‘Een zinderende zoektocht waarin een familiegeschiedenis die van de wereld raakt’

Wie zijn jouw favoriete UU-schrijvers? Doe mee aan onze Boekenweek Poll. Klik hier.

Toen ik op 24 februari 2022 in quarantaine zat en wanhopig probeerde de tijd te laten verstrijken door internationale nieuwswebsites te verversen, verscheen er plotseling breaking news op mijn scherm: Rusland is Oekraïne binnengevallen. Het verbaasde mij helaas niet. 

Om mijn behoefte aan meer duiding en een ander perspectief dan wat er op mijn beeldbuis verscheen te bevredigen, heb ik de toen net verschenen debuutroman van Lisa Weeda aangeschaft. En al mijn literaire dorst werd direct gelest. 

Want in een zinderend verhaal en met beeldende en gedetailleerde bewoordingen, neemt Weeda je mee in haar zoektocht naar het graf van haar oom Kolja. Die werd in 2015 in Oost-Oekraïne vermoord vanwege het conflict tussen Oekraïne en Rusland. 

Wanneer Weeda door haar grootmoeder, de 94-jarige Aleksandra, naar Loehansk wordt gestuurd en langs de grenspost van het oorlogsgebied weet te geraken, wordt ze teruggezogen in de tijd. Daar wacht Aleksandra's vader Nikolaj al decennialang op de terugkomst van zijn dochter. Die is in 1942 gedeporteerd naar Duitsland om te gaan werken. Het Oekraïense landschap en haar familiegeschiedenis explorerend, begint het verhaal pas echt.

Met een verbluffend vertelplezier en een breed scala aan literaire stijlmiddelen weet Weeda haar uitzonderlijke familiegeschiedenis te verweven met de geschiedenis van een gebied dat eigenlijk nooit vrede heeft gekend. Hoe is het om te leven tussen Oost- en West Europa, los te komen van je geboorteplaats en tegelijkertijd je trots te bewaken over waar je vandaan komt?  

Door te spelen met tijd en ruimte, ontvouwt zich een verhaal dat de grenzen van realiteit en verbeelding doet vervagen en tegelijkertijd een indrukwekkende schets biedt van de Oekraïense identiteit, de invloed van veranderende regimes op gewone burgers en de consequenties van het verleden op levens in het heden.

Met een boek als dit laat ik mij graag weer tien dagen opsluiten. Hoewel je met de schrijfstijl van Weeda het boek met alle plezier in één dag verslindt. 

Lisa Weeda (1989) is een Nederlands-Oekraïnse schrijver, literair programmamaker en theatermaker. Ze studeerde Theater-, Film- en Televisiewetenschap aan de Universiteit Utrecht. Behalve Aleksandra schreef ze onder meer een verslag over haar reis in Oekraïne, ‘De benen van Petrovski’ dat in 2016 verscheen. In 2024 publiceerde ze ‘Dans dans revolutie’, over arbeidsmigratie in Europa en de machteloosheid ten opzichte van de Russisch-Oekraïense oorlog.