Zijn krokofunnies wel of niet 'lagom'
Wat Zweedse studiegenoten en ik zitten op een picknickbank in de binnentuin van mijn huis. Op verzoek trakteer ik op een echt Nederlands ontbijt met zoveel mogelijk soorten broodbeleg. Terwijl mijn vrienden zich verbazen over het bestaan van anijshagel en kokosbrood, concludeer ik dat mijn Zweeds weer iets vooruit is gegaan. Ik vind althans dat het van vergevorderd taalvermogen spreekt als je kunt uitleggen wat Krokofunnies zijn en wat die in een pak Krokovlokken doen.
Dit is een afleidingsmanoeuvre, want eigenlijk weet ik niet meer wat ik moet schrijven. Na bijna twee jaar in Zweden mag je verwachten dat ik wat nuttigs te zeggen heb over de Zweedse volksaard. Maar ik heb er moeite mee om iets te zeggen dat de stereotypes overstijgt, iets in de trant van: “Zweden zijn wat afstandelijk, maar heel aardig als je ze beter kent en hun huizen zijn bouwpakketten van Ikea.”
Eén troost: als ik mijn Zweedse vrienden of studiegenoten vraag wat volgens hen nu echt Zweeds is, komen ze meestal vrolijk met precies dezelfde stereotypen op de proppen. Zo heb ik meermaals mogen horen: “Wij zijn toch zooooo individualistisch. Als we met de bus gaan, gaan we nooit naast iemand zitten als het niet per se nodig is.” Volgens mij gaat het in Nederland precies zo. Wat nou Zweeds?
Een vriendelijke huisgenoot die zich ’s avonds om elf uur aan de resten beschuit te goed doet (“ik vind de Gouda-ost toch lekkerder dan het chokladströssel), helpt me uit de brand. “Lagom, is dat niet echt Zweeds?”
Juist ja, lagom. Samen met fika wellicht een van de enige woorden die behoorlijk onvertaalbaar zijn. Het betekent zoiets als “niet te veel, niet te weinig, gewoon precies goed”. Niet iedereen is dol op het woord. Filosofe Stine Jensen verbindt het in haar boek Blik op het Noorden, waarin ze de Scandinavische cultuur onder de loep neemt, met een ander fenomeen: de Wet van Jante. Als lagom zo geprezen wordt, is dat dan niet een teken dat het hier in het Noorden nog altijd niet geaccepteerd is om af te wijken, om niet lagom, maar juist extreem te zijn? Van een dergelijke cultuur heb ik weinig gemerkt. Maar ik ben dan ook van mening dat filosofen het meestal nog ingewikkelder maken dan het al is.
Zelf vind ik lagom wel een lagom woord. Ik vind een zonnetje en 22 graden bijvoorbeeld behoorlijk lagom, en dat is het hier momenteel geregeld. De grootte van Lund is voor mij ook lagom, en als ik morgen op Midzomer rond de meiboom ga dansen, hoop ik ook op een lagom dag. Ik wens iedereen dan ook een lagom zomer toe. Hejdå och vi hörs!