Hoe onschuldig is een e-sigaret?

De oorlog tussen tabaksproducenten en de anti-rook lobby zal weinigen inmiddels ontgaan zijn. Voorlopig hoogtepunt is de recente uitspraak van het Openbaar Ministerie om geen strafvervolging in te stellen tegen de tabaksindustrie wegens het bewust aanbrengen van lichamelijk letsel. Belangrijk argument hiervoor dat uit vrije wil kiezen voor roken en dat daarom de industrie niet strafrechtelijk vervolgd kan worden. Een opmerkelijke uitspraak als je die vergelijkt met alle juridische maatregelen tegen de handel en het gebruik van bijvoorbeeld heroïne en cocaïne. Voor deze verslavende harddrugs geldt immers ook dat het eerste gebruik een vrijwillige keuze van het individu blijft. Een vergelijking tussen deze uitspraak van het OM voor de tabaksindustrie en de handel in cocaïne en heroïne is op zijn plaats.

Ironisch genoeg, is de mondiale gezondheidsschade van tabaksgebruik op jaarbasis veel groter dan die van harddrugs als heroïne en cocaïne. In het geval van harddrugs worden wereldwijd miljarden euro’s uitgegeven om de handel te bestrijden. Door het stimuleren en handhaven van de nicotineverslaving houden zowel aandeelhouders als de overheid gretig hun hand op om hiervan te profiteren. Circa 2,5 miljard euro via accijnzen vloeien jaarlijks de Nederlandse staatskas in. Geld dat overigens mede gebruikt wordt voor onze sociale zekerheid en nationale infrastructuur. Voeg daarbij nog eens een tien jaar kortere levensduur, vaak beëindigd met een relatief kort en heftig ziekbed, van de roker en nog eens miljoenen euro’s extra blijven in kas bij de overheid en pensioenfondsen.

Economisch gezien is het dus best wel jammer dat het aantal rokers gestaag daalt. Tijd dus voor een alternatief product dat de maatschappelijk geaccepteerde verslaving aan nicotine handhaaft. Zie hier de geboorte van de e-sigaret! Dit alles onder het motto dat dit vernuftige verslavingsapparaatje gezonder is dan de sigaret met zijn schadelijke verbrandingsproducten.

Als het gaat om de kankerverwekkende eigenschappen dan is daar toxicologisch gezien geen speld tussen te krijgen omdat geen consumentenproduct zo extreem kankerverwekkend is als de sigaret. Iedere verlaging van dit risico kan je al snel promoten als ‘gezonder’. Dit gaat echter geheel voorbij aan het feit dat de tabaksindustrie hiermee een geavanceerd en effectief doseringsapparaat heeft gemaakt voor één van de meest verslavende drugs ter wereld, nicotine. Het klinkt allemaal mooi uit de mond van de tabaksindustrie, maar de werkelijkheid is iets anders.

Recent heeft de National Academy of Sciences van de VS een uitgebreid rapport geschreven over de risico’s van e-sigaretten. De conclusies liegen er niet om. Er is aanzienlijk bewijs dat e-sigaretten de cellen van de ademhalingswegen aantasten. Het apparaatje produceert reactieve stoffen die celschade kunnen veroorzaken aan het DNA met de mogelijkheid tot tumorvorming. Daarnaast is er voldoende bewijs dat het gebruik leidt tot verslaving aan nicotine. Wat een verrassing! De e-sigaret mag dan kwantitatief minder schadelijk zijn dan bij conventionele tabaksproducten, een onschadelijk consumentenproduct heeft de tabaksindustrie allerminst gecreëerd. Verder valt op dat in het rapport geen gezondheidskundige beoordeling kon plaatsvinden over verschillende ingrediënten van de e-sigaret door gebrek aan wetenschappelijke informatie. Dat legt meteen de vinger op een zere plek. Het pre-marketing toxicologisch onderzoek van de e-sigaret voldoet op geen enkele wijze aan de normen die wij toxicologen normaal stellen aan consumentenproducten. Hoe wenselijk is het om een product op de markt te brengen dat slecht is voor de volksgezondheid als zijn voorloper, de sigaret, gekwalificeerd moet worden als extreem slecht?

Met de introductie van de e-sigaret heeft de tabaksindustrie een buitengewoon effectief doseringssysteem van één van de meest verslavende drugs op de markt gebracht. Nicotine is minstens net zo verslavend als bijvoorbeeld heroïne of cocaïne en ook de gezondheidseffecten kunnen dramatisch zijn. Als je teruggaat naar de uitspraak van het OM dat roken, en dus nicotineverslaving, een vrije keus is, kan je je afvragen of die uitspraak ook niet doorgetrokken kan worden naar heroïne- en cocaïnegebruikers. Ook daar is de initiële keus die van de individuele gebruiker. Het enige verschil tussen nicotine en de genoemde harddrugs is een miljarden winst voor de bovenwereld, lees overheid en bedrijfsleven, tegen die van de criminele onderwereld.

Ben ik nu faliekant tegen de e-sigaret? Ironisch genoeg, nee. Het apparaatje zal zeker leiden tot een gezondheidswinst ten opzichte van de gewone sigaret. Het is daarom een goed middel om van het gewone roken af te komen, zoals er ook geneesmiddelen zijn om van andere drugs af te komen. Eigenlijk is dat precies de plaats van de e-sigaret. Het gebruik als afkickmiddel zou medisch begeleid moeten worden en de verkoop alleen op recept. Het vrije gebruik van de e-sigaret met zijn sterk verslavend nicotine hoort dan ook niet in het rijtje van recreatieve consumentenproducten thuis waar een tanende tabaksindustrie in de toekomst zijn zakken mee kan blijven vullen.