Leve de koningin!

De evolutie is meedogenloos, stelt Frank Gerritse. Ook voor het koningshuis. Als je naar de dierenwereld kijkt, heeft een koning geen schijn van kans. Alles draait om de koningin.
Nu ik in mijn vorige column verklapt heb dat ik ooit biologie studeerde, kan ik eindelijk ongegeneerd schrijven over bloemetjes en bijtjes. Wij mensen mogen graag denken dat we als diersoort (en als individu) uniek zijn. Mensen hebben benen in plaats van poten en bovendien een ziel. Mensen vinden mensen zoveel meer dan naakte (biologenjargon voor haarloze) apen. Zo hebben we ratio, beschaving, cultuur en geneeskunde en kunnen we spreken, lezen en schrijven. Een aantal van ons dan in elk geval.
Alle genoemde verschillen ten spijt, vallen er toch altijd parallellen te trekken tussen mensen en andere levensvormen. Het meeste dat wij bedenken is al lang bedacht en uitgevoerd in de natuur. Soms met succes, soms niet. De evolutie is meedogenloos, wat niet werkt verdwijnt. Zo hebben slechts enkele diersoorten net als wij (nog) een koningshuis. Mieren en bijen en hun koninginnen zijn hier natuurlijk de bekendste voorbeelden van. Maar ook hogerop de evolutionaire ladder vinden we sporadisch een idioot monarchistisch systeem.
Zoals bij de onooglijk lelijke naakte molrat (Heterocephalus glaber). Deze dove, blinde en semi-koudbloedige knaagdieren hebben, net als wij tot voor kort, een samenlevingsvorm met een koningin aan de top. En net als de meeste mensen hechten ook deze knaagdieren aan hun koningin. Zo sterk, dat zij, onder invloed van allerlei chemische stoffen die de koningin uitscheidt (opium voor het volk), hun individuele voortplanting hebben opgeven ten gunste van Hare Koninklijke Hoogheid. Alleen de koningin plant voort en als de koningin sterft, stort alles in elkaar. Het volk begint een burgeroorlog die pas stopt als er slechts twee molratten over zijn. Waarna het vrouwtje koningin wordt van een nieuwe kolonie en de hele ellende van voor af aan opnieuw begint. Zonder koningin geen molrat.
Koningin zus en koningin zo, maar waar zijn de mannen, de koningen in dit verhaal? De bekendste dierenkoning is de leeuw Simba, een Disney-verzinsel. En het is niet voor niets dat we nooit wat over hen horen. Koningen spelen namelijk nauwelijks een rol van betekenis en zijn feitelijk weinig meer dan DNA-leveranciers. Zodra er een koningin in het spel is, verbleken de koningen tot de absolute sukkels van het dierenrijk. Je hoeft maar naar Máxima en Willem te kijken om te weten dat dat bij de naakte aap niet anders is. Leve de koningin!