Studenten schrijven Biosciencefiction

Dertien Honoursstudenten Biologie besloten hun vak te verlengen en hun ontdekkingen om te werken tot een echt boek. En met succes. ‘Biologie in de 21e eeuw’ is een soort sciencefiction van de biologie  en ligt nu in de boekhandel. Het is een officieel studieboek voor eerstejaars biologen aan de UU en de hogeschool in Den Bosch.Van welke grote thema’s in de biologie zijn in de 21e eeuw belangrijke doorbraken te verwachten? Dat was de vraag die een aantal studenten zich stelden na hun Honoursprogramme Biologie. Ze staken de hoofden bij elkaar en besloten gezamenlijk een futuristisch boek te schrijven. Biologiestudent en hoofdredacteur Rascha Nuijten: “We wilden iets maken voor eerstejaars biologiestudenten, omdat ze het leuk vinden om te lezen over wat ze later met hun studie kunnen. We hadden net zelf het eerste jaar erop zitten, dus hadden we daar een goed idee van. Tijdens het brainstormen bleken er echt veel interessante onderwerpen te zijn. De een wilde iets met klimaatverandering, een ander wilde bijvoorbeeld meer weten over het tegengaan van veroudering en weer iemand anders over hoe we de aarde bewoonbaar kunnen houden. Iedere auteur koos iets naar zijn of haar eigen interesse en dat maakte dat iedereen erg enthousiast en met veel motivatie aan het werk ging! Het werd uiteindelijk een boek met 17 maatschappelijke problemen waarvoor we in de toekomst komen te staan en waar de biologie mogelijk voor oplossingen kan zorgen.”DNA-sollicitatieHet is 21 mei 2051. Friso gaat solliciteren. Het gesprek gaat soepel en zoals hij voor de spiegel had geoefend. Voordat hij de deur uitloopt moet hij nog even met een wattenstaafje wat wangslijmvlies in een buisje doen. Tevreden gaat hij naar huis. Een week later wordt hij gebeld en de man aan de andere kant van de lijn vertelt dat hij Friso erg geschikt vindt en dat hij zo in het bedrijf zou passen, maar dat hij toch slecht nieuws heeft. Uit de DNA-analyse is namelijk gebleken dat Friso door een gemuteerd gen tien procent kans heeft om op latere leeftijd prostaatkanker te krijgen. Ze kiezen voor een andere geschikte kandidaat met een volledig gezond DNA-profiel. Friso wist het al van die grotere kans, omdat er bij zijn geboorte al een DNA-test was gedaan, maar dat dit reden was om hem de baan niet te geven…!Het is een voorbeeld van de tot de verbeelding sprekende verhalen die staan in de verschillende hoofdstukken van  ‘Biologie in de 21ste eeuw’: sciencefiction, onderbouwd met verantwoorde wetenschap. Rascha Nuijten: “Biologen in de 21e eeuw zullen een belangrijke rol gaan spelen bij een aantal grote uitdagingen waar de maatschappij voor komt te staan. Denk maar aan de invloed van het klimaat, de toenemende wereldbevolking waar voldoende voedsel voor moet zijn en de uitdaging om nieuwe biobrandstoffen te produceren. Als we natuur willen overhouden, zullen we alternatieve technieken moeten vinden.”Nieuwe ontdekkingen“Door nieuwe technieken ligt er steeds meer binnen ons bereik. We reizen de planeten in ons zonnestelsel af op zoek naar buitenaards leven, duiken naar de bodem van de diepste oceanen voor onderzoek naar leven zonder direct zonlicht en weten door DNA-onderzoek steeds meer over de verwantschappen tussen soorten en mogelijke afwijkingen. Dit opent deuren voor nieuwe vragen zoals ‘evolueert de mens nog?’ en ‘in hoeverre is ons erfelijk materiaal te beïnvloeden?’, maar ook vragen over hoe ver we mogen gaan,” vertelt Rascha. Het zijn allemaal onderwerpen die aan bod komen in het boek. Het opent een nieuwe wereld voor de lezer. Rascha: “Biologie is meer dan alleen een studie, dat er nog veel onbekend is en dat er dus nog een heleboel te doen is in de komende eeuw!”Toonbeeld van energieke studentenFred Wiegant, coördinator Honoursprogramma Biologie, is trots op zijn studenten: “Ze kunnen bergen werk verzetten. Zeker als het om iets gaat dat hen boeit en waarvan ze de relevantie inzien. Ik had verwacht dat ze een boekje in 60-voud zouden maken voor studenten, hun ouders en het bestuur van biologie. Daarmee was het wat mij betreft afgerond. Maar de groep wilde meer en heeft ervoor gezorgd dat het boek meteen al in het eerste jaar werd gebruikt. Het leuke van dit project is dat het om een groepsproject gaat, waarbij ze elkaar hard nodig hebben. Ze verdeelden zelf de taken, waren van elkaar afhankelijk en moesten op elkaar vertrouwen. In zo'n langdurig traject waarin de studenten echt alles zelf bedenken én uitvoeren, moeten ze veel knopen doorhakken. Zodoende werken ze aan een hoop vaardigheden. Ieder van hen heeft ervan geleerd. En zeker ook het redactieteam. Het is de verdienste van Rascha Nuijten en Carien Mol dat de groep doorzette en het voor elkaar kreeg om een uitgever te interesseren.”Uitgever Hans de Graaff: “In tijden dat het voor studenten steeds moeilijker wordt om langer te studeren, is het te prijzen dat sommige studenten wel extra uitdagingen aangaan. De studenten die dit voor elkaar hebben gebokst, zijn letterlijk het toonbeeld van energieke studenten.”Zelfregulerend organismeVolgens Fred Wiegant kwam er heel wat kijken bij de productie: “De studenten hebben in alles zelf het voortouw genomen en hebben als een zelfregulerend organisme allerlei interne problemen opgelost, elkaar feedback gegeven, het tijdpad bewaakt en ervoor gezorgd dat dit boek met fraaie onderwerpen op tijd werd afgerond. De auteurs kozen en verdeelden samen de onderwerpen. Ze zochten een specialist om inspiratie op te doen en de inhoud te checken. Ze stelden een schema op voor peer-feedback, om elkaars hoofdstukken te becommentariëren. De eindredactie lette extra op de leesbaarheid en het illustratie- en lay-outteam was verantwoordelijk voor zinvolle en aantrekkelijke illustraties, en voor een verzorgde lay-out. De hoofdredacteur moedigde iedereen aan en hield het hele proces in de gaten. Ten slotte zorgde het promotieteam ervoor dat de doelgroep werd bereikt.” Het boek bleek een brug te slaan tussen havo/vwo en het hoger onderwijs en de eerstejaars biologiestudenten in Utrecht waren de eerste gebruikers. “Het is voor eerstejaars goed om meteen te beseffen hoe breed de biologie is, maar ook hoeveel uitdagingen er zijn en dus hoeveel werk er de komende tijd nog te doen is.”  Rascha Nuijten & Carien Mol (redactie), Biologie in de 21ste eeuw. 288 pagina’s / € 16,50Illustraties: Margot Cramwinckel en Sophie Kamp