Wetenschap als ontspanning

Een wetenschapper is nooit op vakantie, dat merkt Wouter Marra. In het zonnige zuiden kan hij niet gedachteloos van het landschap genieten, maar dan wel zonder prestatiedruk.
September is al een tijdje begonnen en het leven op de universiteit is weer in volle gang. Er wordt hard gewerkt in de laboratoria en de stille gangen zijn weer gevuld met luidruchtige maar leergierige studenten. Tenminste, dat stel ik mij erbij voor want ik zit nog op een zonnige camping in Frankrijk. Alhoewel, ik ben erachter gekomen dat je als wetenschapper nooit op vakantie bent. Het brein van een academicus kent geen begin van het academisch jaar, je bedrijft hoogstens de wetenschap op een andere locatie.
Ik ben een aardwetenschapper! Het lot van een aardwetenschapper op vakantie is dat je niet gedachteloos van het landschap kunt genieten. Alles wat ik zie probeer ik te verklaren. Bergen zijn niet gewoon bergen voor mij, maar ik zie restanten van oeroude plooiingsfasen en erosieprocessen. En tijdens een kanotocht neem ik de buitenbocht omdat de spiraalstroming in een meanderende rivier ervoor heeft gezorgd dat het daar het diepst is. Waar toeristen foto’s maken van de hoogtepunten in het landschap, begin ik een discussie over het ontstaan. Het helpt ook niet mee dat ik met een vakgenoot getrouwd ben. Je zou me een vakidioot kunnen noemen, maar dit is denk ik het lot van veel aardwetenschappers op vakantie.
Maar er is meer op vakantie wat de wetenschapper in mij los maakt. Zo kan ik dagen het gedrag van vogels bestuderen. Een onderwerp waar ik niets vanaf weet, maar waar ik thuis niet aan toekom. Zo valt me op dat een merel steeds weer iets anders fluit, maar een duif roekoet áltijd hetzelfde wijsje, zowel in Nederland als duizend kilometer verderop. ‘Waarom?’ Vraag ik me dan af en ik vind het leuk om erover na te denken. Een bioloog die op de camping vogels bestudeerd zou in dit geval de vakidioot zijn. Maar wat voor hem elementaire kennis is, zijn voor mij hier de grote vagen.
Hoe functioneert een psycholoog op een camping vol opgroeiende kinderen en een nagenoeg ongecensureerde inkijk in het leven van anderen? Kinderen die vriendjes maken of juist bang zijn voor anderen en pubers die bij het zwembad indruk proberen te maken op anderen. Allemaal interessant gedrag om steeds maar weer de grote vraag, ‘Waarom?’ bij te stellen. En het is ook erg leuk om over te discussiëren met een glaasje wijn. Daarover gesproken, welke stofjes bepalen trouwens de smaak van wijn…?
Ik ben benieuwd hoe andere wetenschappers de vakantie ervaren. Ik stop in ieder geval niet met wetenschappelijk denken op vakantie. Een mogelijk risico op vakidiotie, maar heerlijk ontspannend zonder prestatieverplichting. Voor mij is vakantie lekker nadenken over alles wat er om me heen gebeurt.