Het geweten van een columnist

Zuchtend kijk ik weer een keer uit het raam, zittend in een kamer die slechts verlicht wordt door de witte gloed van het computerbeeldscherm. Wit, vanwege de lege pagina van het Word document. Af en toe typ ik wat woorden, om ze vervolgens in rap tempo weer van het scherm te vegen. Ik prijs me gelukkig dat het tekstverwerken tegenwoordig zo makkelijk gaat. De hele kamer zou anders vol liggen met opgefrommelde papiertjes, slechts beklad met een paar steekwoorden. De reden? Een nieuwe column. Maar ja, waarover dan?

Begrijp me niet verkeerd, ik stel het zeer op prijs dat ik af en toe een stukje mag schrijven, maar iedere keer pieker ik me suf over een te kiezen onderwerp. Opties genoeg zou je denken, maar dat vind ik dus best wel tegenvallen. De voornaamste reden van mijn zelfopgelegde beperking is het ontbreken van (voldoende) kennis over kwesties. Want dat het verschaffen van eventuele onvolledige informatie soms kan knellen bij mensen, laat ene ‘A’ zien in een reactie op de campuscolumn van 27 april:

“A • 5 dagen geleden
Duidelijk geschreven door iemand die niet verder kijkt dan zijn neus lang is. Beetje jammer dat columns worden gepubliceerd van mensen die geen verstand hebben van het onderwerp.”

Zo’n reactie moet uiteraard geen aanleiding zijn om een onderwerp te mijden, maar het zet wel aan tot nadenken over de verantwoordelijkheid van de schrijver van een column of artikel.

Zoals ik al eerder schreef kan onvolledige kennis leiden tot een verkeerde conclusie. Geen probleem als de lezer zelf nog in de stof duikt, maar potentieel misleidend als het geschrevene zomaar voor waar wordt aangenomen. Er zijn immers genoeg voorbeelden te bedenken waar mensen blind handelden naar aanleiding van bepaalde onderzoeken, eindoordelen en adviezen. Want zelfs als er verwezen wordt naar externe bronnen, heeft de auteur in eerste instantie de keuze welke er genoemd worden. Het is niet dat ik in de waan leef dat ik aan de hand van mijn schrijven mensen kan aanzetten tot bepaalde daden, maar ik zou het oprecht vervelend vinden als er iemand iets geleerd denkt te hebben en dat ditgene uiteindelijk niet helemaal klopt.

Er is uiteraard een oplossing voor dit probleem, namelijk het aangaan van een discussie middels een reactie. Toch is dit helaas ook niet helemaal zonder bedenkingen. Ik neem eerdergenoemde ‘A’ weer als voorbeeld. Heel inhoudelijk is zijn of haar reactie in dit geval niet, maar toch hangt er meteen een bepaalde smet rondom de column. Het komt blijkbaar ook vaak genoeg voor dat wetenschappelijke bevindingen op deze manier onderuit gehaald kunnen worden. Een stuk kan nog zo goed in elkaar zitten en de juiste informatie bevatten, door in te spelen op vasthoudendheid  blijft het lastig om een onderwerp te behandelen en lezers te informeren.

Inmiddels merk ik dat ik toch weer over mijn eigen vastgestelde grens ben gegaan en allerlei zaken aan het beweren ben. Blijkbaar is het moeilijk te voorkomen. De onontkoombare en voor de hand liggende conclusie is daarom snel getrokken: sta open voor (nieuwe) informatie en blijf deze zelf controleren. Ook in columns.