Verdeel en heers in laboratorium

Promovendi worden door hun hoogleraar tegen elkaar opgezet en de winnaar mag het wetenschappelijke artikel publiceren. Een staaltje Publish or perish in optima forma.
Publish or perish is een veel gehoord gezegde om de publicatiedruk in de wetenschap te beschrijven. Een ander gezegde dat aan populariteit wint in de wetenschap is het Divide et impera van Philippus II. Om de hoge, constante stroom van publicaties in stand te houden wordt ook op de UU meer en meer volgens deze wijsheid gehandeld. Steeds vaker worden er meerdere promovendi op één project gezet; de persoon die het snelst met de beste resultaten komt ‘wint’ de publicatie, de verliezer boft met co-auteurschap. Publish or perish in optima forma.
Ik heb tijdens mijn studie gewerkt op een redelijk aantal Utrechtse laboratoria. Bij een van die laboratoria was de hoogleraar een fervent aanhanger van de leer van Philippus II. De promovendi werkten hier tégen elkaar, niet mét elkaar.
Op het bewuste lab heerste een uiterst competitief klimaat, waar wantrouwige promovendi elkaar ontliepen en niemand een woord sprak. Het meest exemplarisch vond ik nog wel de labjournaals van de onderzoekers. Normaliter gelden deze logboeken, waarin nauwkeurig alle uitgevoerde experimenten en de verkregen resultaten worden bijgehouden, als een van de pilaren van de moderne wetenschap. Een middel tegen fraude en voor transparantie en reproduceerbaarheid van experimenten.
Zo niet op dit lab. Hier werden de labjournaals geschreven in geheimschrift, codetaal, Russisch of Chinees. Of liever nog een complex mengsel van dit alles. En dat alles met doel de logboeken voor iedereen, behalve voor de onderzoeker zelf, totaal onbruikbaar te maken. Uit angst voor datadiefstal door een collega. De mensen op dit lab waren tot op het bot verdeeld. Een paar deuren verderop stuurde een grijnzende heerser het zoveelste artikel naar Nature. Persoonlijk had hij totaal geen last van publicatiedruk, hij verdeelde en heerste.