Een écht feestelijke diploma-uitreiking

Ik krijg het signaal dat ik op de X mag staan. Ik verplaats me naar de voorkant van het podium. Links van me zit de volledige senaat van de universiteit van St Andrews – de principal, alle decanen, plus nog een aantal anderen. Allen in gowns, de een nog kleuriger en indrukwekkender dan de andere.

Als mijn naam wordt opgelezen, loop ik naar de pedel, geef hem mijn hood en kniel ik voor de principal. Die tikt me op mijn hoofd met een kap van 300 jaar oud, zegt een spreuk in het Latijn en precies op dat moment ben ik afgestudeerd: Master of Letters. De pedel doet bij mij de cape om, ik sta op en buig naar de principal. Daarna krijg ik mijn diploma in mijn handen gedrukt.   

Vorige week reisde ik voor de laatste keer af naar Schotland voor de diploma-uitreiking. Anders dan in Utrecht is dit een centrale gebeurtenis: alle masterstudenten krijgen hun diploma, PhD studenten promoveren en er worden eredoctoren uitgereikt. Alles bij elkaar zijn daar drie ceremonies voor nodig over de verschillende faculteiten verdeeld. Het is groots, traditioneel en indrukwekkend.

Elke stap is geregisseerd, alles is tot in de puntjes verzorgd. Als het senaat binnenkomt, klinkt het Gaudeamus, de universitaire scepters worden tentoongesteld, de helft van de teksten is in het Latijn en de dresscode bevat voor de mannen een pak en witte vlinderdas. Na de ceremonie verlaat de academische processie het gebouw, dit keer met de kersverse masters in het kielzog als symbool voor hun toetreding tot de academia. Direct is er een receptie waarop niet is bezuinigd op de wijn, en het zou St Andrews niet zijn als er 's avonds geen gala was om het allemaal te vieren.   

Het was een perfect afscheid van de universiteit. Wat dat betreft kan de Universiteit Utrecht daar nog wat van leren. Daar zijn de opleidingen verantwoordelijk voor de uitreiking, wat heel persoonlijk en intiem kan zijn, maar ook amateuristisch. Bij mijn bachelordiploma-uitreiking had de voorzitter (een docent van wie ik dacht dat hij mij kende) niet eens de namen voorbereid en moest een andere docent hem corrigeren. Dan deze uitreiking: de pedel sprak elke naam vrijwel perfect en in elk geval vloeiend uit, erg indrukwekkend gezien het grote aantal namen en het internationale karakter. Bovendien heeft zo'n centrale organisatie het voordeel dat het hele dorp in het teken staat van de uitreiking. Zo werd mijn laatste dag in St Andrews er eentje die ik nooit zal vergeten.