Hoewel Nijs na haar aftreden tijdens een persconferentie benadrukte dat ze haar besluit om op te stappen zelf genomen heeft, hebben vice-premier Zalm, VVD-voorzitter Van Zaanen en fractieleider Van Aartsen daar ongetwijfeld invloed op gehad.

Diezelfde woensdagmorgen nog had staatssecretaris Nijs haar weblog bijgewerkt (‘de komende tijd zal ik er weer hard tegenaan gaan’) en had ze samen met Van der Hoeven de ambtenaren op het departement toegesproken. Voor de minister kwam het nieuws dat Nijs die middag alsnog haar biezen pakte ‘als een donderslag bij heldere hemel’. Ook andere kabinetsleden – waaronder premier Balkenende – waren verrast en hadden het idee dat het “nog wel ging.”

Maar in samenspraak met de VVD-top kwam Nijs woensdagmiddag alsnog tot het inzicht dat er waarschijnlijk weinig meer terecht zou kunnen komen van haar liberale ideeën. Met name coalitiegenoot CDA had haar politieke bewegingsvrijheid in het kamerdebat behoorlijk klem gezet binnen de kaders van het regeerakkoord.

Overigens bleek uit de persconferentie na haar ontslag dat Nijs ondanks al haar eerdere ontkenningen nog altijd weinig vertrouwen had in minister Van der Hoeven. Zo was ze slecht te spreken over het feit dat niet de minister maar zij als eerste had moeten spreken tijdens het voor haar zo pijnlijke debat. Dat was tegen de afspraak. Maar Van der Hoeven had de microfoon verlaten en Nijs het woord gegeven omdat kamerleden daar uitdrukkelijk om hadden verzocht.

HOP

Toen het bestuur van Sociale Wetenschappen vorig jaar toestemming kreeg om in het studiejaar 2004-2005 een bindend studieadvies bij psychologie in te voeren, gebeurde dat onder de voorwaarde dat er na drie jaar een evaluatie zou plaatsvinden. Pas daarna zou worden beslist hoe in Utrecht om te gaan met het wegsturen van studenten aan het eind van het eerste studiejaar.

In een brief aan de Universiteitsraad naar aanleiding van het verzoek van Rechten schreef het college vorige week echter dat dat standpunt inmiddels was verlaten. "We moeten in alle eerlijkheid constateren dat we zijn ingehaald door de realiteit", aldus het college. Het denken over het bindend studieadvies is inmiddels in een stroomversnelling geraakt. Niet alleen werken veel universiteiten al bij één of meer opleidingen met het bsa, ook de acceptatie ervan is gegroeid, zowel in de maatschappij als bij studenten zelf.

Om die reden mogen voortaan alle Utrechtse opleidingen die kunnen aantonen dat het voor hen nuttig en noodzakelijk is, het bindend studieadvies inzetten als onderdeel van hun studieloopbaanbegeleiding. Voorwaarde is wel dat de begeleiding van studenten op peil is en dat ook verder is voldaan aan strikte randvoorwaarden. Omdat dat bij Rechten het geval was, heeft die subfaculteit half mei toestemming gekregen om al komend studiejaar selectie na het eerste jaar in te voeren.

Uit de toestemmingsbrief van Rechten wordt overigens duidelijk dat het college zijn decanen kritisch volgt. Op scherpe toon wordt decaan Dorresteijn gemeld dat het college het onbegrijpelijk vindt dat hij zo laat met zo’n ingrijpend verzoek is gekomen. Voorts doet het college de suggestie van Rechten om studenten in het tweede studiejaar een tweede advies te geven, af als een half voornemen dat alleen maar onduidelijkheid schept. Over het ontbreken van een goede regeling voor bijzondere gevallen (hardheidsclausule), merkt het universiteitsbestuur bits op dat men dat juist van een juridische faculteit niet had verwacht. En van het feit dat deeltijdstudenten buiten de regeling vallen wordt opgemerkt dat dat wel een heel gemakkelijke kans aan voltijdstudenten biedt om aan het bsa te ontsnappen. "Dat kan toch niet uw bedoeling zijn."

Het besluit om de juristen toe te staan de komende drie jaar bsa in te voeren, is drie studenten uit de Universiteitsraad in het verkeerde keelgat geschoten. “De voorbereidingstijd bij Rechten is zo kort dat wij niet inzien hoe ze dat gaan redden”, aldus Sander van Waveren. Ook wil het U-raadslid weten waar de armlastige subfaculteit het extra geld vandaan denkt te halen dat nodig is voor de intensieve begeleiding van studenten die een bsa onvermijdelijk met zich meebrengt. Omdat maar drie van de acht andere rechtenopleidingen komend studiejaar een bindend studieadvies hebben, vragen de studenten zich af of de invoering nu echt niet nog een jaar had kunnen wachten. Zij hebben het college inzicht gevraagd in het plan van aanpak van Rechten en zullen de kwestie volgende week dinsdag in de onderwijscommissie van de Universiteitsraad aan de orde stellen.

EH

De wedstrijd is op vrijdag 28 mei. Langs de kant van het mini-voetbalveld met twee mini-doelen leeft een groep mannelijke studenten hardop mee. De plastic hondjes, die er zo hulpeloos en traag bijlopen dat het ontroert, krijgen ook kritiek over zich heen. "Die keeper staat niet erg zeker in z'n doel, hij is zenuwachtig. Veel tactiek zit er nog niet in." Maar de hondjes horen niets en gaan onverstoorbaar achter de bal aan. Als de kans zich voordoet geven ze hem een 'trap' met hun kop, en gaan daarna plat op hun buik. Vervolgens krabbelen ze op eigen kracht omhoog om al rollend en piepend hun taak weer op zich te nemen.

Het Aibo Team is in 2003 opgericht door drie Utrechtse studenten informatica. Stefan Leijnen (22), Silvain van Weers (26) en Andrew Koster (22) waren dat jaar bij het WK Robocup in Padua, Italië. Tijdens dat wereldkampioenschap raakten ze zo enthousiast dat ze besloten een eigen team in het leven te roepen. Dat maakt de Utrechste Aibo's uniek; van alle teams uit meer dan dertig landen is deze als enige opgericht door studenten. De andere teams zijn het werk van wetenschappers. Inmiddels werken ook studenten en onderzoekers van de UvA, TU Delft, Universiteit Twente en onderzoekscentrum DECIS (Delft Cooperation on Intelligent Systems) mee aan het robotproject. De samenwerking heeft vruchten afgeworpen; in maart hebben de Aibo's zich gekwalificeerd voor het WK in Lissabon.

Het WK Robocup bestaat sinds 1995. Volgens Stefan is de kans dat zijn team het WK wint, klein. Het team bestaat nog maar net en de hondjes moeten op verschillende punten beter leren presteren. Ze moeten meer gaan samenwerken, betere tactiek en motoriek ontwikkelen en, iets minder belangrijk: gezichtsuitdrukking krijgen. Stefan: "Dat is leuker om naar te kijken. Nu krimpen ze al wel in elkaar als ze verliezen en gaan op twee poten staan als ze winnen, maar het kan sprekender."

Om op de motoriek terug te komen: van een pittig partijtje voetbal is inderdaad nog geen sprake. De hondjes kunnen met hun flexibele gebogen pootjes niet sneller lopen dan 0,8 meter per uur en gaan bovendien geregeld onderuit. Eigenlijk zijn het gewoon stuntelende baby's. Maar het team wanhoopt niet; door betere progammering zullen ze ooit volwassen worden. Het streven is zelfs om al in 2005 het WK te winnen.

Vanwaar eigenlijk de naam Aibo Team? Aibo is Japans voor mensenvriendjes, legt Silvain uit. "In Japan hebben mensen gewoon een Aibo in plaats van een hond. Die kan kwispelen, een bot oprapen en reageren op stemcommando’s." De hondjes, die tegenwoordig dus tevens dienst doen als voetballers, zijn een standaardmodel van het merk Sony en kosten 2000 euro per stuk. Alle teams programmeren ze op een verschillende manier.

Volgens Silvain gaat het robotproject niet alleen om sport en spel. Achter de vermakelijke partijtjes voetbal schuilt – voor hem althans - een groter idee. Meer geavanceerde robots zullen in de toekomst bijvoorbeeld kunnen worden ingezet voor rescue-operaties bij rampen. Ze kunnen dan door rampgebieden lopen en cruciale informatie doorgeven. Een voorbeeld: als de robots worden uitgerust met sensors, kunnen ze gifgassen waarnemen. Zo is het niet langer nodig mensen aan bepaalde risicovolle situaties bloot te stellen. "Het Aibo-team biedt een mooie testcase voor toekomstige mogelijkheden",’aldus Silvain. Maar tot het zover is mogen de hondjes in hun jonge onschuld nog fijn met de bal spelen.

Achter de bestuurstafel keken de aanwezige bestuursleden elkaar onrustig aan. Want echte sancties zijn er niet, dus wat moet je doen als docenten de regels met voeten treden? De studenten in de raad schrokken bijna van zoveel hulpeloosheid en boden het bestuur de helpende hand. “Wij hechten echt niet aan die tien dagen. Wat wij vervelend vinden is de onzekerheid. Zolang een docent maar duidelijk maakt op welke dag de uitslagen er hangen, maakt het ons niet uit of dat na twee of vier weken is."

Daarmee leek de kou uit de lucht, maar wie dat dacht, rekende buiten de pricipes van decaan Crommelin. “Allemaal leuk en best”, vond hij. “Maar in het OER staat tien dagen en dan moet je daar niet mee gaan marchanderen. Van een zichzelf respecterende onderwijsorganisatie mag toch minstens de discipline worden gevraagd om zich aan zijn eigen regels te houden. Natuurlijk kunnen er zich situaties voordoen waarin sprake is van overmacht, maar in de meeste gevallen gaat het om prioriteitsproblemen en dat zijn in mijn perceptie geen echte problemen.”

Wat Crommelin betreft houden zijn docenten zich dus voortaan aan die tien dagen, maar ook hij zag niet meteen een geschikte sanctie voor overtreders. Directeur Pafort, nooit te beroerd voor een provocerende inbreng, stelde voor om de facultaire website in te schakelen. “Het gaat om een bekend aantal figuren dat altijd te laat is. Wat mij betreft gaan we de site voor die lui als schandpaal inrichten.” Maar dat was Crommelin wat te gortig.

“Laat ze voor straf extra onderwijs geven”, suggereerde raadslid Van Steenbergen. Dat voorstel toverde een zweem van een glimlach op het gezicht van Crommelin. “Dat is een idee. Mensen die zoveel tijd steken in het nakijken van tentamens, zijn kennelijk dol op onderwijs. Die kun je waarschijnlijk geen groter genoegen doen dan door ze te belonen met extra onderwijstaken.”

EH

De tweehonderd leden van de Akademie zullen zich deze maand tijdens de vergaderingen van de twee afdelingen, letterkunde en natuurkunde, uitspreken over de voordracht. Naar verwachting zal deze op weinig problemen stuitten. De benoeming kan dan al eind deze maand rond zijn.

Van Oostrom zelf zegt "toe te zijn" aan een invloedrijke positie in het Nederlandse wetenschapsbestel: "In mij schuilen twee zielen. Ik ben allereerst de wetenschapper. Maar daarnaast heb ik altijd veel interesse gehad voor de universiteit als instelling en voor de wetenschap als maatschappelijk fenomeen. Wat dat betreft ben ik echt een kind van de jaren zestig. Ik treed nu vaak op als gelegenheidsspreker bij allerlei discussies. Vanaf volgend jaar zal ik werkelijk structureel kunnen werken aan onderwerpen die mij op dat vlak bezighouden."

Van Oostrom zal drie dagen in de week als KNAW-president aan de slag gaan. Hij blijft daarnaast aan als universiteitsprofessor van de Universiteit Utrecht. Hij wil zich vooral sterk blijven maken voor het universiteitscurriculum, een honours programma dat gemotiveerde Utrechtse studenten in hun profileringsruimte kunnen gaan volgen.

Om zijn magnum opus, een grote Nederlandse literatuurgeschiedenis van 'Hebban olla vogala' tot aan de boekdrukkunst, te voltooien voor aanvang van zijn KNAW-werkzaamheden zal Van Oostrom zich vanaf september tot medio 2005 terugtrekken in het NIAS in Wassenaar. Daar schreef hij jaren geleden ook zijn bekendste werk: 'Maerlants wereld'.

XB

We kunnen het poulen niet laten, daarom start vanaf heden het raadspelletje 'wie zijn de vier halve finalisten van de EK 2004'. Mail 'jouw vier' naar ek@ublad.uu.nl en maak kans op een gratis diner voor twee dat wordt aangeboden door Portugees restaurant Algarve aan de Biltstraat. Je inzending moet uiterlijk om 0.00 uur op 19 juni binnen zijn. Vergeet niet je telefoonnummer en adres te mailen zodat we weten waar we de prijs naar toe kunnen sturen!

Het geneeskundeonderwijs is de afgelopen zeven jaar in snel tempo gemoderniseerd. Er vindt een verschuiving plaats van grootschalig, frontaal onderwijs, naar kleinschalig en probleemgeoriënteerd groepsonderwijs. De docent krijgt daarin veel meer een begeleidende rol. Nederland heeft op didactisch gebied inmiddels een voorsprong op veel Europese landen, maar of dat zo blijft is de vraag.

De vernieuwingen vragen om meer docenten. De toegenomen instroom als gevolg van de verhoging van de numerus fixus maakt dat extra noodzakelijk. Afgelopen collegejaar lieten de geneeskundeopleidingen samen 2850 nieuwe studenten toe; een verdubbeling sinds 1992. De visitatiecommissie stelt dat de verworvenheden hierdoor ernstig onder druk staan. Daar komt nog bij dat ziekenhuizen, huisartsen en specialisten steeds minder tijd hebben voor co-schappers.

De onderlinge kwaliteitsverschillen tussen de opleidingen zijn sinds de vorige visitatie duidelijk kleiner geworden, constateert de commissie tevreden. Opvallend is de comeback van de Utrechtse opleiding, die in 1997 nog een zeer slechte beoordeling kreeg. Met het nieuwe curriculum CRU'99 heeft de Utrechtse geneeskunde veel werk gemaakt van modernisering van het onderwijs. De invoering van co-schappen in een vroegtijdig stadium van de studie geeft de opleiding zelfs een voortrekkersfunctie.

Nijmegen, Groningen en Maastricht krijgen de beste beoordeling van de commissie. Maastricht scoort nog altijd goed met het uitstekende studierendement van haar studenten. “Grote moeite” heeft de commissie ermee dat Maastricht de oriënterende stage in de propedeuse heeft stopgezet. De meeste onvoldoendes krijgt de geneeskundeopleiding van de VU. De commissie vindt dat de opleiding haar glans wat verloren heeft; het verouderde curriculum en de organisatie van de opleiding zijn hard aan verbetering toe. In 2005 zal het nieuwe curriculum aan de VU worden ingevoerd.

HOP/XB

De Hogeschool Zeeland moet volgens de commissie Schutte, die de hbo-fraude heeft onderzocht, bijna 12 miljoen euro aan de overheid terugbetalen. Volgens de hogeschool kan dat een faillissement betekenen. De hogeschool ‘versnelt’ daarom haar onderwijsvernieuwing en gaat vraaggestuurd onderwijs geven.

De hogeschool wil de structuur van de succesvolle Roosevelt Academy Middelburg overnemen, die is gevormd naar model van het University College Utrecht en waar Adriaansens nu decaan is. Met de vraagsturing wil de hogeschool de motivatie van de studenten verhogen, en daarmee het rendement en het niveau van de opleiding. Er zal echter geen selectie aan de poort komen, zoals bij de Roosevelt Academy.

“Het businessplan moet zo overtuigend zijn, dat de politiek er op inhoudelijke gronden niet omheen kan”, zegt Hans Adriaansens. Zijn Academy staat onder de hoede van de Universiteit Utrecht en de Hogeschool Zeeland. Adriaansens adviseert de Hogeschool Zeeland bij de opbouw van het nieuwe onderwijs.

De hogeschool in het dunbevolkte Zeeland moest hoe dan ook zijn koers verleggen. Het is na de hbo-fraude niet meer mogelijk om financieel te profiteren van buitenlandse studenten, zoals voorheen. Volgens een woordvoerder wil de hogeschool in september 2005 beginnen met de nieuwe aanpak.

HOP

Emeritus-hoogleraar Adoptie René Hoksbergen in de Volkskrant van 5 juni, naar aanleiding van de discussie over de anonimiteit van sperma-donoren: "Blijft echter dat het recht om te weten van wie je afstamt een basisrecht is, een vanzelfsprekendheid. De tijd dat kinderen zich geheel hadden te voegen naar hun ouders en als het bezit van hun ouders werden gezien, ligt echt ver achter ons. Het is vervangen door respect voor iemands individualiteit en identiteit En natuurlijk wordt de identiteit mede bepaald door de afstamming, de genen."

Peter de Haan, directeur van het Universiteitsmuseum, in het Utrecht-katern van de Volkskrant van 5 juni, naar aanleiding van de restauratie van de kassen van de Oude Hortus: "Ik hoop dat de kassen een rol krijgen bij de natuureducatie voor jongeren, dat die enthousiast zijn te krijgen voor biologie en plantenteelt. Ze kunnen in de kassen zelf experimenteren met het kweken van planten en ontdekken dat biologie en plantenveredeling absoluut niet uit de tijd zijn. Er zit tegenwoordig tenslotte meer techniek in een tomaat dan in een nieuwe televisie."

De tweehonderd leden van de Akademie zullen zich deze maand tijdens de vergaderingen van de twee afdelingen letterkunde en natuurkunde uitspreken over de voordracht. Naar verwachting zal deze op weinig problemen stuiten. De benoeming kan dan al eind deze maand rond zijn.

Van Oostrom zal drie dagen in de week als KNAW-president aan de slag gaan. Hij blijft daarnaast aan als universiteitsprofessor van de Universiteit Utrecht. Hij wil zich vooral sterk blijven maken voor het universiteitscurriculum, een honours programma dat gemotiveerde Utrechtse studenten in hun profileringsruimte kunnen gaan volgen.

Om zijn magnum opus, een grote Nederlandse literatuurgeschiedenis van 'Hebban olla vogala' tot aan de boekdrukkunst, te voltooien voor aanvang van zijn KNAW-werkzaamheden zal Van Oostrom zich vanaf september tot medio 2005 terugtrekken in het NIAS in Wassenaar. Daar schreef hij jaren geleden ook zijn bekendste werk 'Maerlants wereld'.

xb