Studenten moeten werken als een paard

Als je paarden autoritair dwingt wat te doen, werkt dat niet. Volgens Dieudonnée van de Willige is dat bij studenten ook zo.  De motivatie daalt wanneer studenten meer worden gecontroleerd.
Paarden zijn sinds mijn vijfde levensjaar een constante factor. De laatste tijd minder, er moet tenslotte ook gestudeerd worden, maar het rondje op zaterdagochtend is nog steeds heilig. Vreemd, eigenlijk. Waarom laat een dier dat zoveel groter en sterker is zich dingen vertellen door een mens?
Over dat onderwerp zijn boeken vol geschreven. Zoals met alles, leer je toch sneller in de praktijk. Afgelopen zaterdag reed ik op een merrie die in niks onderdoet voor een Ferrari: plat door de bocht en bij voorkeur met halsbrekende snelheid over een hindernis. Wat doe je in zo’n geval? Intuitief trap je op de rem. Helaas werkt dit averechts: ijverige paarden gaan tegen druk in, en zullen alleen maar versnellen wanneer je ze te krampachtig probeert te controleren. Eigen verantwoordelijkheid is hier het toverwoord. Wanneer je bij een paard wat probeert af te dwingen, krijg je in het beste geval een nukkige knol die matig z’n best doet en tegenstribbelt. Leg je een stuk verantwoordelijkheid bij het dier neer, dan begint het spontaan mee te denken en voor je te werken.
Ook naast een paard kan je als mens veel leren over leiderschap. Leiderschap is een eufemisme voor ‘hoe zorg ik dat mensen doen wat ik wil?’, en een dergelijke cursus trekt daarom vooral oudere mannen in krijtstreeppakken aan. De pakken leren hoe ze een paard kunnen laten volgen, hoe ze een paard in beweging kunnen krijgen en vooral hoe ze dat niet kunnen. De beesten spiegelen de managers en niet zelden huilen deze mannen na enkele pogingen als een klein kind: paardlief wijkt geen stap voor hun autoritaire, controlerende benadering. Pas wanneer de benadering verschuift van ‘jij moet naar mij luisteren en dit nu doen’ naar ‘als je wil ben je welkom, het is mij om het even’, komt het dier in beweging. Grappig.
Pas veel later dan het paardenvolk zijn ze in de academische literatuur tot gelijksoortige inzichten gekomen. Motivatie daalt naarmate studenten meer worden gecontroleerd: verplichte colleges, becijfering, huiswerkopdrachten enzovoort. Belangrijker is dat ook studieprestaties hier onder lijden. Studenten die de Druk van het Moeten ervaren, plegen bijvoorbeeld vaker fraude, halen lagere cijfers en zijn gevoeliger voor stress.
Recent heb ik precies zo’n motivatiedip ervaren. De reden? Een onophoudelijke stroom aan (deel)opdrachten, op absentie gecontroleerde sessies en verplicht oefenmateriaal. Nota bene als onderdeel van de cursussen waarbij bovenstaande theorie werd gedoceerd! In mijn vijfde studiejaar bepaal ik graag zelf wanneer en hoe vaak ik oefen, welke colleges ik kan missen en of ik de theorie begrijp. Mag ik dat niet, dan maakt een ongekende recalcitrantie zich van mij meester.
Onlangs waren er geen pakken op stal, maar een College van Bestuur. Niet het onze, helaas, maar desalniettemin een goede trend. Volgens mij is het tijd dat ook academische docenten een paardentraining gaan volgen, al zal dat wel te duur zijn. Daarom: vanaf nu docenten met paarden bevoordelen tijdens de sollicitatieprocedure? Ik volg. Het lijkt me hoog tijd om ook motivatie een constante factor in het leven van studenten te maken.