Utrecht, annexeer de buren!

De stad is populair. Om die steden aantrekkelijk te houden, is het volgens Chiem Balduk een goed idee om ze te laten groeien. Dus moet Utrecht maar fuseren met Nieuwegein, IJsselstein en Maarssen. 

De Nederlandse steden worden groter en steeds sneller groot, zo bleek uit een onlangs verschenen rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving. De stad is niet meer vies, druk en onveilig, maar een place to be. En er zijn veel mensen die op deze places willen be’en.

In de periode 2000-2014 kon Amsterdam rekenen op 80.000 meer inwoners en steeg de teller in Den Haag en Eindhoven naar respectievelijk 70.000 en 20.000 inwoners. ‘Ons’ Utrecht heeft verreweg de grootste groei doorgemaakt: in 15 jaar groeide de stad met 100.000 inwoners naar ruim 334.000 Utrechters en is daarmee zelfs – relatief gezien – de snelst groeiende stad van de EU.

Zoals een dergelijk onderzoek betaamt, heeft het PBL deze groei verklaard door drie catchy  termen: magneet, roltrap en spons. De Grote Stad werkt als magneet voor studenten en young urban professionals, de yuppen, zet ze vervolgens op een maatschappelijke roltrap door onderwijs en werk te bieden en houdt ze vervolgens als een spons vast door het aantrekkelijke leefklimaat. Mooie correcte woorden, die er op neer komen dat de zes genoemde steden zeer explosief zullen groeien.

Tegen de trends van stilstaande nieuwbouw, economische crises en vergrijzing en krimp elders in het land in, bestond er in de urbane gebieden een sterke groei. Nu de crisis op haar einde loopt en de stedelijke aantrekkingskracht groot blijft, zal het ‘magnetische’ effect in werking blijven.

De periode van suburbanisatie, toen steden leegliepen en men in sfeerloze groeikernen gingen wonen is voorbij. Sterker nog, deze steden lijden het meest onder de huidige urbanisatiegolf. Nieuwegein bij Utrecht, maar ook Amstelveen bij Amsterdam, Zoetermeer bij Den Haag en Spijkenisse bij Rotterdam vergrijzen en krimp dreigt.

Dat begrijp ik. Die plaatsen zijn alles wat de steden niet zijn: kil, doods en met weinig faciliteiten. Wat ik niet begrijp is dat een nieuwe VINEX-wijk als Leidsche Rijn (Utrecht) wél populair is. Ze verschillen qua opzet en stijl niets van de ten dode opgeschreven groeikernen, alleen dat ze wél binnen de gemeentegrens van de grote stad liggen gesitueerd. Het meest westerse gedeelte van Utrecht Leidsche Rijn ligt op tien kilometer afstand van de Domtoren, terwijl Nieuwegein maar vijf kilometer van ‘het hartsie van me stadje’ ligt.

De groei in de nieuwe VINEX en de krimp in de oude groeikernen hebben kennelijk alles te maken met framing. Men wil in Utrecht wonen, want daar is waar het gebeurt, en niet in Maarssen of IJsselstein. Dáár kun je niet mee aan komen op feestjes. Wel Terweijde, geen Galecop.

De oplossing, burgemeesters van Nederland en die van Utrecht in het bijzonder, is simpel: annexeer alle plaatsen die vastgegroeid aan je stad zitten. Zij zijn immers toch volledig op jouw stad gericht qua werk, onderwijs en recreatie. Noem het echter geen inlijven of annexeren – dat klinkt te Poetinesk – maar frame het als ‘samenvoegen’ of ‘een huwelijk van glas en steen’. Bel anders het CPB voor hulp daarbij.

Dat inlijven van gemeenten is zo bruut nog niet. Het gebeurde vroeger op grote schaal. Dacht je immers dat Zuilen altijd al een Utrechtse wijk is? Het is de hoogste tijd om weer flink te gaan annexeren om de toekomstige bevolkingsgroei op te kunnen vangen. De aangevallen voorsteden zullen zich misschien bedreigd voelen, maar door opeens Utrecht-Nieuwegein te worden, word je weer interessant voor ons, studenten en jongvolwassenen.

Begin met Nieuwegein, IJsselstein en Maarssen, wat het inwoneraantal van Utrecht opeens met 110.000 verhoogd naar ongeveer 440.000 Utrechters. Met een beetje goodwill kunnen Zeist en Houten ook geannexeerd worden, wat weer 100.000 extra inwoners betekent. Zo’n getal zegt weinig, maar het zal de internationale allure van de stad zeker ten goede doen. Bovendien ontvangen de steden dan eindelijk belasting van de voorsteden waarmee grote OV-projecten gefinancierd kunnen worden. Het is immers een reinste schande dat inwoners van Leidsche Rijn wel direct meebetalen voor het nieuwe Utrecht Centraal en de Nieuwegeinaren, die evengoed gebruik maken van het station, alleen via de provincie.

Dus kom op Backhuijs (Nieuwegein), Kallen-Morren (IJsselstein), Witteman (Maarssen, Stichtse Vecht) en Van Zanen, huw elkaar. Als men ooit toch weer ‘buiten de drukke stad’ wil wonen, gooi je hem gewoon de gemeentegrens uit. Een framable huwelijk noem ik dat.