Are you talking to me Seneca?

Je zou denken dat je je vooral dingen uit je kindertijd herinnert waarop iets uitzonderlijks gebeurde. Ik heb echter een scherpe herinnering aan een moment van nietsdoen toen ik acht was. Ik lig op mijn buik op het rode laagpolige tapijt. Het is behaaglijk warm. Ik luister naar mijn moeders pianospel dat de woonkamer vult. Steeds op dezelfde noot gaat het mis. Dan begint ze weer opnieuw. Ik pluk aan het tapijt, draai me op mijn rug en staar naar de boogjesstructuur van de witte verf op het plafond. Ik hoef niks. Ik lig daar. Te liggen. En rol me nog eens om.

Ik denk aan het rode tapijt en de lome rust van toen als ik deze zomer tijdens een yogaweekend in Zeeland mijn hoofd probeer uit te zetten. Het lukt me maar niet om in het vakantiegevoel te komen. Dingen die ik wil doen, die ik kan doen, die ik moet doen, blijven maar ronddraaien in mijn hoofd. Waar is de uitknop?!

Ooit kreeg ik tijdens een stage van een collega het boekje Innerlijke rust van de Romeinse Stoïcijn Seneca. “Dit is interessant”, zei ze tegen me alsof ze een voorspellende gave had en wist dat ik dit nog weleens nodig zou kunnen hebben. Tien jaar later staat het nog steeds onaangeraakt in mijn kast. Als ik thuiskom van het yogaweekend sla ik het boekje open.

Het begint met een brief van Seneca’s goede vriend Serenus. Serenus is rusteloos. Hij weet niet wat hij wil. Als hij een publieke functie bekleedt dan vindt hij dat al snel vermoeiend. Maar als hij zich terugtrekt in zijn privésfeer, leest hij al snel weer iets moois en wil hij weer het forum opstormen. Hij vraagt Seneca om raad. ‘De menselijke geest is van nature dynamisch en gericht op actie’, antwoordt Seneca. (Tell me about it…) ‘Dankbaar grijpen we elke gelegenheid aan om in beweging te komen en afleiding te vinden. En dat geldt des te meer voor de minst hoogstaande karakters, die graag bezigheden hebben om zich tegenaan te schurken.’ (Ehm, are you talking to me Seneca?) ‘Zoals je ook wondjes hebt waar je niet vanaf kunt blijven, ook al gaan ze ervan open. Het is fijn om eraan te komen. Krabben waar het zo vreselijk jeukt is lekker. Precies zó vergaat het sommige mensen psychisch, zou ik zeggen: hun verlangens zijn uitgebarsten als lelijke zweren, en het doet ze plezier druk bezig te zijn en zich af te beulen.’

Millennial probleem? De Romeinen uit de eerste eeuw gedroegen zich al net zo!

‘Reizen zonder doel’, gaat hij verder, ‘mensen die de kusten afzakken, nu eens over zee, dan weer via land. Zo leven ze hun rusteloosheid uit, het hier en nu is steeds niet naar hun zin.’

Wij waren rusteloze zielen in de eerste eeuw, en zijn dat nog steeds. Gek genoeg is dat ook wel een geruststelling.

‘Een reis naar het luxe Campanië, of de woeste bossen van Bruttium, de ene reis na de andere, show na show … wat heb je eraan als je niet ook echt ontsnapt?’, vraagt Seneca zich af.

Geen reisje naar Bruttium dus. Hoe vind je dan wel innerlijke rust volgens de Stoïcijn? Spoiler: het komt neer op balans. Een juiste combinatie van activiteiten, vermaak en vrienden. In beweging blijven. Minimalisme. Het vermijden van doelloze inspanning. Flexibiliteit. Authenticiteit. Je hebt een heel leven nodig om in balans te komen. Check.

Een workshop Stoïcisme toevoegen aan de Vitaliteitsweek van volgend jaar? Ik ga om te beginnen maar eens liggen op het tapijt, zet een muziekje op en bekijk het plafond eens goed.