Wat moet je doen als studeren voor jou niet vanzelfsprekend is?

Dus je bent begonnen aan je avontuur op de universiteit. Je ouders zijn trots of vinden het misschien zelfs een beetje vreemd, omdat ze zelf die ervaring niet hebben. En dat maakt jouw reis des te unieker. 

Je bent benieuwd naar wat je te wachten staat. Ik herinner me dat gevoel nog goed, en het bleek uiteindelijk een geweldige ervaring. Hoe dat kon? Dat vertel ik je graag.

1. Vergelijk niet 
Het duurde even tot ik mijn plek op de universiteit had gevonden. De manier van deelnemen aan colleges, samenwerken of vragen stellen: het gaat niet zozeer alleen over de stof, maar de manier waarop je leert, toetsen maakt en omgaat met de hoeveelheid indrukken – neem vooral de tijd om hieraan te wennen. 

Ik herkende mezelf nauwelijks in mijn medestudenten en uitzoeken hoe de universiteit werkte riep enige twijfel op. Exemplarisch was dat je op de universiteit vaak de vraag kreeg: wat studeer je?, terwijl de vraag in mijn omgeving eerder was: waarom studeer je? 

En omdat ik studie en werk moest combineren, kon ik niet veel tijd aan mijn studie besteden. Daardoor had ik ook niet altijd de cijfers waar ik op hoopte en dat was frustrerend. Tegen mijn vroegere zelf zou ik willen zeggen: wees ervan bewust dat je niet te vangen bent in één cijfer. (En studenten hebben allerlei capaciteiten – zo was ik goed in het combineren van bijbanen en studie.)

De les is dat je jezelf niet teveel moet vergelijken met de ander, want dan ontstaan de meeste onzekerheden. Trek je dus zo min mogelijk aan van botsende vanzelfsprekendheden.

2. Neem risico’s
Misschien merk je net als ik dat het moeilijk is om aan je familie uit te leggen wat je studie inhoudt en wat er allemaal bij komt kijken. Neem ze dan eens mee naar de stad waar je studeert, de universiteit of laat ze een studieopdracht zien. 

En voel je je misschien als een buitenstaander op de universiteit? Geen probleem – zo voelde ik me ook. Gebruik dan je frisse blik om naar gevestigde normen en ongeschreven regels te kijken. Door vragen te stellen laat je zien dat je bereid bent om te leren, maar ook om te laten zien dat het anders kan. 

Ook al voelt het misschien als veel om naar activiteiten buiten het college te gaan, doe het wel: je ontmoet daar mensen om ervaringen uit te wisselen, en je zult merken dat je niet de enige bent. Praat met anderen, neem risico’s en doe wat je leuk vindt; dan overwin je veel obstakels en zal je merken dat je niet alleen bent. Je hebt je school of vooropleiding met succes afgerond; dus je hoort daar te zijn.

3. Investeer in jezelf 
Neem het heft in eigen handen en maak gebruik van de mogelijkheden die veel universiteiten bieden om je naast je studie te ontwikkelen, ook als je er even voor moet sparen. Leer een andere taal of ga naar het buitenland. Je zal veel gaan merken van die investering.

Zo heb ik geïnvesteerd in mijn taal- en spreekvaardigheid. Als kind sprak ik Nederlands op school en Maleis thuis. Ik had moeite met de Nederlandse taal en was niet gewend om Engels te spreken, waardoor ik problemen had met het vinden van de juiste woorden. 

Ik was ook niet gewend om publiekelijk te spreken en stotterde. Daarom volgde ik verschillende taal- en spreektrainingen, waardoor ik spreken in het openbaar zelfs leuk ben gaan vinden. De taal goed spreken is belangrijk. 

4. Stel prioriteiten  
Studeren kost geld - denk aan kosten voor je studieboeken, de huur van je kamer. Stel prioriteiten, zeker als je moet bijverdienen. Dat moest ik ook – voor mijn laptop, taaltrainingen, levensonderhoud. Ik kreeg er vaak genoeg stress van. Wat ook hielp, was om mijn zorgen tegen de studieadviseur uit te spreken en om te vragen of er mogelijkheden waren voor financiële advies en steun.

Er is trouwens ook geen uniforme aanpak om prioriteiten te leren stellen en het hangt echt van jezelf en het moment af. Zorg in ieder geval dat je vóór het eerste college op de hoogte bent van het rooster, deadlines en andere verplichtingen. Ik ging actief in discussie met medestudenten over de stof, daar leerde ik het meest van. 

Sowieso zal je meer plezier hebben als je met studiegenoten studeert. De belangrijkste onderwerpen worden behandeld in de colleges waarop je wordt getoetst. En studieboeken? Die vroeg ik aan docenten en daar maakte ik kopieën van zodat ik het boek niet hoefde te kopen (win-win: je komt meteen geïnteresseerd over).

Wees ook niet te streng voor jezelf. Het is heel normaal dat je je overweldigd voelt door alle veranderingen of zelfs geen zin hebt om te studeren.

5. Zet je ervaring in
Als je als eerste uit je gezin naar de universiteit gaat, breng je waardevolle ervaringen mee – of je nou bijvoorbeeld op het platteland, in een andere cultuur of in armoede bent opgegroeid. Die ervaringen zijn heel belangrijk om bijvoorbeeld de zorg of participatiemethoden te verbeteren op culturele aspecten. Wees dus niet bescheiden om jouw ervaring te benutten. 

Zo kan je net als vele andere eerstegeneratiestudenten theoretische kennis naar voorbeelden in praktijk goed vertalen, wat cruciaal is in de wetenschap en daarbuiten. De wereld staat te springen om bruggenbouwers.