Studeren als hobby

Aan: nieuwe studenten@uu.nl
Betreft: studeren als hobby
Bijlage: de bril die je op zet
 

Beste S,
Dat het een andere tijd was toen ik 45 jaar geleden ging studeren, zal je ondertussen wel duidelijk geworden zijn uit mijn vorige blogs. Studeren was voor iedereen! Education permanente was een ideaal dat algemeen werd onderschreven door de politiek. De inhoud en de bedoeling van dit ideaal is in de loop der tijd nogal veranderd.

Studeren was nauwelijks aan een limiet gebonden. Er waren universitaire studies die vijf jaar duurden, en er waren studies die langer duurden. In ieder geval nooit korter dan vijf jaar. Je moest altijd tenminste één totaal ander bijvak doen en aan het eind een scriptie maken waar velen jaren over deden. Maar: je kon een beurs krijgen als je ouders het collegegeld niet konden betalen. En je kon je rustig blijven inschrijven ook al haalde je geen enkel tentamen. Je kon alleen geen uitkering krijgen als je nog studeerde. Iedereen had bijbaantjes.

Ik ging naar Utrecht om wijsbegeerte te gaan studeren. Het Utrechtse aanbod in deze studie was bijzonder gevarieerd. Vele vakgebieden van de filosofie die elkaar nauwelijks verdroegen, elkaar soms zelfs te vuur en te zwaard bevochten, werden er tegelijkertijd beoefend, en gedoceerd.
Vakken als ethiek, metafysica, kennisleer, wetenschapsleer, logica, taalfilosofie, geschiedenis van de filosofie, enzovoort. Het was er allemaal in Utrecht. Zowel de harde als de zachte kant van ons denken zoals je dat waarschijnlijk nu zou noemen. Gedoceerd door hoog aangeschreven docenten en onderzoekers. Internationale coryfeeën als de spitsvondige professor Bertus De Rijk, en de erudiete maar zeer bescheiden Ad Peperzak. Alleen de oosterse filosofie ontbrak (wat mij betreft helaas).

Hoe fantastisch was het om deelgenoot gemaakt te worden van de ideeën en inzichten van grote geesten en diepe denkers in onze westerse wereld. Om manieren te ontdekken om logisch te redeneren, problemen te ontrafelen, zindelijk te denken. De paden te ontdekken waarlangs het denken zich begeeft.

Van alle motieven die er zijn om te gaan studeren, waren een leuke baan of makkelijk geld verdienen ongeveer de laatste die ik voor ogen had. Volgens mij ging je studeren om je inzichten te verdiepen, je kennis te verbreden. Om de wereld om je heen beter te begrijpen. Veel klasgenoten gingen gewoon iets studeren waar ze op school goed in waren. Wat ze leuk vonden. Biologie, Frans, wiskunde enz. Als je meer praktisch was aangelegd, ging je naar een hogeschool om een vak te leren. Dat werd niet hoger of lager gewaardeerd.

Als ze mij vroegen: jaja interessant filosofie, maar wat ga je daar dan later mee doen?, wist ik het antwoord niet. Socrates wist het ook niet. Peuteren aan wat iedereen als vanzelfsprekend aanneemt of voor waar houdt, leek me een zinvolle bezigheid. Dat wordt je niet in dank afgenomen, zeker niet door grote ego’s in gevestigde organisaties.

Gek hè dat Socrates zo hechtte aan communicatie in de vorm van dialogen? Ons bestuur communiceert nog maar een kant op, en bijna altijd als propaganda.

Baaierd