'Zijlstra bagatelliseert probleem'

Het klinkt zo eenvoudig: laat wetenschappers samenwerken en ze zullen tot grote hoogte stijgen. Volgens het Rathenau Instituut zijn de pogingen om dat te bevorderen goeddeels mislukt, maar staatssecretaris Zijlstra denkt daar anders over.Beleidsmaker en politici willen graag dat de Nederlandse wetenschap zich specialiseert, want er is geen geld om alle onderzoeksgebieden te bestrijken. Dus heeft de overheid onder het vaandel van ‘focus & massa’ allerlei maatregelen getroffen: er zijn sleutelgebieden aangewezen, topinstituten opgericht, sectorplannen gemaakt en extra stimulansen gegeven.Dat beleid heeft echter nauwelijks wat opgeleverd, concludeerde het Rathenau Instituut twee maanden geleden. Er verschenen in de zogeheten focusgebieden geen extra wetenschappelijke publicaties.Sterker nog, in verhouding tot de rest van de Nederlandse wetenschap krimpen de ‘focusgebieden’: het zijn juist de verliezers. Alleen de prestaties op de terreinen genomics en wateronderzoek namen toe. Dat moet toch te denken geven, vinden de onderzoekers van het Rathenau Instituut.Maar staatssecretaris Zijlstra kijkt hier anders tegenaan, schrijft hij in een reactie. De Rathenau-onderzoekers hebben zich te sterk beperkt door alleen naar de hoeveelheid publicaties te kijken. Het begrip ‘focus en massa’ kent volgens hem “allerlei dimensies” en kan op allerlei manieren worden gemeten: “Niet alleen kwantitatief, maar ook kwalitatief.” Zo zou de organisatie van de wetenschap verbeterd zijn.Het zou bovendien te vroeg zijn om zulke drastische conclusies te trekken. Het duurt immers jaren voordat wetenschappelijk onderzoek zijn weg naar de tijdschriften vindt. Misschien moeten de effecten nog komen.“Zijlstra bagatelliseert onze bevindingen”, vindt onderzoeker Edwin Horlings van het Rathenau Instituut. “Het lijkt me niet goed om te blijven ontkennen dat er een probleem is. Als de organisatie van wetenschap dankzij de inspanningen van de overheid inderdaad ‘ kwalitatief’ beter is geworden, dan zou je dat toch ook in de uitkomsten moeten zien?”Hij verwacht dat het ministerie van OCW doorgaat op de ingeslagen weg van topgebieden en zwaartepunten. “Maar hopelijk komt er nu meer structuur in de pogingen om focus en massa te creëren. De afgelopen jaren hebben alle stimulansen en herzieningen vooral onrust veroorzaakt en mogelijk ook extra administratieve lasten.”