[Bijschrift bij een foto]

Photographers and reporters massed last week on the otherwiseplacid fourth floor of the Utrecht court building where the EqualTreatment Commission was hearing the case of 20-year-old AyseKabaktepe. As part of her Utrecht law degree, the second yearstudent planned to work as deputy clerk of the court in Zwolle. Butthe court refused her services on the grounds that the headscarfshe wears contravenes clothing regulations. A beret is the onlyheadwear the law permits. Kabaktepe feels the headscarf is notlikely to be detrimental to her impartiality and her faithprescribes its wearing. She accused the Zwolle court ofdiscrimination and proceeded to the Equal Treatment Commission. Aruling is expected in June.

Alcohol duty

Student representative Carlo van Dijk tabled a motion last weekduring a meeting of the University Council aimed at saving studentsthe duty they would otherwise pay on wine and beer throughoutUtrecht. Armed with the slogan "wine and beer make good cheer," VanDijk claimed the removal of the duty would boost the promotion ofUtrecht as a city which welcomed students. He reminded all andsundry that it was not long since the rule had last been in force(from 1643 to 1657). Tragically for impecunious but thirstystudents, a majority of ten votes to six condemned the motion tothe wastepaper basket.

Queen's Day

Television almost wrote off the Queen's official birthday as aday of national mourning because a certain Maxima, the betrothed ofheir to the throne Willem Alexander, was prevented from paradingaround the countryside by the foot-and-mouth crisis. But little ofthis disappointment was evident in Utrecht. Last Monday, andespecially Sunday night, the city center showed relatively littleenthusiasm for Maxima, but a very great deal for the Free Marketwith its unavoidable party atmosphere and free flowing beer.Queen's Day is the highlight of the year for student houses withinthe boundaries of the Free Market. A good example was the fleamarket in front of Predikherenkerkhof 20. "We don't have to go tothe Free Market, the Free Market comes to us," said a medicalstudent. But the atmosphere was not equally relaxed in every cornerof the city. The Central Station was full of disgruntled wanderingpeople awaiting trains cancelled because of the crowds.

Volgens Peter Schelleman, hoofd ICT, gaat het om een 'gerichteaanval'. "De mensen van Cap Gemini, die het systeem dagelijkscontroleren, zeggen dat het professioneel werk betreft." Waarom zetot die conclusie zijn gekomen kan hij niet zeggen met het oog opde beveiliging van het systeem. "Het blijft toch een wedstrijd omde nieuwste hacksystemen voor te blijven."

De ICT-dienst stelde een speciaal informatiepunt in, bedoeldvoor studenten en medewerkers die iets vreemds merken aan huncomputer. Tot dusver kwam er nog geen enkele melding binnen, wathet idee versterkt dat de hacker zijn inbraakpoging van buiten hetuniversiteitsnetwerk deed. "Het telefoontoestel waarmee wordtingelogd moet namelijk geregistreerd staan, anders krijg je geentoegang tot privacygevoelige gegevens," zegt Schelleman.

Schelleman kon studenten die bang waren dat anderen hun e-mailkonden lezen geruststellen. "Dat is niet aan de orde, want dat iseen heel andere server." Desondanks stuurde de ICT-dienst allestudenten en medewerkers van de UU een e-mail waarin geadviseerdwordt de eigen wachtwoorden te veranderen. "We kunnen nietuitsluiten dat de hacker via die weg binnen is gekomen. Daarbij ishet sowieso de bedoeling dat iedereen zijn wachtwoorden regelmatigverandert."

De ICT-dienst heeft volgens Schelleman 'passende maatregelen'genomen om een dergelijke ongewenste toegang te voorkomen, maar wilin het kader van de strijd tegen de hacker wederom geen exactemededelingen doen. Cap Gemini is inmiddels gevraagd onderzoek tedoen naar extra beveiligingsmiddelen.

Ondanks deze activiteit beschouwt Schelleman het incident nietals ernstig. CERT-NL, een landelijk systeem waarmee instellingenuit het hoger onderwijs informatie uitwisselen over hackpogingenals deze, is op de hoogte gesteld. "Uiteindelijk is er niet zo veelgebeurd. Bij dit soort zaken is het afdoende om alleen deNederlandse versie van CERT te informeren, internationaal stelt ditniet veel voor."

GT

AH

[Bijschrift bij een foto]

[Bijschrift bij een foto]

XB

Meisjes uit de omgeving van het Bosnische Srebrenica kwamen zo'nanderhalf jaar later in de puberteit dan leeftijdsgenoten die niethadden geleden onder de oorlog. Het fenomeen van uitgesteldepuberteit door stress onderzocht bioloog Dimitri Consten bijvissen. Op onverwachte momenten verlaagde hij de temperatuur vanhet water waarin jonge mannelijke karpers rondzwommen van 25 naar14 graden Celsius. Deze 'koudeschok' leidt tot stress bij de jongevissen, zoals onder meer blijkt uit een toename van de concentratievan het stresshormoon cortisol. De gestresste karpers werden laterseksueel volwassen - bereikten later de puberteit - danongestresste vissen.

Consten bootste het effect van de koudeschok na door de vissencortisol te voeren. Ook deze 'kunstmatig' gestresste vissenbereikten pas later de puberteit. Tot Constens verrassing remdecortisol rechtstreeks de vorming van zaadcellen. Dat is opvallend,want het ontstaan van de puberteit is een ingewikkeld samenspel vanwederzijdse benvloeding van hormonen uit de hersenen, de bijnierenen de geslachtsorganen. Mogelijkheden te over dus voor subtielehormonale sturing.

Consten: "Het bestaande idee is dat de hersenen bovenaan dehierarchie staan en dus bepalen wanneer de puberteit bij vissenbegint. Mijn vinding suggereert dat de geslachtsorganen het zelfaangeven. Dat is nieuw." Consten vat het populair samen in zijnproefschrift: "Stress zit wat dit betreft niet tussen de oren!"

In het Westen komen meisjes steeds vroeger in de puberteit.Consten: "Het is wat al te simpel om dat te wijten aan verminderdestress. Het heeft waarschijnlijk meer te maken met betere voedingen een goede gezondheid."

Rinze Benedictus

Als hoofdreden voor zijn voorstel noemt het college het feit dathet onderwijs in de alfa/gamma faculteiten de laatste jaren veelintensiever is geworden. Dat de beta/medische faculteiten nu aljaren meer geld per student voor het onderwijs krijgen dan dealfa/gamma's, is altijd gemotiveerd met een verwijzing naar dehogere kosten van practica en veldwerk. Maar nu ook in de anderefaculteiten steeds meer gestreefd wordt naar kleinschaligewerkvormen met een intensieve begeleiding door docenten en tutoren,verliest dat argument zijn kracht, aldus het college. "Meer dan 85procent van de onderwijskosten worden gevormd door de salarissenvan docenten, en die zijn in alle faculteiten even hoog", alduscollegelid Wim Kardux.

Met zijn voorstel breekt het college met de landelijkesystematiek. Daarin is een betastudent 1,5 maal zoveel waard alseen alfa/gammastudent en een student aan een zesjarige medischeopleiding zelfs drie maal zoveel. In Utrecht krijgen allefaculteiten als het aan het college ligt, straks per studenteenzelfde tarief uitbetaald. Voorwaarde is overigens wel dat zijserieus werk maken van de onderwijsvernieuwing. Een uitzonderingwordt gemaakt voor de drie zesjarige opleidingen, geneeskunde,diergeneeskunde en farmacie, waarvoor om verschillende redenen hethuidige hoge tarief zal blijven gelden.

Hoewel het college voorstelt om het nieuwe model geleidelijk inte voeren, zal het toch betekenen dat de alfa/gammafaculteiten eral volgend jaar geld bij zullen krijgen uit het budget van debeta's. Om de pijn voor die laatsten enigszins te verzachtenkrijgen zij voortaan compensatie voor het feit dat hun studenteneen jaar langer studeren. Ook met die maatregel breekt Utrecht metde landelijk gehanteerde systematiek. Toch zal de nieuwe aanpakzorgen voor niet onaanzienlijke verschuivingen in de facultairebudgetten. Zo zal de faculteit Letteren er op termijn ongeveer drieprocent op vooruitgaan, terwijl Biologie met bijna datzelfdepercentage wordt gekort.

Hoewel de plannen de komende maanden nog in brede kring moetenworden besproken, zijn zij door de Utrechtse faculteitsdecanen nietonwelwillend ontvangen. Vorige week is afgesproken dat eencommissie van decanen en directeuren de ideen van het college naderzal uitwerken. Collegelid Wim Kardux is als drijvende kracht achterde vernieuwing tevreden over de ontvangst van het voorstel. "Ik benheel blij dat niet meteen de pleuris is uitgebroken. Natuurlijk iser van verschillende kanten commentaar gekomen, maar het principedat gelijksoortig onderwijs op een gelijksoortige manier betaaldhoort te worden, is gelukkig algemeen geaccepteerd."

EH

Naief

Biologiedecaan prof.dr. Wiel Hoekstra: "Ik wil voorop stellendat ik het volstrekt eens ben met het uitgangspunt datgelijksoortig onderwijs gelijksoortig moet worden behandeld. Ikdenk zeker dat bijvoorbeeld Letteren de afgelopen jaren niet altijdhet geld heeft gekregen waarop men recht had. Ik heb dan ook geenmoeite met een zekere verschuiving van geld van de beta's naar dealfa/gamma's en ik vind het prima dat het college van bestuur deinvoering van bachelor-master aangrijpt om de huidige verdeling terdiscussie te stellen.

"Waar ik wel moeite mee heb is het naieve idee van het collegedat je alle onderwijs over een kam kunt scheren. Ook in de toekomstzullen practica duurder zijn dan andere onderwijsvormen, al was hetmaar vanwege de strenge arbo-normen waaraan wij tegenwoordig moetenvoldoen. Daar wordt in het collegevoorstel helemaal geen rekeningmee gehouden. Met het nu gedane voorstel komen we van de eneongelijkheid in de andere. Ik zou er meer voor voelen om eenalgemeen basistarief in te voeren plus een heffing voor soortenonderwijs die aantoonbaar duurder zijn. Ik realiseer me dat je dansnel weer in allerlei ingewikkelde systemen terecht zou kunnenkomen en dat is zeker niet mijn bedoeling. Maar een uniform tariefvoor alle soorten onderwijs, dat is me echt wat te simpel."

Met de voorziening die in 1998 voor beperkte tijd werd ingesteldkonden werknemers van 55 jaar een stapje terugdoen met behoud vanhun pensioenopbouw. Bovendien kregen zij voor de dagen die zijinleverden zeventig procent doorbetaald. Door de VLK moest ruimteontstaan voor instroom van nieuwe (jongere) medewerkers.

Uit een evaluatie blijkt dat de VLK succesvol is geweest. Zo'n160 werknemers hebben er gebruik van gemaakt, ongeveer zestig ftekwam hierdoor vrij.

Toch heeft het college besloten het project geen vervolg tegeven. Dit vanwege de hoge kosten. Het budget voor de VLK bedroeg26 miljoen, waarvan het college en de faculteiten ieder de helftinbrachten. Dat vond het college wat al te gortig. Bovendienworstelt het CvB met de vraag of het gezien de krapte op dearbeidsmarkt nog wel zo verstandig is personeel deels af testoten.

De bonden zijn "diep en diep teleurgesteld" over de beslissing.J. van Poppelen, voorzitter van het Lokaal Overleg, waarin dewerknemersorganisaties zijn vertegenwoordigd: "De VLK was vooroudere werknemers een hele mooie voorziening. Zeventig procent wasnatuurlijk vrij riant, maar wij waren bereid te praten over datpercentage. Het college wilde er niets van weten."

Het alternatief voor de VLK dat het college in het leven heeftgeroepen noemt Van Poppelen een "slap aftreksel". In de nieuweregeling 'leeftijdsbewust deeltijdverlof' die in augustus van startgaat kunnen werknemers van 56 jaar en ouder vragen omdeeltijdverlof. Zij kunnen dan echter niet langer aanspraak makenop zeventig procent compensatie. Alleen werknemers in de lageresalarisschalen hebben nog recht op een tegemoetkoming voor de dagendie zij niet meer werken. Deze loopt op van twintig procent voorschaal 7 tot zeventig procent in schaal 1.

XB

Dat zegt de academie van wetenschappen KNAW in een advies overde toekomst van de biologie. De academie voorziet een grote rolvoor de biologie. De technologische vooruitgang heeft tot enormedoorbraken geleid, onder meer op het gebied van de genetica en demoleculaire biologie. Maatschappelijk gezien staat de biologiedankzij haar belang voor milieu, gezondheid, voedsel enbiotechnologie in het middelpunt. En ook voor andere wetenschappenwordt het vak steeds belangrijker.

Maar om te kunnen blijven meedoen op de terreinen die ertoedoen, moet de Nederlandse biologie zich beperken, schrijft de KNAW.Voortaan moet ze zich richten op zeven thema's, varierend van dewerking van het zenuwstelsel en cellulaire fysiologie totecosystemen. Elke biologie-faculteit moet zich concentreren op eenpaar van die thema's, liefst gesteund door interdisciplinaironderzoek op aanpalende gebieden.

Tot ingrijpende veranderingen hoeft het advies van de KNAW nietmeteen te leiden. Vrijwel alle biologie-hoogleraren in Nederlanddoen al onderzoek dat aansluit bij in een van de zeventhemagebieden. De KNAW hoopt echter dat haar rapport een"middelpuntzoekende werking" heeft, die leidt tot duidelijkerprofielen van de faculteiten.

De meer beschrijvende biologie, zoals het vak diersystematiek,dreigt intussen te verdwijnen. Er wordt steeds minder onderzoek indeze vakken gedaan en ze leunen op veelal oudere wetenschappers,terwijl er geen opvolgers klaar staan. Toch moet de meer algemeenbiologische kennis niet verloren gaan, vindt de KNAW, al was hetmaar omdat die kennis de moleculaire gerichte biologie kan"voeden". Om daarvoor te zorgen moeten er nationale kenniscentraopgezet worden naar het voorbeeld van het Nationaal Herbarium.

Ook het onderwijs moet de bakens verzetten. Door de enormeverbreding van het biologie-onderzoek kan niet elkebiologie-opleiding het vakgebied in de volle breedte blijvendoceren, schrijft de KNAW. Wel moet elke bachelorstudie een bredebasis bieden om door te studeren in de masterfase. Die mastersmoeten inhoudelijk gekoppeld worden aan de onderzoeksprofielen vande faculteit.

Hanne Obbink, HOP