Zelfstandig studeren - eigenlijk klungelen we maar wat aan

Ik kijk op de klok van mijn desktop: 10:48. Ik heb met mijzelf afgesproken dat ik tot 11 uur doorga. Nog 12 minuten te gaan. Ik scrol door het artikel dat ik moet lezen. Nog 17 bladzijdes. Poeh, ik ben er flink klaar mee. Maar ik neem nog een slok koude thee en worstel me door anderhalve pagina. Dan is het 11 uur en mag ik van mijzelf koffie gaan halen. Goede koffie, geen slap automaatgebeuren, maar evenwichtig filterkoffie, rond en harmonieus van smaak. Precies zoals ik het lekker vind. Maar ondanks de goede koffie is het alleen studeren een uitdaging: ik loop tegen mijn perfectionisme en zelfdiscipline aan, waardoor ik mijzelf geen minuut voor afgesproken tijd een koffiepauze gun." 

De koffie voor koffiefanaten, het favoriete theesmaakje voor theefanaten, de pyjama voor huismussen: nergens worden primaire behoeftes beter vervuld dan thuis. Maar al is de koffie nog zo goed en de pyjama nog zo zacht, de eenzaamheid van het zelf studeren is er niet mee opgelost. Thuis studeren betekent: eigen pauzes nemen, eigen deadlines stellen. En ook: zelf bepalen wanneer genoeg genoeg is.

Zelfstandig studeren vergt ontzettend veel inzicht in het eigen leerproces doordat het leerproces jouw verantwoordelijkheid is. Normaal gesproken kun je meeliften op de ritmes van anderen, afkijken hoe andere studenten hun deadlines aanpakken of een ochtendje rustig aan doen als ze de avond ervoor wat langer zijn doorgegaan. Dat vergelijkingsmateriaal valt weg nu iedereen het zelf doet – het enige wat je nog van de ander meekrijgt is het resultaat van zijn werken. Je ziet hoe je medestudent de deadline wél haalt, en daarnaast ook elke week voorbereid naar college komt en nog eens twee keer per week sport. Maar je krijgt niets mee van de moeite die ze erin stoppen, of hoeveel het ze kostte om hun ritme op te bouwen.

Mijn docent geeft tijdens haar opgenomen colleges een moment aan waarop we mogen pauzeren. Studeren is niet een kwestie van alleen maar kennis en stof tot je nemen: het is ook uitvinden hoe je leert, hoe je de kern uit ellenlange artikelen haalt en wanneer je het best kunt gaan sporten. En op dit moment moet je dat heel zelfstandig uitvinden, dat is niet niets.

Een voorbeeld kan daarin helpen, iemand die leeft zoals jij zou willen leven. Ik kijk graag naar Jezus: Hij heeft een genadige, ongeforceerde manier van werken, hij is geduldig bij onbegrip en geeft ruimte voor een tweede kans bij fouten. Ik probeer hem na te doen, en mijzelf niet af te straffen als ik iets doms zeg op Zoom, of als ik niet in één keer antwoord weet op een  vraag.

Zoek ook eens een voorbeeld: een literair personage of een (groot)ouder, een vriend of een religieus leider. Iemand die je kan helpen met dingen waar je tegen aanloopt nu je keer op keer op jezelf wordt teruggeworpen. We zijn ook maar studenten, we hebben weinig (eigenlijk geen, maar dat geven we liever niet toe) ervaring in het leven. Eerlijk gezegd klungelen we allemaal maar wat aan en hopen we dat er ergens iets goed gaat. Dat een essay dat we inleveren voldoende is, en dat het antwoord dat je geeft – waardoor je hoofd plotseling levensgroot op het scherm van je medestudenten verschijnt – ergens op slaat.