Elke onderzoeker krijgt in totaal maximaal 600.000 euro. Hiermee kan hij of zij vijf jaar lang een eigen onderzoekslijn ontwikkelen en één of meer onderzoekers aanstellen. Alles bij elkaar gaat het om circa 49 miljoen euro.

Nooit eerder kregen zoveel wetenschapper tegelijk een Vidi-subsidie. NWO besloot tot dit recordaantal toekenningen vanwege de overweldigende hoeveelheid aanvragen, In totaal schreven 393 onderzoekers een onderzoeksplan waarvan er 81 zijn gehonoreerd. Daaronder bevinden zich 28 vrouwen. Mogelijk hangt deze grote hoeveelheid aanvragen samen met het feit dat dit jaar NWO voor het eerst het hele bedrag betaalt. Er is geen eigen bijdrage meer nodig van de universiteiten en instituten.

De Vidi-subsidie maakt deel uit van de zogeheten Vernieuwingsimpuls die NWO heeft ingesteld samen met de universiteiten, de Akademie KNAW en het ministerie van OCW. De andere twee subsidievormen in dit programma heten ‘Veni’ (voor recent gepromoveerden) en ‘Vici’ (voor zeer ervaren onderzoekers).

De Utrechtse gehonoreerden van het UMCU zijn:
Immunoloog dr. José Borghans (witte bloedcellen), oncoloog dr Patrick Derksen (borstkanker), dr Susanne la Fleur (obesitas en diabetes), dr. Niels Geijsen (de vorming van geslachtscellen), dr. Monique Nijhuis (HIV-onderzoek) en dr. Marianne Verhaar (nierschade). In het KNAW-Hubrecht lab voor microbiologie is een Vidi-subsidie toegekend aan dr. ir. Jeroen Bakkers voor zijn onderzoek naar aangeboren hartafwijkingen.

Voor wat betreft de Universiteit Utrecht zijn de aanvragen gehonoreerd van:
- Dr. Susan Branje (1973) voor haar onderzoek naar adolescentie.
- Psycholoog dr Serge Dumoulin (1973), voor onderzoek naar hoe de hersenen oogsignalen omzetten naar dategene wat je eigenlijk ziet.
- De Fransman dr. Guillaume Dupont-Nivet (1971) die bij Aardwetenschappen nagaat of de botsing van continenten bijdraag aan een afkoeling van onze planeet?
- ASW'er dr. Marcel Lubbers (1973) voor een landenvergelijkend onderzoek naar Europese integratie en immigratie.
- Dr. Iris Engelhard voor haar onderzoek naar de verwerking van traumatische gebeurtenissen.
- Dr. Enrico Mastrobattista (1973) voor zijn farmaceutisch onderzoek naar gentherapie.
- Een nieuwe toestand van fundamentele materie: het quark-gluonplasma, wordt bij Natuurkunde onderzocht door dr. André Mischke (1972).
- Methodoloog dr. ir Mirjam Moerbeek (1973) wil weten waarom de ene persoon sneller begint met bijvoorbeeld roken of lopen dan een andere.
- Dr. Rick Nouwen (1974) wil weten waarom we vaak vage aanduidingen gebruiken in ons taalgebruik.

AH

Wetenschappers kunnen met de Veni-subsidie gedurende drie jaar ideeën ontwikkelen en onderzoeken. De subsidie bedraagt maximaal 208.000 euro per onderzoeker. In totaal gaat het om ongeveer 24 miljoen euro.

De Veni-subsidie maakt deel uit van de zogeheten Vernieuwingsimpuls die NWO heeft ingesteld samen met de universiteiten, de Akademie KNAW en het ministerie van OCW. De andere twee subsidievormen in dit programma heten ‘Vidi’ (voor ervaren postdocs) en ‘Vici’ (voor zeer ervaren onderzoekers).

Het is voor het eerst dat er meer dan honderd onderzoekers tegelijk een Veni-subsidie krijgen. NWO besloot tot dit recordaantal vanwege de overweldigende hoeveelheid aanvragen: in totaal schreven 644 onderzoekers een onderzoeksvoorstel, waaronder 46 vrouwen. Mogelijk hangt die belangstelling samen met het feit dat dit jaar voor het eerst NWO het hele bedrag betaalt. Er is geen eigen bijdrage meer nodig van de universiteiten en instituten.

Vanuit de Universiteit Utrecht zijn de winnaars:
- Dr. Floortje Alkemade (1975) die bij Milieuwetenschappen onderzoek doet naar een goede balans tussen subsidies en marktwerking bij het stimuleren van duurzame technologieën.
- Dr. Sylvestre Bonnet (1976) die bij Scheikunde onderzoek doet naar de beweging van moleculen.
- Dr. E.sther van Duijn (1979) die via massaspectrometrie onderzoekt hoe virussen zich vermeerderen.
- Historicus dr. Ewout Frankema (1974) onderzoekt belastingstelsel in de Europese kolonies.
- Dr. Zeena Harakeh (1979) van ASW wil meer weten over de invloed van leeftijdgenoten op het ontwikkelen van rokers-gedrag.
- Dr. Christine Jansen (1977), Infectieziekten en Immunologie, wil weten welke rol het afweersysteem speelt bij vogelgriep.
- Wikundige dr. Remke Kloosterman (1978) is op zoek naar krommen met veel punten.
- Jurist dr. Michiel Luchtman (1975) onderzoekt de mogelijkheden van een Europees strafrechtelijk systeem.
- Dr IEli Stavitski (1977) uit Rusland en werkzaam bij Scheikunde doet catalyse-onderzoek.
- Dr. Frank de Vries (1977) van Farmaceutische Wetenschappen wil een Europese methode ontwikkelen om geneesmiddelbijwerkingen in kaart te kunnen brengen.
- En Geochemicus dr. Johan Weijers (1978) tenslotte onderzoekt aan fossiele overblijfselen hoe warm het vroeger was.

Van het Hubrecht Lab ontvangen een Veni-subsidie: dr. Leonie Kamminga (1977) — voor haar onderzoek aan de duurzaamheid van ei- en zaadcellen — en dr Magdalena Lorenowicz (1977) uit Polen, die de communicatie tussen cellen via eiwitten analyseert.

Van het UMCU tenslotte zijn de aanvragen gehonoreerd van dr. Behrooz Alizadeh uit Teheran (immuun-ziektes) , van gynaecoloog dr. ir. Esther Baart (weefselkweek uit stamcellen). Van dr. Blanche Schroen (hartfalen), dr. Elske Derks (schizofrenie) en tenslotte van dr. Stan van de Graaf (lever-, darm en galziektes).

AH

In de brief aan het museum draagt het comité enige redenen aan om tot teruggave over te gaan. Zo stelt het dat in ieder geval drie van de zeven schedels onrechtmatig verkregen zijn. De bioloog Harting kocht de schedels eind negentiende eeuw namelijk van de Hilversumse arts J.F. van Hengel, die de Urker schedels op het kerkhof had verwisseld met drie Hilversumse schedels.

De collectie Harting, de gangbare naam voor de schedels in het museum, zou tevens terug naar Urk moeten omdat de Urker bevolking volgens het comité als nabestaanden beschouwd mogen worden. De schedels zijn voor de Urker bevolking cultureel en religieus gevoelige objecten: bij terugave zullen de botten, uit eerbied, herbegraven worden.

De persvoorlichter van de UU laat in een verklaring weten “gebonden [te zijn] aan strenge regels voor deselectie- en afstoten van collecties waardoor ook niet zonder meer aan een verzoek om teruggave gehoor kan worden gegeven zonder een zorgvuldige procedure.”

Of de Urker gemeenschap haar eeuwenoude hoofden binnenkort in de armen mag sluiten, is dus nog onzeker: “De universiteit zal de komende tijd op basis van een advies van de ethische commissie van de Nederlandse Museumvereniging een besluit nemen over het wel of niet behouden van de collectie Urker schedels.”

RvV

Sjoerds andere begeleider/coach, UU-medewerkster Els Stronks, nuanceert de zaak: “Het bericht klopt wel, maar in de praktijk loopt het toch anders: Paul zit vlakbij het Olympisch dorp, en mag de baan niet op, maar kan verder wel met Sjoerd werken.”

Daarnaast is het zeker niet ongebruikelijk dat skiffeurs er alleen voor komen te staan, aldus Stronks: “Niet erg handig allemaal, maar het IOC doet veel om de verhouding tussen het aantal sporters en begeleiders redelijk te houden.
 En dan is een coach voor een roeier natuurlijk veel, vandaar dat veel skiffeurs het zonder hun eigen coach op de baan moeten doen - Sjoerd is niet de enige, veel van zijn concurrenten hebben dat ook.”

RvV


Onderzoekscholen verzorgen promotieopleidingen en worden door de Erkenningscommissie getoetst op kwaliteitscriteria rond zowel onderzoek als onderwijs.

De UU neemt deel aan onderzoekschool SENSE: Socio Economic and Natural Sciences of the Environment. Daarvan is Wageningen Universiteit penvoerder; voorts doen aan deze school nog mee de twee Amsterdamse universiteiten en die van Leiden, Groningen en Maastricht.

De tweede, nu erkende school waaraan de UU deelneemt is het NIHES: Netherlands Institute for Health Sciences, met Rotterdam als penvoerder en de UvA en Delft als medeparticipanten.

De ECOS werd in 1991 op verzoek van de minister van OCW door de Akademie KNAW ingesteld. De commissie treedt zelfstandig op onder voorzitterschap van prof. dr. ir. H.W. Lintsen. Er zijn in totaal 86 erkende onderzoekscholen. Hiervan is circa tweederde het resultaat van samenwerking tussen onderzoeksgroepen van meerdere universiteiten.

De andere drie door ECOS erkende scholen zijn die voor Cardiovascular Diseases (met Maastricht als penvoerder), de Interuniversitaire Onderzoeksschool voor Fundamentele en Klinische Bewegingswetenschappen (van de Vrije Universiteit) en het Nijmegen Institute for Cognition and Information.

AH

Binnen Geesteswetenschappen wordt onderzoek gedaan naar uiteenlopende vraagstukken rondom het thema ‘religie’, zoals de historische wortels ervan, religieuze boeken, godsdienst als medevormgever van de West-Europese cultuur of als onderdeel van individuele zingeving en identiteit. Prof.dr. Bob Becking heeft als opdracht om onderzoekers uit verschillende disciplines met elkaar in contact te brengen rondom het thema religie en identiteit. Dat sluit aan bij het universitaire focusgebieden Cultures & Identities en Origins and Impacts of Institutions, waarvan Geesteswetenschappen penvoerder is.

Het hoofdthema van het werk van prof.dr. Eric Reuland kan samengevat worden als ‘Taal en Cognitie’. Reuland doet onderzoek op het gebied van de aard en de interactie van de cognitieve systemen die ten grondslag liggen aan taal, taalevolutie en taalgebruik. Daarmee levert hij vanuit een taalkundig perspectief een bijdrage aan het universitaire focusgebied Brain, Cognition and Behaviour.

AH

Sinds 2004 biedt de UU pre-masterprojecten aan. Deze zijn voornamelijk in het leven geroepen om afgestudeerde HU-studenten gemakkelijker te laten doorstromen naar een master aan de UU. Het O.E.R. ondervroeg 201 pre-masterstudenten onder andere naar hun vooropleiding en hun mening over het geleverde onderwijs.

Meest opvallend in het rapport is het lage percentage HU-studenten dat in het pre-masterproject van de UU zit: 14%. Het overgrote deel komt van andere hogescholen (73%). De rest heeft een opleiding gevolgd aan de UU of aan een andere universiteit.

Een mogelijke verklaring van het lage percentage wordt in het rapport niet gegeven. Wel doet het O.E.R. een aanbeveling: “Misschien is meer bekendheid en promotie op de HU van de mogelijkheid tot het volgen van een pre-mastertraject een goede optie.”

RvV

Het congres is één van de verschillende side-events van Summer Darkness, naast bijvoorbeeld de Gothic-fantasy markt op het Domplein of de modeshows. Zelfs de etalages van de binnenstad staan tijdens de vijf dagen Summer Darkness in het teken van het festival.

UU- student Marc Klopstra organiseert als side-event komend weekend een Gothic Walk, "meer luguber dan ooit tevoren" belooft de festivalorganisatie. Klopstra licht een deel van de Utrechtse zwarte sluier op, die al in de middeleeuwen over de stad neerdaalde maar nog steeds voelbaar is. De sfeer van piepende ratten, de geur van de ingemetselede, vrome zuster Bertken, de schimmels van de werfkelders en nog meer fraais rondom draken, heksen, Satan, duivels en moorden.

Het congres Uncanny Media is georganiseerd door Isabella van Elferen, universitair docent Muziek en Nieuwe Media aan de UU. Zij heeft sprekers uitgenodigd uit onder meer Scandinavië, Engeland, Duitsland, Frankrijk, de Verenigde Staten, Canada en Australië. Die gaan het hebben over bijvoorbeeld Dracula en overige vampieren, over Addiction to Life and Death, over Goth Music of trauma’s en over David Bowie’s Hauntology. Op zaterdag 9 augustus wordt met een door Medusa aangekleed “uncanny” feest het congres afgesloten.

Uncanny Media is gratis toegankelijk voor Summer Darkness bezoekers. Omdat de universiteit dit jaar de grootste samenwerkingspartner is van de festival-organisatie, vindt op donderdag 7 augustus een gezamenlijke opening plaats het Academiegebouw. Daar vindt ook, op 8 augustus, de Salon d'Esprit plaats. Dat is een ijzingwekkende tweelingpresentatie van muziek-acts en visuals van jonge beeldende kunstenaars die zich hebben toegelegd op multimediale kunst.

Met voorts tijdens de Summer Darkness optredens van de metalicbands als Within Temptation en grootheden uit heel Europa zoals Echo & the Bunnymen, Vive La Fête, Welle:Erdball, Combichrist, Apoptygma Berzerk, Clan of Xymox,The 69 Eyes, Sol Invictus, Sonar en Das Ich. Deze brengen muziek ten gehore die door de organisatie wordt omschreven als medieval-pagan folk, fetish-industrial noise, occult-gothic rock, symfonische metal of gothic-horror metal.

Tijdens de kerkconcerten zijn er optredens van Persephone, Faun unplugged en Steven Taylor op het orgel. Tevens zijn er in de kerken dansavonden met Cyberia XL, Onderstroom, Nada! en Rauw. Ook werkt Summer Darkness dit jaar samen met de musea Catharijne Convent en Centraal Museum waar speciale rondleidingen gegeven worden, zoals een Dark Ages-Tour. Tot slot zijn er nog filmprogramma’s in ’t Hoogt en in City/Movies.

AH

Kaarten voor Summer Darkness zijn verkrijgbaar via Tivoli (www.tivoli.nl) en Ticketservice (www.ticketservice.nl).
Zie ook: www.uncannymedia.nl

Behalve Rijcken van de UU zijn nog genomineerd Floor Wolbers (Twente), Pieter Lerou (Twente) en Bastiaan Blankert (Groningen). Het viertal is gekozen, op voordracht van hun begeleiders, uit de honderd promovendi die in 2007 deelnamen aan STW-projecten. De winnaar krijgt vijfduizend euro, te besteden aan zijn loopbaan.

Cristianne Rijcken is genomineerd voor haar onderzoek naar de afgifte van anti-tumormiddelen. Die hebben vaak ernstige bijwerkingen aangezien ze geen onderscheid maken tussen gezond en tumorweefsel. Rijcken ontwikkelde polymeren nanobolletjes met veelbelovende eigenschappen voor het selectieve transport en een gecontroleerde afgifte van diverse anti-tumormiddelen. Haar onderzoek leverde publicaties op én een octrooi voor concrete producten waarmee ze een eigen spinnoff-bedrijf wil beginnen.

Van microbioloog Han Wösten werd eerder dit jaar al bekend gemaakt dat hij benoemd is tot de Simon Stevin Meester 2008. Hij doet onderzoek naar schimmels, schimmeldraden en paddestoelen en levert daarmee een bijdrage tot mogelijke verbeteringen in de voedingsmiddelen- en farmaceutische industrie.

AH

Een jury heeft tien titels genomineerd uit een lijst van in totaal 282 voorgedragen historische boeken. In september wordt de lijst ingekort tot een shortlist van vijf boeken. De winnaar wordt op 6 oktober 2008 bekendgemaakt tijdens een televisie-uitzending van de NPS.

De Grote Geschiedenis Prijs
 is een initiatief van Historisch Nieuwsblad, de Volkskrant en NPS/VPRO. De prijs is bedoeld voor historische boeken die een algemeen publiek aanspreken. Oorspronkelijkheid, leesbaarheid en historische degelijkheid zijn de belangrijkste criteria.

De jury bestaat uit historici en journalisten, waaronder dit jaar Frits van Oostrom (universiteitshoogleraar Universiteit Utrecht) en Frans Smits (hoofdredacteur Historisch Nieuwsblad).

De Utrechtse genomineerden zijn dr. Jacco Pekelder, universitair docent bij de afdeling Geschiedenis van de internationale betrekkingen, en prof. dr. Maarten van Rossem, bijzonder hoogleraar Cultuurgeschiedenis en Amerika-deskundige.

AH