Nieuws

'The birds' in De Uithof

GK

Yvonne van Rooy: We moeten leren leven met tijdelijk geld

Omdat de UU het in 2011 moet doen met ongeveer drie procent (rond vijftien miljoen) minder Haags geld dan eerder werd aangenomen, wordt het aantal universitair gefinancierde aio's en postdocs gehalveerd. Hoofdoorzaak is het feit dat minister Plasterk honderd miljoen euro bij de universiteiten weghaalt om ze door onderzoekorganisatie NWO in open competitie te laten herverdelen.

"Heel vervelend", aldus collegevoorzitter Yvonne van Rooy, "want door deze 'overheveling' wordt de ruimte voor matching en apparatuur nog krapper. Daarom moeten we samen met andere partijen een actieve lobby voeren opdat de publieke middelen voor onderzoek omhoog gaan. Niet voor niets pleitte de SER recent voor 1 miljard euro aan extra jaarlijkse investeringen in onderzoek. Maar we moeten er ook aan wennen dat we meer onderzoeksmiddelen extern zullen moeten aantrekken. De publieke financiering wordt een te smalle basis om toponderzoek op te baseren, een ontwikkeling die we ook in andere landen zien."

Dat is makkelijker gezegd dan gedaan.

"Dat is zeker zo, maar er liggen kansen. Bij NWO doen we het zo goed dat we de 'overheveling' moeten kunnen terugverdienen. Daarnaast zullen we ons meer op Brussel moeten richten, want daar ligt nog meer geld dan bij NWO. Bovendien zijn er voorbeelden van wetenschappers die onderzoek gefinancierd krijgen via buitenlandse fondsen zoals het Amerikaanse NIH en de Britse Welcome Trust. Onze tarieven zijn, vergeleken met andere kennisinstellingen, aan de lage kant. Daar is winst te behalen.

Vergeet ook niet de vierde geldstroom afkomstig van particulieren, alumni, bedrijven, fondsen. Daarvoor zullen we als universiteiten gezamenlijk meer aandacht moeten vragen, zodat er ook in Nederland een 'giving culture' voor onderzoek ontstaat. In het Verenigd Koninkrijk bestond die tien jaar geleden ook niet. Door een gezamenlijke inspanning van overheid en universiteiten is daar nu een echte cultuurverandering tot stand gekomen. Het U-fonds zet belangrijke eerste stappen, maar dat zal alleen substantieel resultaat opleveren als we bereid zijn om daar meer tijd en aandacht aan te geven. Universiteiten in Zweden en Frankrijk zijn hiermee inmiddels ook actief bezig."

Meer extern geld betekent ook meer opdrachten van de industrie. Dat gaat dus ten koste van het fundamentele onderzoek.

"Dat hoeft niet. Veel grote bedrijven hebben hun eigen fundamentele onderzoek gestopt. Zij werken graag met universiteiten samen omdat wij kennis produceren die ze zelf niet in huis hebben. Dat vraagt om langetermijnallianties en afstemming van onderzoeksagenda's. Beide partijen profiteren hiervan. Diergeneeskunde ontwikkelt dit type strategische samenwerking met bedrijven al.

Wat gebeurt er met onderdelen die er niet in slagen extern te scoren?

"Die krijgen minder onderzoekgeld uit de eerste geldstroom. Natuurlijk beseffen wij dat het voor alfa's minder gemakkelijk is om extern te scoren dan bijvoorbeeld voor chemici, maar het is niet onmogelijk."

Veel onderzoekers vrezen voor de continuïteit van hun groep door een te kleine basisfinanciering.

"Het betekent inderdaad minder zekerheid. Daarom zullen onderzoeksgroepen het verwerven van externe financiering nog meer als wezenlijk deel van hun werk moeten zien. Men zal er mee moeten leren leven dat in plaats van een basisfinanciering waarop je kunt rekenen, een permanente stroom tijdelijk geld komt, waarvoor je moet werken. Er zijn gelukkig in alle faculteiten goede voorbeelden die laten zien dat het kan."

EH

Ramptoerisme bij afgebrand studentenhuis

Een paar dagen na de brand trekken de geruïneerde gebouwen aan de Oudegracht nog altijd veel bekijks. De ramptoeristen zijn veelal oudere mensen: kale mannen met de handen op de rug keuvelen met grijze dames. Voorbijgangers halen letterlijk hun neus op, de brandlucht is nog altijd aanwezig.

"De brand is begonnen achter in de kringloopwinkel", zegt een dame zeker te weten. "Daar lagen allemaal matrassen en gordijnen. Ja, dat brandt natuurlijk lekker heh." Een ander, die op de bewuste zaterdag ook al een kijkje kwam nemen, had tijdens de brand vooral medelijden met twee politiepaarden: "Die moesten de straat afzetten, denk ik. Ze stonden doodstil. Ik dacht: Die arme beesten ademen ook al die rook in. Zo zielig. Ik zal nooit vergeten hoe ze heetten. Joep en... Nou, ik kom er zo nog wel op."

Ook het corpshuis boven café 'Flow', op 273 bis, moet als verloren worden beschouwd. Geen van de twaalf gedupeerde studenten heeft trek in een gesprek met de pers. Een van hen laat telefonisch weten: "De helft van ons is alles kwijt. Je begrijpt dat we wel even iets anders aan ons hoofd hebben."

De brand, die zaterdag 7 juni rond tien over vijf moet zijn ontstaan, had niet alleen gevolgen voor de bewoners van de panden boven kringloopwinkel 'De Arm' en café 'Flow'. Ook de bewoners van de naastgelegen huizen werden geëvacueerd. Poptempel Tivoli ving al deze mensen op. Arlette de Jong, hoofd marketing en communicatie bij Tivoli, vindt het fijn dat de concertzaal iets kon betekenen voor hen: "We hadden een Wicked Jazz Sounds-avond: live-muziek en dansen. Maar aangezien de hele gracht was afgezet, kon het publiek niet bij de Tivoli komen. We hebben daarop het avondprogramma gecanceld en zijn gaan fungeren als opvang voor de gedupeerden van de brand." Rond half twee 's nachts konden de meesten weer terug naar hun eigen huis. Anderen vonden onderdak bij vrienden of familie.

De brand is bestreden door niet minder dan honderd brandweerlieden. Naar de oorzaak van de brand is het vooralsnog gissen: de politie is een onderzoek gestart, maar volgens de brandweer zal de oorzaak door de complete ravage moeilijk te achterhalen zijn. De politie hoopt nu via getuigenverklaringen vast te kunnen stellen waar en waardoor de brand is ontstaan.

De gebeurtenissen hebben indruk gemaakt op de mensen in de buurt. Ook op mevrouw Huibers die om de hoek woont in de Smeestraat. In haar winkel, vol tweedehands goederen en curiosa, heeft ze veel aanloop. "Ik heb laatst nog met mensen staan praten van het Algemeen Dagblad. Ik vertelde hun dat ik mezelf niet zo lang geleden had buitengesloten, waardoor ik via de achterkant van de nu uitgebrande panden naar mijn voordeur moest komen. Nou, het was daar binnen wel een onoverzichtelijk rommeltje. Maar dat zijn al die studentenhuizen, toch?"

Voor de verwoeste panden schieten twee fotografen hun platen. Een van hen is naar eigen zeggen een oud-journalist voor de luchtmacht. Hij komt uit Florida, hetgeen zijn zwaar Amerikaans aangezette Nederlands verklaart. Plots schakelt hij over op het Engels: "Het schijnt dat die medewerkers van De Arm en de studenten niet bepaald goed met elkaar overweg konden. Die Arm-medewerkers vonden het maar rijkeluiskindjes. De mensen hier op straat zijn volgens mij evenmin op de hand van de studenten, de sympathie ligt voornamelijk bij het personeel van de kringloopwinkel." Voordat de Amerikaan verder los kan gaan, wordt hij onderbroken door de vrouw van de politiepaarden: "Waarom praat die man ineens Engels? Hij stond net nog gewoon Nederlands te praten! Hee, en dat andere paard, dat heette Omer. Joep en Omer. Zo zielig."

Ronnie van Veen

Student Informatica Lukas Vermeer maakte foto's vanaf het begin van de brand. Kijk op: http://flickr.com/photos/lukasvermeer/

Oranje boven, oranje onder, oranje overal!

Uitzinnige studenten op tribunes bij studentenverenigingen en in kroegen in de binnenstad. Op maandagavond zien zij hoe het Nederlands elftal de huidige wereldkampioen declasseert tot een hopeloos zootje Serie B-voetballers. Na elk doelpunt veert de menigte op. Mannen vallen elkaar ongegeneerd in de armen. Een spontaan volksfeest na een 3-0 overwinning op de pizzabakkers. Voor een video-impressie van deze avond, zie: www.ublad.uu.nl/nieuwsflits

Een model voor steenkoolbranden

In een mijn in Pennsylvania woedt al sinds 1962 onafgebroken brand. Oorzaak kan een bosbrand of een blikseminslag zijn, maar in ondergrondse steenkoollagen ook vaak spontane ontbranding. Dat gebeurt wanneer de temperatuur van de kolen door de opname van zuurstof stijgt tot boven de 230 graden Celsius.

Naast het verlies van steenkool vormt ook de uitstoot van broeikasgassen, met name CO2, een probleem. Al sinds de jaren zestig wordt gebruik gemaakt van satellieten om steenkoolbranden op te sporen en in de gaten te houden. Om de brandhaarden in kaart te brengen zijn modellen ontwikkeld die uit infraroodmetingen van de atmosfeer afleiden waar in een bepaald gebied ondergrondse steenkoolbranden woeden. Tot nu toe werd in die modellen echter niet gekeken naar verhoogde concentraties CO2.

De Indiase onderzoeker Prasun Kumar Gangopadhyay ontwikkelde de afgelopen vier jaar op basis van onderzoek in India en China twee methoden om zowel de terreingesteldheid als de chemische samenstelling van de atmosfeer beter in de modellen onder te brengen. Daardoor wordt het niet alleen mogelijk om tot op dertig meter nauwkeurig aan te geven waar in een brandgebied CO2-emissies plaats vinden. Ook kan nu beter voorspeld worden hoe de brand zich in de loop der tijd zal verplaatsen.

Gangopadhyay, die deze week in Utrecht op zijn onderzoek promoveerde, verwacht dat het dankzij gevoeliger meetinstrumenten in combinatie met de verbeterde modellen mogelijk zal worden om vroegtijdiger in te grijpen en daardoor zowel milieuschade als veiligheidsrisico's en economische schade te voorkomen.

Utrecht vist achter net, Groningen wint Academische Jaarprijs

Met het idee voor de game Collision hoopten de Utrechtse sterrenkundigen samen met de afdeling gamedesign van de Hogeschool voor de Kunsten voor de tweede keer de Academische Jaarprijs te winnen. Het spel klonk ook heel spannend: twee sterrenstelsels botsen en de gamer moet de mensheid redden. Tijdens het spel zou de speler het heelal ontdekken.

Helaas voor Utrecht ging de prijs naar een ander wetenschappelijk plan, wel een – en wellicht is dat een schrale troost – waarin de ruimte ook een rol speelde. Maar in Groningen werd de nadruk gelegd op het fotograferen met infrarood licht.

De finale van ‘the battle of the universities’ tussen Maastricht en Groningen was vanavond 11 juni live te volgen via internet. Tijdens deze laatste beproeving moesten de twee universiteiten hun idee om een wetenschappelijk onderwerp aantrekkelijk te maken voor een breed publiek voor de tweede keer die dag presenteren. Groningen had daar een waar toneelstuk van gemaakt en liet zelfs de Duitse astronoom Herschel opdraven, naar wie de Herscheltelescoop is vernoemd.

De Academische jaarprijs werd voor de derde keer georganiseerd en is een initiatief van NRC Handelsblad, onderzoeksfinancier NWO, de KNAW en Shell.

GK



UU bestrijdt eikenprocessierups

Vorig jaar al wist de rups tot de rand van De Uithof door te dringen, en dit jaar is het diertje hier daadwerkelijk gesignaleerd. Op de meeste locaties waar eiken staan — Toulouselaan, Oxfordpad, Noordwesthoek, Diergeneeskunde — is onderzocht of er zich rupsen bevinden.

Om verspreiding van brandhaartjes (een volwassen rups kan er 700.000 hebben) zoveel mogelijk te beperken en gezondheidsrisico's zo laag mogelijk te houden, is gekozen voor een bestrijding waarbij de rupsen worden weggezogen en opgevangen in een giertank. De inhoud van deze tank wordt gecontroleerd voor destructie aangeboden.

De medewerkers van de groenaannemer die de werkzaamheden verrichten dragen speciale beschermende kleding en maskers. De brandhaardjes van de processierups zorgen voor jeuk, huiduitslag en irritatie aan ogen- of luchtwegen. De gemeente Utrech was al eerder begonnen met het verdelgen van de rupsen, op de Hoofddijk en de Zandlaan.

AH

Kort geding over Wagenings blad

Resource-hoofdredacteur Korné Versluis stelt dat zijn blad weliswaar niet onder een openbare aanbestedingsprocedure uitkwam. “Maar we plaatsen wel kanttekeningen bij de gevolgde procedure. Wij hebben onze intekening gebaseerd op een bestek met zeer open vragen. Vervolgens is ons aangerekend dat we met bepaalde zaken te weinig rekening hebben gehouden. Als we een helder richtsnoer hadden gehad, dan hadden we daar rekening mee kunnen houden.”

Het plan waarmee Cereales de aanbesteding verloor zou inhoudelijk sterker zijn en vijftien procent goedkoper dan het voorstel van Hemels, dat vooral scoorde met een goede presentatie. Hemels heeft geen ervaring met het maken van een universiteitskrant.

Binnen de Wageningen Universiteit is grote beroering ontstaan over de toekomst van Resource. Hoogleraren publiceren open brieven en de lokale studentenbond WSO zette een handtekingenactie op. Voorzitter Wilma Smilde: “Het gaat ons vooral om de journalistieke onafhankelijkheid van Resource, niet zozeer om wie het blad uitgeeft. Op basis van de nu gemaakte afspraken kan het universiteitsbestuur artikelen tegenhouden, en dat willen wij absoluut niet.”

Vorige week verwees de Wageningse studentenraad de hele aanbestedingsprocedure nog naar de prullenbak. “Maar de raad heeft geen instemmingsrecht, en het college van bestuur vond het daarom niet nodig om met heldere antwoorden verantwoording af te leggen", aldus Smilde. "Mocht Cereales het kort geding winnen, dan ontstaat er een nieuwe situatie: dan moet de hele aanbesteding opnieuw. In dat geval gaan we er alles aan doen om de journalistiek onafhankelijke koers een prominente plek in het bestek te geven.”

HOP

Dure euro nekt Arubaanse ex-studenten

De Arubaanse florin is gekoppeld aan de Amerikaanse dollar, en die is de afgelopen maanden sterk in waarde gedaald. Een euro is momenteel ongeveer 2,75 florin waard, en dat zorgt voor problemen bij de aflossing van de studieschuld. In 2001 kostte een euro nog 1,60 florin.

De Arubaanse Volkspartij stuurde minister Plasterk een brandbrief, meldt de Volkskrant vandaag. Daarin staat te lezen dat de inflatie niet alleen een last is voor oud-studenten, maar ook voor het eiland: hoogopgeleide Arubanen worden door de slechte wisselkoers gedwongen in Nederland te werken. Daar kunnen ze harde euro’s verdienen.

Volgens de IB-Groep valt het allemaal wel mee met de studieschuld. “Bij de aflossing houden we rekening met valutakoersen: daarop passen we de normbedragen jaarlijks aan”, reageert een woordvoerder desgevraagd. “Daarmee voorkomen we dat mensen op bijvoorbeeld de Antillen relatief enorme bedragen moeten aflossen.”

De IB-Groep kan niet zomaar controleren of de deurwaarder die hij inhuurt voor de Antillen en Aruba daadwerkelijk zo’n vijfentwintig keer per week beslag laat leggen op rekeningen van oud-studenten met een betalingsachterstand. “Dat is wel erg vaak”, denkt de woordvoerder. “Wel is bij ons bekend dat Arubanen met betalingsproblemen minder snel een draagkrachtmeting aanvragen of een verzoek tot uitstel van betaling doen. Dan krijg je vroeg of laat een deurwaarder op de stoep. Misschien is een extra voorlichtingscampagne wel zinvoller dan een aparte betalingsregeling voor de Antillen.”

HOP

VU onderwerpt alle studenten aan taaltoets

Studenten die de toets niet halen worden verplicht een cursus te volgen, schrijft Ad Valvas, het universiteitsblad van de VU. De faculteiten bepalen zelf wat er gebeurt met studenten die na afronding van de cursus nog altijd onder de maat scoren. Sommige faculteiten zullen studenten pas tot het tweede jaar toelaten als hun taalbeheersing in orde is.

De eerstejaars kregen vorig jaar onder andere de meerkeuzevraag ‘een meisje die/dat/wat’. Maar liefst 43 procent van de studenten dacht dat ‘het meisje die’ het juiste antwoord was. Tweederde meende dat ‘niet ontkennen noch bevestigen’ correct is geformuleerd.

HOP