Even mijn neus poederen

Genderfucking heet het als je vastgeroeste patronen rond mannelijkheid en vrouwelijkheid bekritiseert. Marco Derks gaat net zo makkelijk zijn neus even poederen in de damestoiletten.

Toen ik mij onlangs bij de bank liet registreren als gemachtigde van een zakelijke rekening, moest ik op het formulier onder andere aanvinken of ik man of vrouw was. Ik vroeg de medewerkster waarvoor dat nodig was. Ze wist het antwoord niet noch begreep ze waarom ik de vraag stelde.

Ik vind dat bedrijven alleen om relevante gegevens moeten vragen, zei ik, en als de bank de sekse of gender van haar klanten dan toch relevant vindt, dan graag een derde keuzemogelijkheid aanbieden (anders/wil ik niet zeggen). Maar iedereen voelt zich toch of man of vrouw, vroeg de medewerkster. Ze vond het maar verwarrend.

De verwarring – of, sterker nog, het onbehaaglijke gevoel – van transgenders in zulke situaties is anders en gaat dieper dan bij mij en de bankmedewerkster. Pas als je erop gaat letten, ontdek je hoe vaak de tweedeling tussen mannen en vrouwen gemaakt wordt. Omdat ik niet wil dat transgenders altijd zelf de hete kolen uit het vuur moeten halen, bevraag of ondergraaf ik van tijd tot tijd de dominante genderpatronen – genderfucking heet dat in wetenschappelijk jargon.

Twee voorbeelden. Toen promovendivereniging Prout een enquête over wetenschappelijke integriteit zou verspreiden onder alle promovendi, stelde ik dezelfde vraag aan de onderzoekers als die ik onlangs aan die bankmedewerkster stelde – de derde keuzemogelijkheid werd toegevoegd. En als er voor de herentoilet een lange rij staat, dan poeder ik mijn neus wel op de damestoilet.

De afgelopen maanden hadden wij als promovendi van ons departement een tijdelijke werkplek op Kromme Nieuwegracht 46. Bij mijn eerste bezoek aan de toilet ontdekte ik twee deuren: op de linkerdeur stond een vrouwensymbool, op de rechterdeur een niet-rokensymbool. Ik vond het maar verwarrend.