?”

Tijdens een stage aan de universiteit van Yale merkte Lammertsma dat veel collega-onderzoekers met hetzelfde probleem worstelden. Hoewel hem aan de Amerikaanse Oostkust een promotieplaats in het vooruitzicht werd gesteld, besloot hij na enig aarzelen om niet voor een loopbaan in het onderzoek te kiezen, maar om zijn aandacht te richten op het vinden van een oplossing voor het gesignaleerde probleem en daarmee te kiezen voor een toekomst als ondernemer.

“Het was niet gemakkelijk om nee te zeggen tegen het aanbod uit Yale, want promoveren aan zo’n prestigieuze universiteit is niet voor iedereen weggelegd. Maar uiteindelijk zag ik in het bedenken van oplossingen voor de problemen van andere wetenschappers toch een grotere uitdaging dan in zelf onderzoek doen. Niet om er rijk van te worden”, zegt hij er nadrukkelijk bij, “want dat is nooit mijn drijfveer geweest. Het gaat mij puur om het vooruit helpen van de wetenschap.”

Software

Terug in Utrecht greep Lammertsma de cursus Fundamentals of Business and Economics binnen zijn master aan om met een paar medestudenten een businessplan voor zijn onderneming-in-spe te schrijven. “Mijn idee was om gebruiksvriendelijke software te ontwikkelen voor biomedisch onderzoek, en toen ik mijn businessplan voorlegde aan deskundigen van onder meer de Rabobank, waren zij meteen enthousiast, ook al begrepen ze maar half wat de wetenschappelijke portee was.”

De positieve reacties gaven Lammertsma voldoende vertrouwen om serieus aan een eigen bedrijf te gaan denken, maar duidelijk was dat zijn idee kansloos zou zijn zonder voldoende expertise op ICT-gebied. “Daarom was het echt een uitkomst dat mijn broer Paul (26, links op foto) informatica studeert. Ik heb hem gevraagd of hij ervoor voelde om mee te werken en gelukkig was hij meteen enthousiast. Ook zijn vriend Mathijs Lagerberg (26, rechts op foto) kwam erbij en met zijn drieën hebben we op onze studentenkamers vervolgens keihard gewerkt om ons idee verder vorm te geven.”

In het voorjaar van 2008 waren de drie compagnons zo ver dat zij investeerders konden gaan benaderen. Toen duidelijk werd dat die wel brood in de plannen zagen, werd op 1 augustus het bedrijf Crimsonbase opgericht. Ook werd toen een ruimte gehuurd in de incubator voor startende ondernemers van UtrechtInc in het Kruytgebouw. En dit voorjaar zag dan eindelijk, na ruim een jaar van intensief ontwikkelingswerk, met Quickgene het eerste concrete product van het jonge bedrijf het levenslicht.

Enzymen

Om te kunnen begrijpen wat Quickgene doet, neemt Eric Lammertsma ons mee naar een denkbeeldig laboratorium. “In elk biomedisch lab is tegenwoordig fantastische apparatuur beschikbaar waarmee je in no time uit een klein stukje weefsel de complete volgorde van alle ‘letters’ in het DNA kunt afleiden. Geweldig. Maar als je vervolgens met dat DNA wilt gaan werken, begint het verhaal lastiger te worden. De daarvoor beschikbare software is zo ingewikkeld dat je een trainingscursus nodig hebt om te begrijpen hoe alles werkt. Doel van onze software is om ook dat vervolgtraject voor onderzoekers gemakkelijker ‘begaanbaar’ te maken.”

Neem bijvoorbeeld het knippen van bepaalde stukjes uit het DNA met behulp van enzymen, vervolgt Lammertsma. “Er is allerhande software beschikbaar die laat zien welk enzym waar knipt en welk enzym ik dus nodig heb voor een bepaald experiment. Maar als je vervolgens wilt weten hoe je zo’n enzym moet gebruiken, welke chemicaliën en zouten je erbij moet gooien om ze werkzaam te maken, hoe hoog de temperatuur moet zijn en ga zo maar door, dan moet je het internet op. Vooral als je combinaties van enzymen wilt gebruiken die onder compleet verschillende omstandigheden werkzaam zijn, ben je veel tijd kwijt met uitzoeken hoe je het best te werk kunt gaan.

“Wat wij nu hebben gedaan, is software ontwikkelen die ervoor zorgt dat je als je met je cursor boven zo’n enzym gaat hangen, alle gewenste informatie krijgt voorgeschoteld: niet alleen welk zout en welke chemicaliën je moet gebruiken bij welke temperatuur, maar ook bij welke producenten je de spullen kunt kopen. Je krijgt kortom met één handbeweging alle informatie te zien die bekend is over dit enzym, informatie die je tot nu toe moeizaam bij elkaar moest sprokkelen.”

Lauweren

Nu Quickgene met succes gelanceerd is en inmiddels zijn weg naar de eerste afnemers heeft gevonden, is het tijd voor de volgende stap, want als de mannen van Crimsonbase iets niet van plan zijn, dan is het om op hun lauweren te gaan rusten. “Dit eerste idee konden we nog met zijn drieën ontwikkelen, maar we barsten van de ambitie en inmiddels denken we er al hard over na om nieuwe mensen aan te trekken.

“Afgelopen zomer hebben we in Brussel bijvoorbeeld een voorstel gepresenteerd voor het ontwikkelen van een verbeterde versie van een genetische database. Daar is heel enthousiast op gereageerd, maar een zo ambitieus project kunnen we niet meer met zijn drieën behappen. Daar hebben we een groter team voor nodig.”

Terwijl Eric Lammertsma enthousiast vertelt hoe de eerste multinationals hem al hebben benaderd met de vraag of zijn bedrijf wellicht te koop is, luisteren zijn twee compagnons tevreden mee. Drie jaar geleden liepen zij nog niets vermoedend college in afwachting van een baan bij een IT-bedrijf. “Nu kan ik me niet meer voorstellen dat ik ooit nog onder een baas zou kunnen werken”, zegt Paul Lammertsma. “Ik ben net als Paul nog student”, voegt Mathijs eraan toe, “maar ik voel me inmiddels al voor meer dan de helft ondernemer. Ik zou echt niet leukers kunnen bedenken.”

Op maandag 8 november hopen de mannen van Crimsonbase de Utrechtse Ster in de wacht te kunnen slepen. “Dat zou een mooie bekroning van ons initiatief vormen”, zegt Eric Lammertsma, “en het zou ook een mooi signaal voor andere ondernemende studenten zijn. Je hoeft maar even om je heen te kijken of je ziet dat de mogelijkheden voor ondernemers in de wetenschap voor het oprapen liggen. Ik kan elke student aanraden om er serieus over na te denken, want voor wie goed kijkt zijn er echt kansen in overvloed.”