De langstudeerboete is een straf voor falen

Heel rooskleurig gingen veel studenten het huidige academisch jaar niet in. Er werd een flinke hap genomen uit de basisbeurs en het nieuwe kabinet bracht voor een groot aantal studenten extra zorgen en onzekerheid met zich mee. De langstudeerboete die Eppo Bruins presenteerde, is voor veel jongeren een bron van stress. Want wie denkt dat Nederland er baat bij heeft om jonge mensen gehaast door hun studie te sturen, begrijpt niet hoe belangrijk het is om onderweg te kunnen falen.

De langstudeerboete staat haaks op het idee dat falen een essentieel onderdeel is van het leerproces. Door studenten te straffen voor studievertraging, wordt de boodschap verzonden dat fouten maken en tegenslagen ervaren onacceptabel zijn. Dit ondermijnt de bereidheid van studenten om risico's te nemen, nieuwe dingen te proberen en buiten de gebaande paden te denken. In plaats van een omgeving te creëren waarin studenten zich veilig voelen om te experimenteren en te leren van hun fouten, wordt er een cultuur van prestatiedruk gecreëerd waarin het einddoel – het zo snel mogelijk afstuderen – belangrijker wordt dan het leerproces zelf.

Want hoe leuk je meeloopdag met die tweedejaars psychologiestudent ook was, niemand heeft echt een perfect beeld van hoe studeren is totdat je aan je studie begint. Door verschillende vakken te volgen, stages te lopen en met mensen uit verschillende beroepen te praten, krijg je pas een beter beeld van wat bij je past. Het is dan ook helemaal niet vreemd wanneer je er pas later achter komt of je studiekeuze de juiste was. Want het aanbod aan opleidingen is gigantisch en heel veranderlijk, net zoals de arbeidsmarkt waarop je je wil voorbereiden. 

De langstudeerboete straft studenten die hun studiekeuze willen bijstellen. Dit is absurd, aangezien het van studie wisselen vaak cruciaal is om de juiste studie te vinden en je potentieel ten volle te benutten. Maar ook als je wel de juiste studie hebt gekozen, kan de boete invloed hebben op je intrinsieke motivatie.

Bij het kiezen van een onderwerp voor een paper sta ik soms voor een dilemma: ga ik voor een onderwerp waar ik zeker van ben en waarvoor ik makkelijk een voldoende kan halen, of kies ik voor een uitdagender onderwerp dat mijn interesse wekt, met het risico op een lager cijfer omdat het meer tijd en moeite kost? De langstudeerboete zal ervoor zorgen dat studenten voor de veilige keuze zullen gaan, uit angst om te falen en de financiële gevolgen te moeten ondergaan.

De dreiging van een geldboete heeft een averechts effect op de intrinsieke motivatie van studenten. In plaats van hun nieuwsgierigheid en oprechte interesse te volgen bij het kiezen van studievakken, kunnen studenten zich gaan laten leiden door de angst voor de boete. Hierdoor kan de kwaliteit van het geleerde onder druk komen te staan en blijven creativiteit en innovatie die zo belangrijk zijn in het hoger onderwijs uit.

Gelukkig ben ik niet de enige die hier zo over denkt. Vanuit vele hoeken hoor je kritische geluiden over deze maatregel en er zijn nog veel meer argumenten waarom dit zo’n slecht idee is van het kabinet. Dus teken alle petities die je tegenkomt op sociale media zodat jij en ik met een gerust hart een onvoldoende kunnen halen voor bijvoorbeeld dat lastige statistiekvak!