Temptation Island
Gerrit Komrij schreef eens dat de cijfers van het Nederlands instituut voor analfabetisme niet toereikend waren. Volgens Komrij zouden die statistieken het beste gestaafd kunnen worden aan de hand van de oplage en lezersschare van de Privé, de Story en de Weekend.
In de tijd van Komrij betekende dit dat Nederland zo’n vier miljoen analfabeten rijk was. De oplage van dergelijke roddelblaadjes is inmiddels zozeer gedaald dat ze niet meer als graadmeter voor de Nederlandse geletterdheid kan fungeren. Daar staat tegenover dat slechte televisie sinds de tijd van Komrij zijn opmars heeft gemaakt. Als het aantal lezers van de Privé ons laat zien hoeveel analfabetisme er in Nederland is, wat kunnen de kijkcijfers uit het riool van Hilversum ons dan vertellen?
De eerste aflevering van Temptation Island is door zo’n 900.000 mensen bekeken. Gezien de overdaad aan meuk die te zien is op televisie, internet en omstreken, is dit een aanzienlijk aandeel. Begrijp me niet verkeerd, het programma is waardeloos, maar het gaat mij nu even niet om de opgepompte en opgespoten debielen die in het programma verschijnen. Het immers niet hun schuld. Ik ben bijvoorbeeld ook tegen stierenvechten, maar ik zou er geen moment aan denken om de stier te veroordelen voor het spietsen van een Spanjaard in strakke broek. Het gaat mij om het publiek dat naar zo’n treurig spektakel wil kijken.
Wat zijn dat voor mensen die zich laven aan drie kwartier vlot geknipt leedvermaak? Hoe moeten we ze noemen? Analfabeten? Het zou me op zich niet verbazen als ze dat waren , maar zelfs dat zou hun vermogen om Temptation Island te kijken niet hoeven schaden. Bovendien is het zelfs zo dat het programma door heel veel studenten wordt bekeken, niet per definitie het onderontwikkelde deel van onze samenleving. Vermoedelijk zijn het dus niet de cognitieve capaciteiten waar het aan schort.
Maar wacht even, is het niet een beetje pretentieus om deze vraag überhaupt te stellen? De deelnemers van Tempation Island zijn geen stieren (al zal het testosterongehalte van de mannen niet lager liggen) en bovendien doen ze vrijwillig mee, in tegenstelling tot de dieren. Wat is er mis met een stukje onschuldig vermaak? Maar mijn punt is nou juist dat het geen onschuldig vermaak is.
De belangrijkste reden is daarvoor het leedvermaak. Maar dat zullen veel van mijn studentenvriendjes graag toegeven. Dat is immers waarom ze claimen naar het programma te kijken. Ik ga even niet in op het feit dat genot ten koste van het geluk van anderen blijkbaar als een puike reden wordt gezien om een programma te kijken. Want er is niet alleen sprake van leedvermaak, maar vooral van pure minachting. Er zijn genoeg ‘eilandbewoners’ die het prima naar hun zin hebben in het programma, maar ook zij worden uitgebreid uitgelachen door woonkamers vol hoogopgeleide hyena’s.
Temptation Island is een simpele manier om je beter te voelen dan anderen, echt iets voor studenten. Ik denk dat ‘recreatief elitarisme’ de beste term is voor dit studentikoze tijdverdrijf.