Maar hoe zit het met de Bèta’s? Die wilden de 4 toch houden? Vicedecaan Eijkelhof van de bèta’s klinkt geërgerd: “Andere faculteiten mogen elke afweging maken die ze willen, maar wij houden gewoon vast aan de 4. Wij hebben tentamens met grote vragen, dan kunnen studenten een keer de mist ingaan. Veel van hen slagen wel degelijk in de herkansing. Onze rendementen zouden sterk dalen bij de invoering van een 5.”

Maar jokt decaan Koops dan? Nee, zegt hij, er is echt overeenstemming. Hoe Koops van de bèta-4 dan een 5 heeft weten te maken is onduidelijk. Daarom verdient de discussie hierover zeker geen voldoende.

Methaan (CH4) dat ontstaat bij het vergaan van dode planten, is een twintig keer zo sterk broeikasgas als CO2. Met name de tot voor kort permanent bevroren toendragebieden in Siberië vormen een enorm methaanreservoir. Al langer was bekend dat in deze regionen door de opwarming van de aarde steeds meer methaan in de atmosfeer terecht komt, met als gevolg een versterking van het broeikaseffect.

Toen Zweedse onderzoekers vorig najaar besloten om hun meetapparatuur in de Groenlandse winter aan te laten staan, ontdekten zij tot hun verrassing dat er ook bij het intreden van de vorst sprake was van een sterke uitstoot van methaan. Voor Houweling, die in Utrecht simulatiemodellen opstelt voor chemische processen in de atmosfeer, kwam deze informatie als geroepen. Het verklaart tot nu toe onbegrepen afwijkingen van zijn modeluitkomsten met gemeten methaanconcentraties in de atmosfeer.

“Deze gegevens bevestigen dat we in onze modellen rekening moeten gaan houden met methaanuitstoot in het najaar”, aldus Houweling, die zijn bevindingen deze week publiceert in het vooraanstaande tijdschrift Nature. De onderzoeker, die zowel is verbonden aan het Instituut voor Marien en Atmosferisch Onderzoek als bij de Stichting Ruimteonderzoek Nederland (SRON) in De Uithof, vermoedt dat het methaan de grond wordt uitgeperst als het vocht in de bodem bevriest.

Hij hoopt dat metingen met het nieuwe ruimte-instrument voor aardobservatie Tropomi, waarvan de uiterst gevoelige methaan-sensor bij SRON is ontwikkeld, zullen uitwijzen in hoeverre de uitstoot in het najaar bijdraagt aan het mondiale broeikaseffect. Vorige week gaf de ESA ministersconferentie groen licht voor de bouw en lancering van Tropomi, die naar verwachting in 2014 de aardatmosfeer gaat scannen als opvolger van de huidige meetinstrumenten Omi en Sciamachy.

“Dit is funest voor onze verenigingen”, zegt Arianne Gijzenbergh die namens de zes het woord voert. Ze reageert verbolgen op het voornemen van het college van bestuur om de verdeling van bestuursbeurzen aan te passen.

Volgens het universiteitsbestuur is de huidige verdeling “historisch” tot stand gekomen en onrechtvaardig. Voorzitter Yvonne van Rooy deed deze week tijdens een raadsvergadering, die werd bijgewoond door een dertigtal studentbestuurders, een beroep op de onderlinge solidariteitsgevoelens. “Aan studenten van een grote faculteit als Geesteswetenschappen is niet uit te leggen waarom zij minder krijgen dan andere faculteiten.”

Van Rooy wil nu, binnen een budget dat gelijk blijft, een nieuwe verdeling maken. Deze is mede gebaseerd op het aantal studenten van een faculteit. Over twee jaar, in het collegejaar 2010-2011, zou de nieuwe situatie moeten ingaan.

De zes geoverenigingen betwijfelen of het aantal studenten per faculteit de juiste graadmeter is. Gijzenbergh noemt het aantal actieve leden en het aantal activiteiten van een vereniging betere parameters. “Waarom hebben wij veel beurzen? Omdat iedereen hier lid is van onze verenigingen en bij ons actief wordt in plaats van bij een gezelligheidsvereniging.”

Collegevoorzitter Van Rooy zei dinsdag dat een eenduidig, niet-subjectief, verdelingsmechanisme te willen hanteren. Omdat een herschikking puur op basis van studentenaantallen nog veel grotere verschuivingen teweeg zou brengen, is bovendien een vaste voet van honderd bestuursmaanden per faculteit als demping gehanteerd. Van Rooy noemt een overgangsperiode van twee jaar redelijk.

De universiteitsraad moet zich over twee weken uitspreken over het collegevoorstel. Volgens Gijzenbergh hebben de zes verenigingen hun onvrede inmiddels bekendgemaakt bij het college van bestuur, de universiteitsraad, de decaan, het overkoepelend orgaan van faculteitsverenigingen OOFU en USF Studentenbelangen. “Het is toch onredelijk te verwachten dat verenigingen straks, zonder enige overgangsregeling, zomaar bijna de helft van het aantal maanden bestuursbeurs kunnen inleveren. Dat gaat zeker ten koste van de kwaliteit. En dat wil ook niemand.”

In de nieuwe verdeling is naast Geowetenschappen ook de faculteit Bètawetenschappen een grote verliezer. Winnaars zijn de actieve studenten binnen de faculteiten Geesteswetenschappen en Diergeneeskunde. Die kunnen een forse toename of zelfs een meer dan verdubbeling van het aantal bestuursmaanden tegemoet mogen zien.

De verschuiving in het aantal bestuursmaanden per jaar per faculteit:

REBOnu 149 straks 135 -14

Bètawetenschappen nu 181 straks 125 -56

Sociale Wetenschappen nu 113 straks 136 +23

Geneeskunde nu 114 straks 122 + 8

Diergeneeskundenu 50 straks 110 +60

Geowetenschappen nu 211 straks 115 -96

Geesteswetenschappen nu 76 straks 147 +71

Woensdrecht aan zee

Nanodeeltjes

De Utrechtse nanowetenschapper Alfons van Blaaderen krijgt van de Stichting voor Fundamenteel Onderzoek der Materie (FOM) een bedrag van 2,4 miljoen euro voor onderzoek naar zelforganiserende nanodeeltjes. Met het geld gaan Van Blaaderen en zijn collega’s in het Utrechtse Debye Instituut samen met collega’s uit Delft zoeken naar manieren om halfgeleidende nanodeeltjes 'zichzelf' te laten ordenen tot functionele materialen met unieke optische en elektrische eigenschappen. De onderzoekers hopen dat dit onderzoek zal leiden tot de ontwikkeling van nieuwe soorten displays en biosensoren en geavanceerde systemen van optische dataopslag. Ook participeert de Universiteit Utrecht in het project Controlling spin dynamics in magnetic nanostructures dat van FOM drie miljoen euro kreeg toegekend. Binnen dit project gaan onderzoekers kijken hoe je de spin van kleine magneetgebiedjes kunt sturen. Dit kan leiden tot nieuwe materialen voor dataopslag met aanzienlijk meer capaciteit en hogere schrijfsnelheden dan de huidige harde schijven.

Riskante mandarijnen

In onze voeding komen chemische stoffen voor, die bij voldoende hoge doses schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid. Maar het risico voor de consument hangt ook af van diens gevoeligheid voor bepaalde stoffen. Omdat de huidige methoden van risicoschatting gericht zijn op hele populaties en daardoor wel erg algemeen, ontwikkelde toxicoloog Sieto Bosgra die op 9 december op zijn onderzoek promoveert, een computerprogramma waarin rekening wordt gehouden met onder meer individuele verschillen in gevoeligheid en met de concentratie van chemicaliën. Ook wordt gekeken naar mogelijk schadelijke effecten van combinaties van stoffen. Met behulp van het programma van Bosgra kunnen consumenten straks eenvoudig antwoord krijgen op vragen zoals "Is veel vis eten goed of slecht voor me?", of de vraag die jaarlijks weer rond Sinterklaas opduikt: "Er zitten verschillende bestrijdingsmiddelen op mijn mandarijnen. Moet ik me zorgen maken?"

Saskia is niet de enige die voorbereidingen treft voor het oer-Hollandse feest. Een rondgang bij UU-studenten leert dat zij Sinterklaas niet onopgemerkt aan zich voorbij laten gaan.

Nina, 26 en bezig met een researchmaster Filosofie, viert het bijvoorbeeld niet minder dan drie keer: “Afgelopen zondag heb ik het met mijn schoonouders gevierd. Zondag 7 december heb ik een surpriseavond met mijn familie en zondag 14 december vier ik het met vriendinnen.”

Natuurlijk wordt 5 december als de ultieme sinterklaasfeestdag beschouwd, toch wijken velen van deze datum af om elkaar de nodige surprises toe te stoppen.

Sommige studenten gaan al los wanneer de Sint met de stoomboot in Nederland arriveert. De negentienjarige Scheikundestudent Gerben heeft op de dag van de intocht als een ware Geniep Piet ingebroken bij zijn zus. “Nou ja, ingebroken. Eigenlijk had ik gewoon de sleutel van haar huis. Zij en haar vriend waren niet thuis, toen heb ik stiekem hun schoenen gevuld met chocolade en een gedicht. Ik heb ook een wortel meegenomen, voor hun konijn.” Toen Gerben thuis kwam van zijn geheime, gulle daad, bleek zijn zus precies hetzelfde te hebben gedaan: “Ja! Heel toevallig! Ze had mijn kamer bezaaid met pepernoten.”

Ook Nina had een ware zwarte-pieten-klus in gedachte: zij wilde de schoen van haar vriend stiekem vullen met een chocoladeletter. “Maar helaas vond hij de verrassing vroegtijdig. Het was ook niet zo handig van mij; ik had de letter gewoon in het keukenkastje opgeborgen.”

Al gelooft de dichtende Saskia sinds enige tijd niet meer in het bestaan van de Goedheiligman, toch heeft ze de afgelopen dagen herhaaldelijk haar schoen gezet. “Ik woon samen met mijn vriend. Die schoen zette ik in de hoop dat ie er wat in zou doen. Een keer bleek er een cadeau in te zitten; een boek met restauranttips voor de stad Utrecht. Heel praktisch; we zijn hier net komen wonen, dus kennen de stad nog niet goed.” Ze verwacht overigens in de zeer nabije toekomst nog wel meer cadeaus te ontvangen: “Ik ben dit jaar heel zoet geweest.”

Derdejaars Psychologie Annika zet haar schoen gewoon nog thuis bij haar moeder. Daar wordt ie rijkelijk gevuld met snoepgoed. Zet ze de schoen bij de open haard? “Nee, op een kastje in de gang. We hebben een hond thuis. Schoenen die op de grond staan, bijt ie allemaal stuk, vandaar.”

Hoe gul is Sint?

Ondanks de kredietcrisis heeft de Sint heel wat uit te geven. Ook UU-studenten tasten diep in de buidel voor het sinterklaasfeest. Huisgenoten, familie en jaarclubgenootjes mogen een cadeau verwachten van gemiddeld 14,25 euro, waarbij de ondergrens op 7,50 euro en de bovengrens op 25 euro ligt.

Bestaat de Sint?

De ene UU-student ontwaakt vrij snel uit de Sinterklaasdroom, de ander blijft maar geloven en wil niet weten dat Sinterklaas niet bestaat. Sommigen zeggen al op hun vijfde door te hebben gehad dat ‘Sint en Pieten’ behoren tot het complot van grote mensen om kinderen zoet te houden: “Mijn vader speelde voor Sinterklaas, ik had hem meteen door”. Anderen blijven de Sint heel lang trouw: “Vlak voordat ik naar de middelbare school ging, geloofde ik er niet meer in. Ik was een jaar of 12. Ik ben best goedgelovig ja.” Dat brengt de gemiddelde leeftijd waarop UU-studenten de Sint niet meer zien als Sint op 7,7 jaar.

Wat staat er op mijn lijstje?

De UU-studenten hebben zeer diverse wensen voor de Sint. Zo wordt er onder meer gevraagd om een pen met naam: “Dan is die pen makkelijker te traceren wanneer iemand deze weer eens gepikt heeft”. Of om een degelijke en luide wekker: “Ik word niet altijd wakker van het alarm van mijn mobiele telefoon.” En om een geheel nieuwe laptop: “Die ik nu heb is zo traag; even iets opzoeken op internet duurt uren.”

De verlanglijst top vijf ziet er als volgt uit:

1.Kleding (van sokken tot winterjas)19%

2.Boek15%

3.Dvd12%

4.CD8%

5.Luchtje8%

Volgens het universiteitsbestuur is de huidige verdeling “historisch” tot stand gekomen en onrechtvaardig. Een aantal faculteiten met veel studenten zou er bekaaid van afkomen.

Het college van bestuur wil nu een nieuwe verdeling maken. Deze is mede gebaseerd op het aantal studenten van een faculteit. Over twee jaar, in het collegejaar 2010-2011, zou de nieuwe situatie moeten ingaan.

De zes verenigingen van de faculteit Geowetenschappen hebben inmiddels bij verschillende organen binnen de universiteit hun onvrede geuit. De zes houden in de nieuwe situatie nog 115 van de huidige 211 bestuursmaanden per jaar over.

De verenigingen betwijfelen of het aantal studenten per faculteit de juiste graadmeter is. Het aantal actieve leden en het aantal activiteiten van een vereniging betere parameters, zouden volgens hen betere parameters zijn. Bovendien vinden zij het onredelijk dat zij binnen twee jaar zo drastisch moeten afbouwen.

Tegenover het verlies van de geo’s en de bèta’s (van 181 naar 125) staat de grote winst voor Geesteswetenschappen (van 76 naar 147) en Diergeneeskunde (van 50 naar 110).

De universiteitsraad moet zich over twee weken uitspreken over het collegevoorstel.

XB

Een groep christenen wil de tweehonderdste geboortedag van Charles Darwin (zie plaatje) aangrijpen om een folder te verspreiden over het creationisme. Onder de titel “Evolutie of Schepping? Wat geloof jij?” willen ze het idee propageren dat de evolutieleer een inferieure overtuiging is.

“Geloof in de evolutietheorie betekent dat er geen antwoord is op belangrijke vragen als: Waar kom ik vandaan?, Waarom ben ik hier? en Waar ga ik heen als ik sterf? Geloven we in de bijbel, dan zijn er wel antwoorden op die belangrijke vragen.”

Journalistiekstudent André Weststrate (HU) en geschiedenisstudent Coen Brummer (UU) vinden dat de christenen met hun folder misleidende informatie verspreiden. Op hun website schrijven ze: “Is de vrouw gemaakt uit de rib van een man? Is de aarde 6000 jaar geleden gemaakt en dat in maar zes dagen? Zaten er dinosaurussen op de ark van Noach? Natuurlijk niet, zult u misschien denken.”

Toch zijn ze bezorgd en hebben ze stickers laten drukken. Die kun je bestellen. Eén sticker kost één euro, tien stickers kosten drie euro. Maar ze verdienen er niets op, zegt Coen Brummer: “Nul komma nul. Als we de stickers alleen zouden verkopen, zouden we precies kostendekkend bezig zijn. Maar we delen ze ook uit en maken dus verlies. We gaan er bovendien mee flyeren. We zijn naarstig op zoek naar een geldschieter.”

HOP

HBO-raad en VSNU beloven dit vandaag in een convenant met minister Cramer (VROM) en minister Van der Laan (WWI). Tegelijk is het eerder aangekondigde convenant ‘duurzaam inkopen’ hoger onderwijs ondertekend. Het hoger onderwijs streeft ernaar in 2012 voor ten minste vijftig procent duurzaam in te kopen. Aankopen voor onderzoek zijn van die norm vrijgesteld. De instellingen moeten jaarlijks berichten over hun resultaten.

Om te kijken of milieubewust inkopen haalbaar is, deden Fontys Hogescholen en de Hogeschool Rotterdam een “zelfscan”, meldde Fontys Online vorige maand. Rotterdam zou de norm niet hebben gehaald. Fontys schat dat zeventig procent van haar inkoop duurzaam is, al is dat gemeten over een selectie van producten die in totaal slechts 8,5 procent van de totale inkoopwaarde vertegenwoordigen.

HOP

In voorbereiding op de nieuwe wet voor het hoger onderwijs zette Plasterk onder leiding van oud-justitieminister Sorgdrager een commissie zwaargewichten aan het werk, die moest nagaan of er een vorm van prestatiebekostiging mogelijk was. De commissie antwoordde bevestigend, maar zweeg over de wenselijkheid. Dat oordeel was aan de politiek, vond Sorgdrager.

Wel kreeg de minister het advies om een klein fonds te reserveren naast de reguliere bekostiging. Opleidingen die bij accreditatie op onderdelen als ‘excellent’ zouden worden beoordeeld, zouden daar aanspraak op kunnen maken. Of de middelen uit dat fonds moesten worden gefinancierd met ‘nieuw geld’ of via een korting op de subsidie voor hogescholen en universiteiten, bleef in het midden.

Met het advies onder zijn arm ging Plasterk in overleg met koepelorganisaties VSNU en HBO-raad, maar die hadden bij herhaling laten weten niet enthousiast te zijn: vooral het idee dat de beste opleidingen mogelijk meer geld zouden krijgen ten koste andere, zorgde voor problemen. Het hbo was bovendien beducht voor ‘bekostigingsfrutsels’, omdat de subsidiestromen in het hoger onderwijs dan minder goed bestand zijn tegen mogelijke fraudeurs.

Plasterk ziet er dus vanaf. Wel overweegt hij maximaal twintig miljoen euro te reserveren voor wat hij een ‘prijzenarrangement’ noemt. Daarbij zou een onafhankelijke jury jaarlijks opleidingen belonen die bijzondere en aansprekende onderwijsprestaties hebben geleverd. Verder wijst hij op de positieve prikkel die uitgaat van de Siriussubsidies.

HOP

De actievoerende studenten zijn bang dat ze een jaar studievertraging zullen oplopen als ze straks niet aan de masteropleiding mogen beginnen doordat ze enkele bachelorpunten missen. Dit noodgedwongen nietsdoen symboliseerden “enige honderden” studenten door samen stil te gaan staan voor hun universiteitsgebouw. Met handtekeningen en acties in Den Haag willen ze de Tweede-Kamerleden overtuigen om niet in te stemmen met de plannen van Plasterk.

Maar de kans dat Plasterks eigen PvdA zich tegen het voorstel keert, is uiterst klein. En ook coalitiegenoot CDA wil dat een student zijn bachelor op zak heeft voordat hij aan zijn master begint. En de VVD tenslotte zal ook al niet dwarsliggen bij de minister. “De harde knip schept duidelijkheid en dat vinden we prettig: zoals je zonder vwo-diploma niet aan een bachelor kunt beginnen, kun je straks zonder bachelor niet met een master van start”, aldus de liberalen.

Dit tot verdriet van SP-kamerlid Jasper van Dijk, die faliekant tegen de knip is. “Studenten hebben straks geen tijd meer om naar het buitenland te gaan en om bestuurswerk te doen: ze moeten immers zo snel mogelijk door hun opleiding heen.” Van Dijk ziet nog een andere beer op de weg: de harde knip maakt de scheiding tussen bachelor en master zo duidelijk dat het wel heel makkelijk wordt om de bekostiging aan te passen. “Het zou mij niets verbazen als dit voorstel er toe leidt dat masteropleidingen straks buiten de bekostiging vallen. Plasterk heeft in het verleden al laten weten dat dit wat hem betreft niet ondenkbaar is.”

Plasterk heeft echter onlangs nog ontkend dat hij zulke plannen heeft. En ook CDA-kamerlid Jan-Jacob van Dijk vindt niet dat de SP achter elk voorstel “een complottheorie moet zoeken”: met de bekostiging van de masters heeft de discussie over de harde knip niets te maken.

Onder de universiteiten zijn de meningen over de harde knip verdeeld. De Universiteit van Amsterdam en de Universiteit Utrecht hebben hem zelfs al bijna ingevoerd. “De ervaringen tot nu toe zijn positief”, zegt een UvA-woordvoerder. “We zien dat studenten bewuster beginnen te kiezen en meer om zich heen kijken.”

Maar de Radboud Universiteit Nijmegen is tegen: ze laat liever een commissie van docenten kijken of een bachelorstudent al voldoende is gevorderd om aan de masteropleiding te kunnen beginnen. Wel moet de bachelorscriptie klaar zijn. “Dit moet je aan de professionals overlaten, niet aan beleidsmakers”, verzekert een woordvoerder.

Zeker niet alle studenten staan achter de protesten. De Amsterdamse studentenbond ASVA bijvoorbeeld is “minder negatief” dan de LSVb. Volgens voorzitter Martijn Weeda is er weinig aan de hand zolang er goed onderwijs wordt gegeven, de voorlichting op orde is en studenten twee keer per jaar kunnen instromen. “Het belangrijkste voordeel is dat de automatische keuze voor de doorstroommaster wordt doorbroken.”

HOP

Zie ook de rubriek De Mening in het Ublad van morgen, 4 dec, waarin de Utrechtse studentenvakbond USF zijn opinie geeft.