Mensen die allergisch zijn voor huisstofmijt of graspollen(allergenen) kunnen last krijgen van chronisch eczeem, een jeukendehuidontsteking die maar niet weg wil gaan. Cellen van hetimmuunsysteem, macrofagen, zijn er de schuld van dat de ontstekingblijft. Een bepaald type macrofagen zorgt er namelijk voor dattelkens als een allergisch persoon in aanraking komt met eenallergeen, het lichaam heel heftig reageert. De macrofagen blijvenmaar cellen van het immuunsysteem activeren en daarnaast scheidenze zelf ook chemische stoffen uit die de ontsteking in standhouden. "Deze macrofagen doen hun werk te goed", vat promovendaRebecca Kiekens van de afdeling Dermatologie het eenvoudig samen."Het immuunsysteem is een beetje ontspoord in mensen met eenallergie."

Wat als je die ontspoorde macrofagen nu eens opruimde? Wellichtgaat de ontsteking dan wel over, redeneerde Kiekens. Ze testte datidee door muizen met een huidontsteking een eiwit in te spuiten dattwee kanten heeft. Een deel van het eiwit hecht zich aan deontspoorde macrofaag, de andere kant is giftig voor de cel. Alsmacrofagen het eiwit 'opeten' - dat doen macrofagen namelijk, hunnaam betekent in het Grieks ook 'grote eter' - dan gaan ze dooddoor het gif. Wat bleek? De huidontsteking van de muizen verdweenals sneeuw voor de zon.

Wat werkt bij muizen, werkt hopelijk ook bij mensen. Met deresultaten van Kiekens in de hand, wordt daarom nu het'tweezijdige' eiwit getest op eczeempatinten. Is het eiwit eenmedicijn in spe tegen eczeem? Kiekens = "Dat kan ik echt nietzeggen, dan zou ik mensen misschien onterecht hoop geven op eenspoedige genezing."

De vinding van Kiekens geeft wel aanleiding tot nieuw onderzoek."Een andere chronische ziekte waarbij macrofagen een belangrijkerol spelen, is reuma. Op een andere afdeling kijken ze nu of daarmisschien hetzelfde mechanisme, met ontspoorde macrofagen, een rolspeelt. Bij andere allergische aandoeningen zoals astma enhooikoorts ligt het waarschijnlijk weer ingewikkelder."

RB

Professor Willem Hendrik Gispen has been appointed Rector ofUtrecht University. He will succeed Professor Harrie Voorma onApril 1st. Gispen holds a chair in molecular pharmacology at theUniversity Medical Center and is director of the Rudolf MagnusInstitute of Neural Sciences. During long service as dean he was aforce behind curriculum renewal at the Medical Faculty. He was alsothe instigator of the UU Academic Biomedical Cluster, whichcombines the research and education efforts of biology, pharmacy,medicine and veterinary medicine. Gispen is joint founder of andwrites for the 'De Smet' cabaret of medical full professors.

Interest

More than three times as many graduates as last year have rushedin part payment of the interest on their student loans. They werecaught unawares by a change in tax laws which cancels deduction ofthe interest as from January 1. The ex-students paid off 4.5million guilders of interest in December as opposed to 1.2 millionin the same month last year. The tax deduction scrapping hasoutraged student unions and one of them, the LSVb, criticized badgovernment information to the ex-students. Education Minister LoekHermans has reduced interest on student loans from 5.92 to 5.18percent as of January 1 to offset the measure. Interest on loanscontracted before 1992 remains 3.53 percent.

Language training

The Faculty of Arts and the James Boswell Institute are tojointly offer special contract courses in languages andtranslation. January next year will see the partners launch coursesfor university staff and students plus external target groups,under the umbrella of the newly-formed Language Contract TrainingAgency (BCT). For many years, the James Boswell Institute hasoffered language courses for the well-qualified and corporatetraining courses. The institute hopes to use the Faculty of Arts'language education expertise to expand current activities. Thepoverty-stricken faculty needs the extra income to try to stave offlooming staff cuts.

Universitaire docenten geven volgens de vakcentrale vaak meerdan tienduizend gulden per jaar uit aan vakliteratuur encongressen. Ze kunnen die kosten maar voor een deel declareren bijhun werkgever. In de praktijk blijken vooral minder draagkrachtigefaculteiten slechts een klein deel van deze kosten voor hunrekening te nemen.

Tot nu toe bood de belastingaangifte uitkomst. De fiscusbetaalde gemiddeld de helft van de gemaakte beroepskosten. Dezemogelijkheid is nu afgeschaft. Volgens de vakcentrale worden juistwetenschappers hier onevenredig door getroffen.

Onderhandelaar Remko Koopman van de CMHF wil snel afsprakenmaken met de universiteiten. Hij vind dat ze "alle redelijkerwijsgemaakte beroepskosten horen te vergoeden, net zoals de fiscus datdeed." Zo niet, dan vreest hij een koopkrachtdaling van vier ofvijf procent, "met uitschieters tot tien procent."

De vereniging van universiteiten (VSNU) voelt vooralsnog nietsvoor zo'n regeling. Bij monde van cordinator CAO-zaken TheoPeperkamp nodigt zij de bond uit de onheilstijding beter teonderbouwen. "De bond gaat in sommige rekenvoorbeelden uit vanwetenschappers met meer dan 20.000 gulden beroepskosten. Ik hebdaar twijfels bij." De VSNU belooft wel de gevolgen van het nieuwebelastingplan nader te onderzoeken.

HOP, WvD

Een allergische reactie kan in zwaarte variren van tranende ogentot astma. In uitzonderlijke gevallen uit de allergie zich alshuiduitslag.

De gegevens worden vertrouwelijk verwerkt, zegt Capel.Afhankelijk van de resultaten krijgen medewerkers een advies overde manier waarop ze hun werk kunnen vervolgen. "Stel dat een aio inde laatste fase van zijn onderzoek allergisch blijkt te zijn, dankunnen we adviseren om tijdelijk medicijnen te gebruiken. Als eendierverzorgster van negentien echter allergisch blijkt te zijn,kunnen we adviseren om uit te kijken naar ander werk." Natuurlijkzegt zij, wordt ook eerst gekeken naar de werkomgeving. "Deblootstelling moet zo laag mogelijk zijn."

GK

Die kritische opvatting van de faculteitsraad werd half decembervolmondig onderschreven door decaan Vliegenthart en directeur Peelsvan Scheikunde. In de eerste raadsvergadering sinds april steldehet vorig jaar aangetreden bestuursduo dat er al jaren sprake isvan een gebrek aan kennis over het financile reilen en zeilen vande door teruglopende studentenaantallen geplaagde faculteit. Metals gevolg dat de begroting voor 2001 een vrijwel integrale kopievormde van de begroting 2000.

Kern van het probleem vormt het ontbreken van een facultairebeleidsplan. Op de herhaalde vraag uit de raad waarom dat plan ernog steeds niet is, wees Vliegenthart op de bestuurlijke problemenals gevolg van het plotselinge opstappen van directeur Hermans,begin 2000. "Zonder goed ingewerkte directeur en met een minimalebezetting van het bureau is het onmogelijk om een beleidsplan temaken."

Het bestuur bezwoer de raad overigens dat het inmiddels drukbezig is om schoon schip te maken. De Delftse oud-hoogleraar dr. L.de Galan heeft de afgelopen maanden een toekomstverkenninguitgevoerd. Juist deze week heeft hij een eindrapport gepubliceerdop basis waarvan de komende maanden de toekomstige koers van defaculteit zal worden bepaald. Volgens Peels kon de faculteit debegroting voor 2001 daarom maar het best voor kennisgevingaannemen. "Wij gaan ons nu richten op een beleidsrijke begrotingvoor 2002, waarin onze ambities duidelijk staan verwoord. Dat moeteen voorbeeldbegroting worden voor de hele universiteit, wanteerlijk gezegd heb ik in Utrecht nog van geen enkele faculteit eenecht inspirerende begroting onder ogen gehad."

Uit die nieuwe begroting zal ook duidelijk moeten worden waar inde faculteit gesneden gaat worden. Voor 2001 wordt een tekort vananderhalf miljoen gulden geraamd en ook voor volgende jaren is hetperspectief somber. "We leven duidelijk op te grote voet", erkendePeels. "Dat betekent dat bijstellingen op korte termijnonvermijdelijk zijn."

EH

De Utrechtse hoogleraar wijsbegeerte Th. Verbeek heeft afgelopendinsdag van de Franse ambassadeur de Prix Descartes Huygens inontvangst genomen. Aan de prijs, die bedoeld is om deFrans-Nederlandse wetenschappelijke samenwerking te bevorderen, iseen geldbedrag van 50.500 gulden verbonden. De Utrechtsewetenschapper is van plan met het gewonnen geldbedrag enkelemaanden in Parijs en Lyon onderzoek te doen. Verder wil hij eenbijdrage leveren aan het vlottrekken van een project rondom deuitgave van werken van Descartes van de Bibliothque de laPliade.

Fameus

Prof.dr. Albert van Helden is aan de UU benoemd tot hoogleraarin de geschiedenis van de Natuurkunde, op de leerstoel die eertijdsdoor de fameuze Dijksterhuis werd bezet. Tot nu toe was Van Heldenhoogleraar aan de Rice University in Houston, Texas en verwierf hijvooral faam met zijn onderzoek naar de geschiedenis van deastronomie en de rol van instrumenten (zoals de telescoop) in degeschiedenis van de natuurwetenschappen. De in eigen vakkring zeervermaarde historicus was al begonnen aan een Engelstalig overzichtvan de wetenschapsbeoefening in Nederland.

Enquete

Niet de gewenste vijftig maar 'slechts' 48 procent van allemedewerkers heeft de vragenlijst voor de personeelsmonitorteruggestuurd. Een goede score, zegt J. Ruigers van het project."Ik ben dik tevreden. Dit percentage is absoluut representatief."De conclusies van het onderzoek worden eind februari bekendgemaakt. Geruchten als zou de enqute niet zuiver anoniem zijn,worden door Ruigers van de hand gewezen. Er zou verwarring zijnontstaan nadat alle medewerkers een herinneringskaart thuisgestuurdhadden gekregen. "Op de kaart stond ook een dankwoord aan degenendie al wel hadden gereageerd, maar mensen lezen vaak niet goed.Daardoor dachten sommigen: hoe weten ze nu dat ik de enqute nogniet heb teruggestuurd als deze anoniem is?"

Orientatiecursus

Studenten uit heel Nederland kunnen, wanneer zij spijt hebbenvan hun opleidingskeuze, een orintatiecursus volgen in Amsterdam.De cursus is een initiatief van Hogeschool (HvA) en Universiteitvan Amsterdam (UvA). Studenten bezoeken verschillende studies enkrijgen voorlichting van studenten, decanen en docenten. Hetprogramma duurt vijf maanden en neemt wekelijks twee dagen inbeslag. Er is plaats voor 45 deelnemers. De cursus kost 2250gulden; alleen studenten van de HvA en de UvA betalen 950gulden.

"Nu, na Volendam, roep ik dat het een goed idee is om studentenook op te leiden tot bedrijfshulpverlener en aan het begin van hetonderwijsjaar voorlichting te geven over deveiligheidsmaatregelen", zegt W. Welling hoofd huisvesting van defaculteit Rechten.

De universiteit heeft wel een calamiteitenplan dat na enigzoeken op Internet te vinden is. Het plan is echter geheel gerichtop medewerkers en niet op studenten. Als er alarm is geslagen,komen de bedrijfshulpverleners in actie. Dit zijn speciaalopgeleide medewerkers die als eerste taak hebben om mens en dier inveiligheid te brengen. Zij worden bijgestaan door FBU-security vande UU. Daarna moeten de professionele hulpverleners ter plaatsezijn.

De veiligheid van gebouwen wordt regelmatig gecontroleerd. Degebouwbeheerder en bedrijfshulpverleners kijken bijvoorbeeld of debrandblussers op hun plek hangen en of vluchtwegen niet zijngeblokkeerd. Ook wordt er zo nu en dan een oefening uitgeschreven.Tot nog toe zijn die kleinschalig geweest en voornamelijk alleenvoor medewerkers.

De zestien panden van de Rechtenfaculteit worden momenteelonderworpen aan een grootschalige inspectie in het kader van hetnieuwe vergunningenbeleid van de gemeente. Waar nodig wordenmaterialen vervangen en brandtrappen en dergelijke aangebracht.Welling van Rechten ziet het grootste gevaar echter in deavonduren. "Op Janskerkhof zitten dan zo'n driehonderd studenten,een paar docenten en een huismeester. Meestal is alleen dehuismeester bhv'er, maar in zijn eentje kan hij natuurlijk nietveel doen."

Risico-inventariseerder bij Letteren H. van den Heuvel hoopt datde studenten de felgele bordjes zullen lezen die overal aan demuren hangen. Hierop staat het alarmnummer 4444 en de namen vanenkele EHBO'ers. Oefeningen met het ontruimen van collegezalenvindt hij een goed idee, maar dat ligt heel gevoelig. "Docentenhebben het niet graag dat we hun college of een tentamenverstoren."

Het centrumgebied van De Uithof is wat gemakkelijker quaveiligheid = de panden zijn nieuwer, ruimer en een aantal gebouwenis uitgerust met sprinklers die sproeien als de temperatuur oploopttot 79 graden Celsius. Volgens gebouwbeheerder C. Noordhof staat deveiligheid hoog op de prioriteitenlijst. Ook op De Uithof oefenende bedrijfshulpverleners regelmatig. Hier zijn weleens studentenbij betrokken geweest "omdat we De Uitwijk en het Studenten ServiceCentrum hebben ontruimd. We denken er nu aan iemand van De Uitwijkook op te leiden tot bedrijfshulpverlener."

GK

'Ik zou niet weten wat ik moest doen'

"Normaal verdwaal ik al in het Trans-gebouw. In eenpanieksituatie is het hier helemaal niet meer te overzien." StudentNederlands Bjorn Koot zit te werken aan een tafel in de kantine vanTrans 10 die nota bene pal voor een nooduitgang staat. Toch denktze dat het met de brandveiligheid wel in orde zal zijn. "Als ikhier eens rondkijk, zie ik zo al twee nooduitgangen."

De situatie in het oude gebouw in de binnenstad is verre vanideaal; smalle gangen, wenteltrappen, gangen die verschillendeniveaus hebben, en alles van hout. "Volgens mij kom je dat gebouwniet uit als daar brand uitbreekt. Eerst moet je vijf gangen dooren twee trappen af", zegt Simone Wessels.

Annemarie Teuns let sinds de ramp in Volendam inuitgaansgelegenheden wel op de vluchtwegen, maar over debrandveiligheid en de vluchtwegen van de universiteitsgebouwendenkt ze niet na.

Ook Joser Hofman heeft binnen het Letterengebouw geen onveiliggevoel. Maar, zegt hij = "Ik zou niet weten wat ik moet doen alshier brand uitbreekt. Daar heb ik nooit over nagedacht." CatherijneVerhoeven zou in geval van brand naar de hoofdingang rennen. "Jehele leven zie je al van die groene bordjes met witte letters, maarvolgens mij zitten de meeste nooddeuren op slot."

MK

Dat bleek uit de mondelinge rapportage die commissievoorzitterWijnen half december na zijn bezoek aan Utrecht uitbracht. Zes jaargeleden had een eerdere commissie stevige kritiek geuit op deUtrechtse opleiding. Dat kwam met name vanwege de aanwezigheid vaneen gemeenschappelijke gammapropedeuse. Die leidde er volgenscritici toe dat psychologen in spe in hun eerste jaar onvoldoendevakkennis opdeden. Voor het feit dat de gemeenschappelijkepropedeuse met ingang van dit studiejaar verleden tijd is geworden,sprak Wijnen dan ook openlijk zijn waardering uit. Ook verder hadde commissie veel lof voor de Utrechtse psychologen. Zo had demanier waarop in Utrecht vorm is gegeven aan de studieadvisering enstudiebegeleiding door middel van contracten haar respectafgedwongen. Ook het feit dat zoveel docenten de functie van mentorop zich nemen werd als een positief punt aangemerkt. "Wel hebben weons gerealiseerd dat de discipline van studenten om goed met hetaanbod om te gaan op een enkel punt nog wel eens verbeteringbehoeft", voegde Wijnen daar fijntjes enige kritiek aan het adresvan studenten aan toe. Minder te spreken was de commissie over hetrendement van de Utrechtse psychologie-opleiding. Hoewel het eenlandelijk beeld is dat meer dan de helft van de studentenvoortijdig afhaakt, blijft er sprake van een onthutsend laagrendement, constateerde Wijnen. "Door deze gang van zaken is destudieduur veel langer dan vier jaar. In 98 was het 78 maanden.Sinds begin jaren negentig is er weliswaar een verbetering, maarUtrecht behoort tot de universiteiten met een relatief langestudieduur." Qua faciliteiten, meestal het zorgenkindje in deKeuzegids en de Elsevier-enqute, hoeft psychologie zich wat decommissie betreft, niet te schamen. Weliswaar is er nog sprake vaneen tekort aan ICT-voorzieningen, maar de invoering van'Blackboard', een vorm van electronisch onderwijs, vormt een stapin de goede richting. Er is een goede biblio- en testotheek, maarproblematisch blijft wel dat dat de opleiding Psychologie nietbeschikt over een centraal gebouw. Dat kan de contacten tussenstudenten en docenten bemoeilijken. Positief was de commissietenslotte over het academisch niveau van de staf en de spreidingvan aanwezige expertise. Ook de bereidheid van docenten om veeltegelijkertijd aan te pakken en om de geldende normen voortaakbelasting te overschrijden, werd door Wijnen met instemminggememoreerd. De commissie had geconstateerd dat er qua inspanningvan de staf op vele plekken sprake is van een overinvestering. Zijvroeg zich dan ook af of de onderwijsbelasting wel altijd redelijkgenoemd mag worden. Een beetje bedrijfsmatiger en professionelerorganisatie van het onderwijs zou geen kwaad kunnen, constateerdeWijnen.

EH

Rubberwerkers nemen veel schadelijke stoffen op via dehuid

Arbeiders in de rubberbandenfabrieken komen dagelijks inaanraking met mogelijk kankerverwekkende stoffen, zoals aromatischeamines. Deze gevaarlijke chemicalin kunnen het lichaam binnenkomenvia inademing of via huidcontact. Het blijkt dat werknemers via dehuid wel drie keer zoveel stoffen opnemen als via inademing.

Promovendus Roel Vermeulen van de afdeling gezondheidsleer vande faculteit Diergeneeskunde zocht in de urine van 225 mensen naarblaascellen waarbij chemische stoffen aan het DNA gebonden waren.De kankerverwekkende werking van chemische stoffen berust namelijkop het ontregelen van de celdeling doordat ze binden aan het DNA,de erfelijke eigenschappen. Mensen die via hun huid blootgesteldwerden aan schadelijke stoffen, hadden driemaal zoveel mogelijkkankerverwekkende stoffen in hun urine dan mensen die deze stoffenalleen inademden. Werknemers die een slechte huid hadden, vanwegeeczeem bijvoorbeeld, hadden bovendien extra veel toxische stoffenin hun urine.

Het slechtst eraan toe zijn werknemers op de afdelingen'vulkanisatie' en 'mengen' van de rubberbandenfabriek. Zij hebbenmeer toxische stoffen in hun urine dan collega's op andereafdelingen.

RB

Adiyaman werd op 19 januari door een portier de toeganggeweigerd tot het feest, hoewel hij in het bezit was van hetvereiste toegangsbewijs. De commissie vindt dat de student hetaannemelijk heeft gemaakt dat hij is gediscrimineerd vanwege zijnafkomst.

De portier had verklaard dat hij Adiyaman niet binnen wildelaten omdat deze als lastig bekend stond. Hiervoor werden volgensde Commissie geen bewijzen aangevoerd.

De portier paste naar het oordeel van de Commissie selectievecontrole toe. Bovendien kon de directeur van de Dansfabriek nietweerleggen dat de portier gezegd zou hebben: "Ik ben blij dat ikjullie avond verpest heb. Ik ben een racist."

De Officier van Justitie in Utrecht besloot vorige week nietover te gaan tot strafrechtelijke vervolging van de Dansfabriek,omdat de discotheek akkoord is gegaan met de betaling van eenschikkingsbedrag van vijfhonderd gulden aan het OpenbaarMinisterie. Adiyaman heeft inmiddels beroep aangetekend bij hetAmsterdamse Gerechtshof.

De student farmacie had bij de Commissie ook zijn beklag gedaanover de discotheek Get Down Caf. Enkele weken na het incident bijde Dansfabriek was hem ook daar de toegang geweigerd. Volgens deCommissie was daar geen sprake van weigering vanwege afkomst. Dediscotheek liet op de betreffende avond alleen vaste klanten toe.De Commissie merkte wel op dat de toelatingsprocedures van Get DownCaf ondoorzichtig zijn. Door portieren zelf te laten bepalen wietot de vaste klanten behoort, handelt de discotheek in strijd metde Algemene wet gelijke behandeling.

De gemeente Utrecht heeft "geschrokken" gereageerd op deuitspraken van de Commissie. Volgens een woordvoerder zullen opkorte termijn gesprekken plaatsvinden met de twee eigenaren. Aan dehand van de uitkomsten van deze gesprekken zal gekeken worden ofmaatregelen gewenst zijn.

XB