Liefde tussen zwart en wit
Terwijl in Nederland de Zwarte Pietdiscussie in volle venijnigheid losbarstte, begon ik hier in Zuid-Afrika te daten met mijn – zijn woorden - ‘black boyfriend’. Hij studeert net als ik aan de Universiteit van Stellenbosch. Daar waar ik gezellig voor één semester ben komen overvliegen, studeert hij hier de volle vier jaar. Onze verkering is in allerlei opzichten enerverend en levert me – naast vlinders, zotheid en zoet genot – nieuwe inzichten in menselijke mechanismes op.
Met roze bril valt het me namelijk pas op hoe weinig interraciale koppels er op campus zijn. Hij en ik worden opgemerkt en ons stempel op het straatbeeld is duidelijk dat van meer diversiteit. Ik maak kennis met ‘aardig racisme’ – niet per se kwaad bedoeld, maar wel gebaseerd op vooroordelen. Want leuke gozer hoor, maar kan een zwarte jongen wel een blanke vriendin hebben?
Ik schreef het al eerder: Stellenbosch is een witte welvaartsbubbel in een land dat elders heel anders functioneert. De community van internationals is echter een vergelijkbaar cocon, zo zie ik door de ogen van mijn favoriete Stellenboschstudent. Want inderdaad: we komen, leven als God in Frankrijk, volgen wat vakken en proberen ondertussen zoveel mogelijk Afrikaanse ervaringen aan elkaar te rijgen voor we weer vertrekken en thuis vertellen hoe gaaf het was. We hebben onze eigen feestjes. En als ik naar mijn foto’s kijk, zie ik vooral Europeanen.
Deze houding is deels verklaarbaar door het gemak, de gelijksoortige behoeften en gelijkgestemdheid van de internationals - wij mensen verenigen ons nu eenmaal graag daar waar het vertrouwd is. Bij de grenzen van dat soort kaders is echter ruimte voor vernieuwing en verandering.
En dan overlijdt Nelson Mandela. Op elke straathoek hangt een bord om Madiba te bedanken voor zijn bijdrage aan het Zuid-Afrika van nu. Bij de regeringsgebouwen in Pretoria wordt naar zijn gelijkenis een groot standbeeld onthuld, die mijn vriend en ik samen gaan bekijken. Ook is er een nieuwe film uit over zijn leven, Mandela: Long Walk to Freedom en zoals U2 zingt in het titellied: ‘We can’t fall any further / If we can’t feel ordinary love / We cannot reach any higher / If we can’t deal with ordinary love.’ En zo is het maar net, denk ik, met een blik op mijn geliefde.