De vele tinten van de islam
Annelies (r) en eveneens UU-student Lisanne tussen zingende Marokkaanse Berbervrouwen
Bachelorstudent Islam & Arabisch Annelies Waterlander volgt in Rabat de ontwikkelingen van de gijzelingen in Parijs. Haar islamitische vrienden spreken hun zorg uit over hetgeen in naam van Allah gebeurt.
“De gijzeling is nog steeds gaande”, zegt mijn Marokkaanse-Deense vriend Rik als we plaatsnemen op een terrasje in Rabat. Ik heb het nieuws sinds die ochtend niet meer gezien, dus hij geeft me een snelle update van de ontwikkelingen in Frankrijk. Er is niet één gijzeling meer, maar het zijn er inmiddels twee. “Dit is niet goed voor het beeld over ons”, verzucht hij.
Is hij Deen of moslim?
Het is de eerste keer sinds ik hem ken dat hij het over ons heeft als hij spreekt over andere moslims en/of Marokkanen. Tot nu toe heb ik hem zichzelf altijd horen presenteren als Deen. Als hij dat tegenover andere Marokkanen deed, dan vond ik dat een beetje lachwekkend, maar hij legde uit dat het nou eenmaal makkelijker is om Deen te zijn dan Marokkaan.
Doordat de aanslagplegers zeggen te handelen uit naam van de islam, is hij bang dat de aanslagen weer worden toegeschreven aan de islam en daarmee aan alle moslims. Dus ook aan zijn islam en aan hem, vertelt hij terwijl hij zijn vanillemilkshake drinkt. Ik begrijp zijn angst.
De vele tinten van de islam
Het is één van de dingen waarover ik me sinds het begin van mijn studie Islam & Arabisch heb verbaasd; hoe vaak mensen het hebben over de islam alsof er maar één variant is. Ik moet meermaals uitleggen dat de islam verschillende interpretaties, varianten en gradaties gelovigen kent. “Zoals we dat binnen het christendom ook kennen”, trek ik dan altijd de vergelijking. “Niet alleen een verschil tussen protestant en katholiek, maar ook tussen de christen die elke zondag naar de kerk gaat en degene die dat alleen met kerst doet.”
Voor mij zijn de verschillende ‘tinten’ van de islam in Marokko heel zichtbaar geworden. In een land waar iedereen bij geboorte moslim is, is die diversiteit wellicht makkelijker te zien. Want als het geloof in God een feit is, gaat het sneller over de verschillen in beleving en interpretatie. En juist die verschillen vind ik interessant.
Zo rennen een aantal van mijn vrienden even naar de moskee om de hoek van mijn huis als de oproep tot gebed klinkt. Terwijl een andere vriend alleen tijdens de ramadan in de moskee te vinden is. Bidden doet diezelfde vriend eigenlijk niet en alcohol drinken wel, maar hij gelooft dat God naar zijn hart kijkt. Niet of hij bidt of drinkt.
Mijn vriendin Layla sluit zich aan bij die filosofie en geeft op fluistertoon toe dat ze weleens een stukje niet-halal vlees eet en gewoon kerst viert. Iets wat ondenkbaar is voor één van mijn andere vriendinnen. Net zoals Layla draagt ze nooit een hoofddoek. Tenzij ze bidt, dan slaat ze er eentje nonchalant over haar haren, terwijl de televisie twee meter verderop de nieuwste videoclips toont. Ze bedankt God bijna dagelijks voor haar geweldige jaar onder andere door de verjaardag van de profeet te vieren. Iets wat andere Marokkaanse vrienden dan juist weer ter discussie stellen.
Ze hebben het geloof in Allah gemeen
Ondanks hun verschillende interpretaties van de heilige teksten, hebben al mijn vrienden één ding gemeen: ze geloven stuk voor stuk in Allah. Wat overigens puur het Arabische woord voor God is. Het gevaar van de islam benaderen als een religie zonder diversiteit is dat je de religie van aanslagplegers in Parijs gelijkstelt aan de religie van je buurmeisje.
Een voorbeeld daarvan zie ik na mijn gesprek op Facebook als ik het bericht lees van een Marokkaans meisje dat vertelt dat zij op Amsterdam Centraal niet alleen een woordenstroom over zich heen heeft gekregen, maar ook de inhoud van een blikje bier begeleid met de woorden “vieze vuile terrorist”. Het pijnlijkste om te lezen vind ik nog wel dat niemand ingreep. Het is precies waar de Marokkaans-Deense Rik bang voor is en het is ook de reden waarom hij altijd zal zeggen dat hij Deens is als je het hem vraagt.