Publiceren over de dood heen

Op 28 september 2017 overleed mijn PhD-student Peter Stoeckart op 27-jarige leeftijd aan een hersentumor. Peter was een heel bevlogen onderzoeker en had niets liever gewild dan zijn werk voortzetten, maar het lot bepaalde dat er voortijdig een einde kwam aan zijn wetenschappelijke carrière. 

Peters onderzoek ging over impliciete motieven – het prestatiemotief, het machtsmotief en het (zoals hij het zelf vertaalde) “gezelligheidsmotief”. Hij onderzocht of deze onbewuste drijfveren invloed hebben op de dagelijkse beslissingen van mensen, en via welke psychologische mechanismes dat verloopt. Van de drie hoofdstukken in zijn proefschrift publiceerde hij er één zelf; de andere twee bleven liggen. De afgelopen maanden hebben we één van die twee artikelen kunnen publiceren in een wetenschappelijk tijdschrift.

Het is een heel merkwaardige ervaring om een artikel te schijven in naam van een overleden collega. We gingen eerst helemaal terug naar de ruwe onderzoeksgegevens om te controleren of alle gerapporteerde resultaten klopten. Het viel niet mee om alle stappen te reconstrueren – voor het rommelige archiveren van de gegevens zou ik Peter postuum een kleine schop onder de kont willen geven – maar eerlijk is eerlijk: de resultaten klopten tot op drie cijfers achter de komma.

Zoals gebruikelijk bij wetenschappelijke tijdschriften dienden we het artikel blind in, dus zonder enige verwijzing naar de auteurs. De reviewers realiseerden zich dus niet dat ze kritiek leverden op een overleden PhD-student. Pas nu het werk geaccepteerd is voor publicatie kunnen zij de onthutsende boodschap lezen op de titelpagina: “Peter Frank Stoeckart passed away on September 28, 2017”. Dat moet voor hen ook een vreemde gewaarwording zijn.

Hoe tragisch ook, het geeft me een diepe voldoening om dit werk te doen. We publiceren deze artikelen omdat we het aan de wetenschap verplicht zijn om onze onderzoekbevindingen wereldkundig te maken. Maar vooral omdat we ons verantwoordelijk voelen om Peters mooie werk, waar hij zoveel tijd en moeite in heeft gestopt, af te ronden. Voor mijn persoonlijke carrière zijn deze publicaties niet cruciaal. Waarschijnlijk voel ik juist daarom zo’n diepe voldoening. Het gaat hier niet om onze eigen ambities, maar om die van Peter. We kunnen hem laten publiceren over zijn tragische dood heen.

Peter, gefeliciteerd met je tweede artikel.

Het artikel is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Motivation and Emotion.