De schaduwzijde van innovatie
De samenleving waardeert innovatie. Mensen die innoveren binnen hun vakgebied worden gezien als helden. Politici krijgen geen genoeg van het woord. Het wordt door velen gezien als de oplossing van onze maatschappelijke problemen. Chronische ziektes? Innoveren in geneesmiddelen. Te veel milieuvervuiling? Innoveren in energieproductie. Innovatie lijkt aantrekkelijk omdat we fantaseren over de potentiële baten van innovatie en technologische vooruitgang die ons leven verbetert.
Het is ongelofelijk wat de toekomst in dat opzicht te bieden heeft. We kunnen over niet al te lange tijd organen buiten een menselijk lichaam laten groeien voor transplantatiedoeleinden. Wetenschappers ontwikkelen een materiaal dat zichzelf kan repareren, dus als je in benevelde toestand je smartphone laat vallen en het scherm breekt, hoef je niet langer de barst te zien. Ook wordt al nagedacht over computerimplantaten waardoor verlamde mensen hun ledematen weer kunnen bewegen.
En dit klinkt allemaal natuurlijk fantastisch. Innovatie is een force of good, maar dat komt alleen omdat we innovatie associëren met positieve dingen: dít probleem oplossen, dát ding verhelpen. Feit blijft dat innovatie onmogelijk te voorspellen is.
De schaduwzijde van innovatie wordt minder belicht; innovatie kan ook voor negatieve doeleinden worden gebruikt. Kijk naar de Amerikanen, die extreem innovatieve manieren hebben gevonden om nutteloze oorlogen te voeren en hun eigen burgers te bespioneren. En dat het splitsen van het atoom en de vrijkomende energie gebruiken voor een bom innovatief was, staat ook buiten kijf. Maar door deze technologie was het voor het eerst in de geschiedenis mogelijk om de hele planeet op te blazen. En wie weet wordt innovatie wel onze ondergang: hoe groot is het risico dat we met de opkomst van artificial intelligence onze dominante rol in de wereld verliezen? Innovatie is dus eigenlijk een zwaard zonder heft: we proberen het te hanteren maar vaak genoeg snijden we onszelf in de vingers.
Innovatie heeft dus de mogelijkheid om zowel een positieve als negatieve invloed op ons leven en de samenleving te hebben. De vraag is hoe we hier mee omgaan. Wij - als jonge generatie studenten die over decennia de dienst gaan uitmaken - staan voor deze lastige uitdaging. Laten we innovatie ongeremd groeien met de mogelijkheid dat dit leidt tot rampspoed? Of gaan we de uitdaging aan en leiden we innovatie uitgroeien tot iets positiefs?
De toekomst hangt ervan af.