Lange vakanties en gezonde ambitie gaan heel goed samen

Deze zomer ga ik drie maanden op reis. Met mijn rugzak trek ik van Noord-Korea dwars door China en Centraal-Azië naar Georgië. De aankondiging van deze trip leidde tot verbijstering en een stortvloed aan vragen van collega’s. Heb je een tijdelijke aanstelling aan een andere universiteit? Ga je daar een subsidievoorstel schrijven? Ga je congressen bezoeken?

Nee, ik ga op vakantie. Voor degenen die het niet weten: dat is een periode van enige weken of maanden waarin je doet waar je zin in hebt. Voor mij betekent dat: afreizen naar geïsoleerde oorden waar krankzinnige dictators de bevolking terroriseren, maar dat is een kwestie van smaak. Ik zou ook de hele zomer met een glas rosé op een Toscaans terras kunnen zitten, of in een rieten rokje tussen de Papoea’s kunnen dansen. De kern is dat niks moet en alles mag. Gewoon, omdat het kan.

Wat míj verbaast is dat niet meer collega’s die vrijheid pakken. Overal op de universiteit is de werkdruk hoog en de competitie heftig. De afgelopen jaren zijn enkele van mijn collega’s burn-out geraakt of ze schurkten er tegenaan. Toch blijven we elkaar bevestigen dat de hele zomer doorwerken normaal is. Waarom?

Misschien heeft de indruk die zo’n reis wekt ermee te maken. Wie lang op vakantie gaat, krijgt al snel de reputatie van een vrijbuiter met weinig serieuze ambities. Het schrijven van deze blog maakt me dan ook lichtelijk nerveus, want zo wil ik niet te boek staan.

Die reputatie is onterecht. Ik heb laatst op een rij gezet wat mijn vorige lange reis, een trektocht van drie maanden rondom de Himalaya, had opgeleverd. Onderweg had ik twee artikelen geschreven, een subsidievoorstel uitgewerkt en drie werk-gerelateerde boeken gelezen. (Was het dan wel echt vakantie? hoor ik je denken. Een terechte vraag. Ik vind van wel, omdat ik die dingen voor mijn plezier deed.) Als kers op de taart was ik in de weken na mijn vakantie meer uitgerust en productiever dan ooit.   

Vergelijk dat eens met een zomer thuisblijven. Misschien doe jij het beter, maar bij mij zijn de zomermaanden doorgaans een feest van onvoltooide voornemens. Vooraf verwacht ik bergen achterstallig lees- en schrijfwerk te kunnen doen. Achteraf moet ik vaak concluderen dat er weinig van terecht is gekomen, met alle schuldgevoelens van dien. Dan kun je beter op reis gaan met de verwachting dat je weinig werk gedaan zult krijgen, en uiteindelijk meer doet dan je had verwacht.