Studenten kennen Nederlandse natuurkundige begrippen niet meer

Als we onze bachelor Natuurkunde in het Engels gaan geven, kennen de studenten de begrippen niet meer in het Nederlands. Dat is niet goed, vindt Dries van Oosten, want dan kunnen we het vak niet meer goed uitleggen aan de buitenwereld.   

Ik ben deze week wat te laat met mijn column begonnen, omdat ik lange tijd heb getwijfeld of ik het onderwerp belangrijk genoeg vond. Maar toen ik in de online Volkskrant vanochtend het stukje “Momentum heeft momentum” las, besloot ik het toch maar te doen.

In dit stukje wordt gesproken over hoe de natuurkundige term momentum steeds vaker gebruikt wordt, met name als het over de Amerikaanse politiek gaat. De auteur merkt op dat hij bewust de Nederlandse vertaling impuls niet gebruikt, omdat dat volgens hem de lading niet dekt. Het woord impuls suggereert namelijk iets wat in korte tijd gebeurt, dat wat we in de natuurkunde stoot noemen (een kracht toegepast over een bepaalde tijd).

Doordat het begrip impuls uit het eindexamen is gehaald, kennen ook vwo’ers de term vaak niet meer, dus de auteur heeft een punt. Al moet ik zeggen dat het woord momentum eigenlijk hetzelfde probleem heeft, omdat het woord moment er in zit. En een moment kan ook weer een tijdstip aanduiden. Maar goed.

Afgezien van de vraag of het woord impuls door onze voorgangers handig gekozen is, is het de vraag of het de oplossing is om dan maar een natuurkundig Engels leenwoord te gebruiken. Bij zo'n leenwoord heeft de lezer geen associaties, en die kunnen daardoor niet fout zijn.

Maar zou het niet onze ambitie moeten zijn dat de lezer de juiste associatie bij het woord heeft? En dat brengt mij (eindelijk) op het onderwerp van deze column. Is het raadzaam om onze bachelor opleidingen in het Engels te gaan geven? Studenten kennen nu vaak de Nederlandse natuurkundige begrippen (baan-)impuls, kwantum toestand, spanning, stroom, vermogen etc. al niet meer.

Overigens zijn er ook mooie voorbeelden van buiten de academische wereld. De eerste gitarist in mijn band heeft het steevast over het chorus (uitgesproken met een zachte g) in plaats het refrein van een liedje. Maar dit terzijde!

Een collega vroeg mij gisteren of het erg zou zijn dat wij en onze studenten niet meer in het Nederlands over ons vak kunnen praten. Ik denk van wel. Omdat we in Nederland nu eenmaal Nederlands spreken, moeten we toch in onze eigen taal over ons vak kunnen praten.

Kunnen we dat niet, dan kunnen we niet meer aan mensen uit leggen wat we doen. Ik vind het gebruik van Nederlands in een bachelor dus ook helemaal niet ouderwets, maar in een tijd waarin we ons nut voor de samenleving telkens moeten aantonen juist belangrijker dan ooit.