Fragiele vrede moet je vieren

Zouden de aanwezigen tijdens het grootste spektakel op het dak van de A2 meer begrijpen van de Vrede van Utrecht dan de gewone burgers in 1713? Johannes ten Hoor vindt dat niet erg. Het volk vraagt om symboliek en dan is het goed dat de fragiele vrede van toen eigentijds gevierd wordt.
Het zal slechts weinigen ontgaan zijn dat Utrecht uitgebreid stilstaat bij het driehonderdjarig bestaan van de Vrede van Utrecht. Ooit werd in onze mooie provinciale stad door edellieden uit heel Europa niet door strijd, maar door de dialoog een oorlog teneinde gebracht. Een historische gebeurtenis, dat moge duidelijk zijn. Dat Utrecht gekozen werd als plaats voor de onderhandelingen had vooral diplomatieke redenen: het was voor zowel de Fransen als de Britten, de hoofdrolspelers in het proces, een acceptabele optie. Dat de stad Utrecht verder weinig te maken had met het verloop en de inhoud van de besprekingen lijkt er vandaag de dag niet meer zo toe te doen. Alleen al het feit dat hier in de stad voor het eerst in de geschiedenis een oorlog door woorden werd gestaakt vormt voldoende aanleiding om een jaarlang feest te vieren.
Dat feestvieren begon groots. Zaterdag 13 april verzamelden 14.000 mensen zich op het dak van de A2 om daar de slag om vrede ‘uit te vechten’. Kosten nog moeiten waren gespaard er een groots spektakel van te maken. Militairen, acteurs, het Metropoolorkest, Junkie XL en heel veel vuurwerk waren uit de kast getrokken om de toegestroomde mensenmassa te entertainen. Uiteraard kwam de historische achtergrond door verhalen en theaterspel ook nog aan de orde. Of dat de aanleiding, of eerder de rechtvaardiging vormde voor een groots feest werd me niet helemaal duidelijk. En zouden de aanwezigen op het dak van de A2 meer begrijpen van de Vrede van Utrecht dan de gewone burgers in 1713? Maar ach, ook toen werd de stad overspoeld met theater, muziek en feestgedruis. Die context lijkt zich te herhalen met het vieren van vrede in het Utrecht van 2013.
Een van mijn vrienden noemde het hele spektakel onlangs een stukje geschiedvervalsing, ingezet als schaamteloze marketing voor de stad Utrecht. Wat hield vrede in die tijd nu helemaal in? Ook in woorden was er een harde machtsstrijd gaande, en bepaalde landen kwamen er zeer bekaaid vanaf. De wereld van toen staat veraf van onze hedendaagse en rationele manier van denken en spreken over vrede. Bovendien: afgesproken vrede is minsten zo fragiel als bevochten vrede.
Desondanks denk ik dat er alle reden is om de Vrede van Utrecht te vieren. Juist omdat de historie van deze vrede ver bij ons vandaan staat, juist omdat er in onze tijd andere ideeën over vrede leven en juist omdat afgesproken vrede fragiel is. Het volk vraagt om symboliek. De Vrede van Utrecht wordt betekenisloos als we haar vandaag de dag niet op onze eigen wijze interpreteren en relevant weten te maken over onze hedendaagse discussies over vrede en vrijheid. Fragiele vrijheid moet je vieren. Dat uitgerekend Utrecht in 1713 én in 2013 het toneel is van dat vredesfeest is een bijkomstigheid. Maar in ieder geval wel een mooie bijkomstigheid.