Sjerring saaijuns: het Engelstalig motto van de UU

Dat Nederlandse universiteitsbestuurders een ongeremde passie voor het Engels koesteren is geen nieuws. Er is niet alleen sprake van verengelsing van het onderwijs, sommige kennisinstellingen hebben zelfs hun Nederlandse benaming helemaal farewell gezegd ten gunste van de lingua franca. Zo prijkt er op je bul van de universiteit van Twente alleen nog maar University of Twente. Hetzelfde geldt voor onder meer Wageningen University & Research en Eindhoven University of Technology. Als anglist zou ik natuurlijk een gat in de lucht moeten springen met zoveel liefde voor de taal van Shakespeare. Maar het is geen ware liefde; het is een simpele hunkering om met de grote jongens van Anglo-American science and engineering mee te doen. Dat wordt duidelijk in het motto van de UU.

Scientist versus scholar
We heten weliswaar nog steeds Universiteit Utrecht, maar onze lijfspreuk is tegenwoordig exclusief in het Engels: Sharing science, shaping tomorrow. Als de bedenkers nou meteen in de geest van hun leus hadden gehandeld – het principe van kennis delen – dan hadden ze hun licht opgestoken bij onze (ver)taalwetenschappers en anglisten. Die hadden dan uitgelegd dat science vooral de natuurwetenschappen betreft. Een onderzoeker in de biologie, natuurkunde of geneeskunde is een scientist. Die in de rechten, geschiedenis of filosofie is dat niet en heet een scholar. Wat het leger aan Dutchsplainers ook beweert, daar is geen woord Spaans bij.

De tram van het Science Park naar de binnenstad reed even niet. Het gevolg is dat alleen een goede beheerser van het steenkolenengels uit dit motto zal begrijpen dat de UU geen TU is.

Nederlands is ook mooi
“What’s in a name?” Helaas, namen doen ertoe. Zeker in een context waarin de aanbidding van de quick, de tech en de fix zorgt voor blinde vlekken in ons wetenschapsbeleid. Laten we niet vergeten dat die scholars, waar onze universiteit zo rijk aan is, aan een ultieme vorm van impact of outreach doen: ze leiden taal- en geschiedenisdocenten op. Alleen heet dat gewoon academisch onderwijs. Ook schrijven ze voorstellen voor broodnodig onderzoek, maar door een tech-minnende regering grijpen ze structureel nóg vaker mis in het beurzencircus dan hun broeders en zusters van bèta.

Welke woorden moeten we dan gebruiken? Dit wordt vast niet vaak gezegd, maar we zouden een voorbeeld kunnen nemen aan onderzoeksfinancier NWO. Die noemt zichzelf niet langer The Netherlands Organisation for Scientific Research maar heeft gekozen voor het elegantere Dutch Research Council. Of, een heel gek voorstel: waarom niet gewoon bij het Nederlands blijven? Het mooie woord “wetenschap” kan niet een-op-een naar het Engels vertaald worden en is volkomen inclusief. Daarbij is “wetenschap” strategisch want interdisciplinair. Had onze universiteit daar niet ook iets mee?