Ontgoocheld

De problemen in het hoger onderwijs komen voort uit gebrek aan geld en dat is het gevolg van de gemaakte politieke keuzes, zegt rechtendocent Bald de Vries.

In de Volkskrant woedt een discussie over de universiteit en wat er allemaal verkeerd is. Blijkbaar zijn er te veel studenten (VK 2 november), ze zijn niet gemotiveerd of dat wordt er snel uitgeslagen (VK 5 november). En hierop kwamen weer allerlei reacties. Minister Bussemaker stelde afgelopen zondag in Buitenhof dat er nog wel een slag gemaakt kan worden – dat het onderwijs toch wel verwaarloosd wordt aan de universiteit omdat onderzoek ‘belangrijker’ wordt gevonden.

Je hebt de neiging om de handdoek in de ring te gooien als je dit leest en hoort. Natuurlijk hebben ze allemaal gelijk: er zijn heel veel studenten, en die zijn grotendeels niet gemotiveerd en voor diegenen die het wel zijn wordt het niet gemakkelijk gemaakt. Wij verwaarlozen het onderwijs mevrouw Bussemaker. Waarom?

Bezuinigingen wordt te vaak voorgesteld als noodzakelijkheden en zo wordt verhuld dat bezuinigingen natuurlijk politieke keuzes zijn. Ik zeg niet dat geld de oplossing is voor de hierboven gesignaleerde problemen maar geld biedt wel een structurele mogelijkheid om de problemen te lijf te gaan – wanneer de juiste keuzes worden gemaakt. Het hoger onderwijs wordt structureel ondergefinancierd en nog wel op een perverse manier: per behaald studiepunt. Het onderzoek wordt structureel ondergefinancierd en nog wel op een perverse manier: door middel van door competitie gecreëerde schaarste wordt slechts voor programmatisch en maatschappelijk relevant onderzoek betaald.

Natuurlijk zijn er ‘te veel’ studenten wanneer de toename van studenten niet gelijk opgaat met een toename van docenten – de student/docent ratio is abominabel. En dat we veel mensen willen laten studeren is een politieke keuze en, naar mijn idee, een terechte keuze zolang de vooropleiding studenten voorbereid op een wetenschappelijke studie (en in die sector schort er wellicht ook het een-en-ander). Zijn studenten niet gemotiveerd? Het zal best en is niet iets nieuws.

Maar ik denk dat de verontwaardiging selectief is. Dit heeft deels te maken met de reden waarom studenten gaan studeren: het vergroot hun positie op de arbeidsmarkt. Studeren is instrumenteel en een stap die genomen wordt net zoals het behalen van het middelbare schooldiploma, een ‘moetje´. En geef ze de kost, die studenten: nu studeren enkel wordt beschouwd als een instrument tot arbeidsparticipatie, wordt de druk op de ketel gezet onder het mom van bezuinigingen: studie-investering in plaats van studiefinanciering, langstudeerboetes die nu bestaan in de vorm van de afbouw van bekostiging van een tweede studie of masterstudie, gedifferentieerde collegegelden, etc.

Verwaarlozen wij ons onderwijs?

Zolang we de rendementen halen is iedereen blij en los daarvan, de perverse publicatiedruk forceert ook docenten om ‘politieke’ keuzes te maken. Ook al geeft ‘de maatschappij’ af op de blijkbaar erbarmelijke status van het wetenschappelijk onderwijs, intern worden we afgerekend (onze banen hangen ervan af) op publicaties, zowel kwalitatief en kwantitatief. Wat doen je dan? Je werkt tot je er bij neervalt en dat gebeurd de laatste tijd te vaak, dat neervallen.

Het tekort aan geld is de naakte keizer. Het tekort aan geld ligt aan de basis van de problemen en daaraan vooraf de politieke keuze waaraan dat geld te besteden. Dat we de JSF aanschaffen is niet een noodzakelijkheid omdat we anders internationaal ‘niks meer voorstellen’. Internationale militaire profilering is een politieke keuze en daar hoort blijkbaar een investering bij in nieuwe gevechtsvliegtuigen. De politieke keuze had ook kunnen zijn dat we onze militaire internationale profilering opschorten en inzetten op wetenschappelijke profilering van jong volwassenen. Blijkbaar niet.

Advertentie