Nobelprijswinnaar blijf bij je leest

De Utrechtse Nobelprijswinnaar Gerard ’t Hooft is ambassadeur van het project om mensen op Mars te zetten. Wouter Marra vindt het tenenkrommend dat ’t Hooft van dit project een Big Brother-achtig tv-programma wil maken.
Er is de laatste tijd veel te doen geweest om het project Mars One, een initiatief van twee Nederlanders om in 2023 mensen op Mars te zetten. Een interessante naam die verbonden is aan dit project is die van Prof. Dr. Gerard ’t Hooft. Hij is ambassadeur van dit project en is te zien in het promotiefilmpje. Op zijn wetenschappelijke blik op dit project heb ik niets aan te merken, maar zijn opmerkingen over het beoogde mediacircus om dit project te financieren zijn tenenkrommend.
Eigenlijk draait het hele promotiefilmpje van Mars One om Gerard. Ook duikt ’t Hooft steeds vaker op in interviews in de krant en op tv. Zijn belangrijkste boodschap, als wetenschapper, is dat het technisch erg lastig is om binnen tien jaar tijd mensen op Mars te zetten. Maar, en ook dat ben ik met hem eens, dit soort uitdagingen helpen de wetenschap verder.

Onze Utrechtse Nobelprijswinnaar stipt ook nog wat ethische aspecten aan: het betreft een enkele reis naar Mars en deelnemers zijn verdoemd tot de rest van hun leven met een paar medereizigers in een kleine omgeving door te brengen. Je moet er maar zin in hebben. Dan is het nog het puntje van interplanetaire besmettingen als je mensen met al hun microben naar Mars brengt, en hoe funest dat zou zijn voor al het onderzoek naar vroeger leven. Maar ik laat deze discussie nu even achterwege.
Tot zo ver komt Professor Doctor Gerard ’t Hooft, Nobelprijswinnaar er nog mee weg. Zijn betoog wordt echter tenenkrommend als hij zich voordoet als televisieproducent. Het idee is dat de eerste kolonisten van Mars live op tv en internet te volgen zijn, om de miljarden bij elkaar te schrapen die dit project moeten financieren, ’t Hooft verdedigt dit plan stevig. Op zich is het al een heel slecht plan, ik vond Big Brother en de Gouden Kooi nou niet bepaald een toonbeeld van harmonieuze samenwerking die de eerste kolonisten zo hard nodig zullen hebben. Maar uit de mond van een gelauwerd theoretisch natuurkundige, “This is going to be a media spectacle, Big Brother will pale in comparison.”, klinkt het nóg ongeloofwaardiger.
Als we een van de grootste wetenschappelijke expedities devalueren tot een realitysoap, dan is de wereld ook klaar voor programma’s als Sterren Botsen, waarin bekende Nederlanders met bijna de snelheid van het licht tegen elkaar worden gegooid. Het botsende koppel dat de meeste Higgsdeeltjes oplevert wint. Absurd? Ja! Maar ik vind dat echt van hetzelfde kaliber als Big Brother op Mars: een technische uitdaging, een ietwat onethisch randje, zeker weten spectaculair en volledig ten koste van de beloofde wetenschappelijke inhoud.
Schoenmaker blijf bij je leest. Ik vind het heel fijn dat er wetenschappers betrokken zijn bij dit soort projecten. Ze hebben een objectieve blik en kunnen met hun kennis sturing geven aan het enthousiasme van jonge ondernemers. Maar als je wordt verleid tot uitspraken die helemaal niets meer te maken hebben met je eigen expertise, ben je je geloofwaardigheid en objectieve status van wetenschapper kwijt.