Universiteit wil alleen jonge onderzoekers met zak geld

Voor jonge onderzoekers is het lastig om bij de universiteit te blijven werken, constateert Wouter Marra. Universiteiten nemen alleen nog maar mensen aan die geld met zich mee brengen. Geen beurs, geen geld, geen werk.
Mijn planning is om aan het eind van dit jaar mijn proefschrift af te hebben. Een steeds vaker terugkerende vraag is ‘wat hierna’. Deels een keuze: de wetenschap of niet. Onderzoek doen is mijn passie en ik ben er jarenlang van uitgegaan dat ik door wil in de wetenschap. Nieuwe ideeën uitwerken, kennis creëren, delen en de wereld beter maken; dat doe ik graag nog tijdje.
Maar het toekomstbeeld van een jonge wetenschapper ziet er op dit moment niet bepaald rooskleurig uit. Ik hoor van postdocs dat ze jarenlang rondzwerven en vaste aanstellingen zijn heel erg schaars.
Een wetenschappelijke carrière is niet zo zeer een kwestie van het vinden van een baan, maar vooral het zoeken van financiering zodat een universiteit je tijdelijk in dienst kan nemen. Niet dat ik het erg vind om ergens anders te werken voor een korte periode, maar de kerntaken van veel onderzoekers lijkt meer en meer het schrijven van onderzoeksvoorstellen te zijn.
Over het financieringsmechanisme van wetenschappelijk onderzoek hoor je veel slechte verhalen. De slagingskansen zijn te laag, er wordt niet goed naar de inhoud gekeken, en te veel naar de publicatielijst en een goed netwerk. Als ik de berichtgeving moet geloven is een onderzoeksvoorstel synoniem aan een loterij. Tot zover niets nieuws, want over de beoordeling van onderzoeksvoorstellen klaagt men al genoeg de laatste tijd.
Wat voor mij het meeste afschrikt van het systeem is dat universiteiten alleen nog maar mensen kunnen aannemen die geld met zich mee brengen. Geen beurs, geen geld, geen werk. Als het dus even tegenzit met de loterij ben je niet meer welkom.
Ik vind het geen probleem om hard te werken aan het binnenhalen van onderzoeksgeld, en ik kom ook zeker goed tot mijn recht in een competitieve omgeving. Maar in het huidige systeem heeft een universiteit pas interesse in je als al geld binnen hebt gehaald. Als wetenschapper word je daarmee gedwongen keuzes te maken die vooral goed zijn voor jezelf en dat is niet per se goed voor het onderzoek en onderwijs.
In een gezonde werkomgeving krijg je een baan omdat je baas vertrouwen in je heeft en talent in je ziet. Natuurlijk moet je je daarna nog steeds bewijzen en zorgen voor financiering. En als je niet goed genoeg bent mag je weer vertrekken.
Werken in een omgeving die in eerste instantie uitgaat van vertrouwen haalt meer uit mensen naar boven dan wanneer je vooral als zak met geld wordt gezien. Ik denk dat ik een stuk beter functioneer als mijn keuzes niet voortdurend worden gedreven door het veiligstellen van mijn eigen baan.
Ik ben er nog niet uit wat ik hierna ga doen. Mijn droom is nog steeds op fantastisch onderzoek te doen en bij te dragen aan het onderwijs voor de volgende generaties, maar graag wel in een menselijke werkomgeving waar de inhoud en niet het geld centraal staat.