Biologisch eten gezonder of niet?
Tegenwoordig lijken de kranten steeds vaker verontreinigingen van voedsel met bestrijdingsmiddelen te melden. Fipronil in eieren, veel bestrijdingsmiddelen in aardbeien of glyfosaat in ijs - de consument wordt bijna wekelijks geconfronteerd met deze berichten. Het lijkt erop dat de kwaliteit en veiligheid van ons voedsel steeds meer onder druk staat. Steeds vaker wordt dan ook gesuggereerd om maar biologische producten te eten.
Maar is deze groeiende angst voor ‘gewoon’ voedsel eigenlijk wel terecht? Nee, ik denk dat dit sterk overdreven is. Met onze moderne analysetechnieken kunnen wij steeds kleinere hoeveelheden meten. De huidige meetmethoden zijn bijvoorbeeld in staat om het gewicht van één darmbacterie, de hoeveelheid DNA in een cel of een speldenkop in een zwembad te meten. Technologisch gezien een hoogstandje, maar wat heb je als toxicoloog eraan, de dosis maakt immers het gif.
Hoeveel krijg je als mens nu eigenlijk dagelijks binnen aan bestrijdingsmiddelen? In een appel of portie aardbeien zitten vaak niet meer dan een paar biljoenste tot miljardste grammen. Dit zijn hoeveelheden die vaak een factor honderd tot duizend lager zijn dan waarbij een toxicoloog gezondheidseffecten verwacht. Maar de mengseleffecten dan? Recente berichten over soms meer dan tien bestrijdingsmiddelen in een aardbei of gojibes, zetten een kritische consument aan het denken of biologisch eten niet gezonder is. Ook hier is een relativerende opmerking op zijn plaats.
Bij deze mengsels in groente en fruit zijn de gehaltes van de individuele bestrijdingsmiddelen vaak aanzienlijk onder het maximaal toelaatbare. Wel is het zo dat er soms meerdere bestrijdingsmiddelen inzitten die op ongeveer dezelfde manier werken. Hiervoor zou het toxicologisch gerechtvaardigd zijn om van een opteleffect uit te gaan. Een methode die door de overheid helaas akelig traag of niet wordt ingebouwd om de kwaliteit van ons voedsel te waarborgen. De praktijk leert echter dat zelfs met inachtneming van dit mengseleffect het meeste groente en fruit uit Europa veilig is.
Is biologische eten dan slechts een hype met weinig concrete waarde? Gedeeltelijk wel, want het eten van biologisch gekweekt groente en fruit zal er vrijwel zeker niet toe leiden dat je opeens meer dan honderd jaar oud zal worden, maar een mens kan blijven hopen. De concentraties van bestrijdingsmiddelen in ‘gewone’ groente en fruit zijn simpel weg te laag om onze levensverwachting te reduceren. Heeft het eten van biologische producten dan helemaal geen zin? Zeker wel als je het bekijkt vanuit milieuoogpunt. Daarbij kan je je serieus afvragen of het nu echt nodig is dat op onze groente en fruit vijf of meer bestrijdingsmiddelen moeten zitten. Bij het spuiten belandt een groot deel hiervan immers in het milieu en niet op het fruit en de groente. Dat hierbij nevenschade optreedt voor de biodiversiteit in het milieu lijkt steeds duidelijker te worden. Biologisch eten doe je vooral voor het milieu, maar waarschijnlijk het minst voor je eigen gezondheid.