41 meter duiken met slechts één hap lucht
De parelduikers in Japan en Korea doen het al eeuwen zo: diep onder water duiken zonder flessen lucht. Wie dit niet als werk heeft, doet het voor de sport en dan heet dit type duiken freediving. Geneeskundestudent Rik Rösken vestigde tijdens de Nederlandse Kampioenschappen Freediving in Cyprus een officieus record; hij ging tot wel 41 meter diep.
Rik Rösken (22) kan zijn adem al vijf en een halve minuut inhouden. Kwestie van trainen, zegt hij. Het lijkt moeilijker dan het is. Freediving kent verschillende disciplines. Rösken beoefent onder meer Constant Weight. "Er zijn verschillende typen van deze discipline, maar ik duik met vinnen zo diep mogelijk."
Rösken is één van de weinige Nederlanders die freediving beoefent. De duikpassie is voor Rösken begon zo'n twee jaar geleden. "Ongeveer de helft van de nationale ploeg kwam trainen in het zwembad van Bladel, waar ik badmeester was. Zo ben ik er een beetje ingerold.” Inmiddels behoort hij tot de Nederlandse top en vestigde hij tijdens de Nederlandse Kampioenschappen in Cyprus een officieus record; hij dook tot een diepte van 41 meter. “Helaas is de prestatie afgekeurd. De jury vond dat ik op een niet correcte manier boven water kwam.”
De regels bij freediving zijn streng. Er moet aan tal van veiligheidsvoorschriften worden voldaan omdat de sport gevaarlijk is. “De jury houdt bijvoorbeeld goed in de gaten of je wel volledig bij bewustzijn bent als je bovenkomt. Toen ik weer bovenkwam in Cyprus, glipte mijn hand een beetje van het touw. Hierdoor dacht de jury dat ik niet helemaal helder meer was en keurde mijn poging af.” Ook al werd de duik afgekeurd, de Nederlandse freedivers beschouwen de 41 meter van Rösken toch als een prestatie; 'Voor ons heb je het Nederlands record gezet', vertelden teamgenoten hem dan ook.
Sinds een aantal jaren zijn de Nederlandse freedivers verenigd in AIDA Nederland. Deze vereniging telt op dit moment zo’n zeventig leden. “Toen ik twee jaar geleden begon bestond er nog helemaal niets, en dankzij de leden van het eerste uur is het nu voor iedereen mogelijk om kennis te maken met de veelzijdige wereld van freediving”
Volgens Rösken is freediving meer dan alleen een sport waarbij iedereen dieper wil en zo lang mogelijk de adem probeert in te houden. “Het is niet zo competitief als andere sporten. Je wilt vooral je eigen resultaten verbeteren. Freedivers onderling willen elkaar juist heel erg helpen. Er heerst een echt groepsgevoel.”
Ook voor je persoonlijke ontwikkeling kan freediving iets voor je betekenen, vindt Rösken. “Freediving leert je echt omgaan met stress, want je moet natuurlijk niet in paniek raken als je twintig of dertig meter diep zit. Hierdoor wordt je als mens ook een stuk rustiger in andere dingen van het leven. “Zo is een van de AIDA-leden een gestresste IT-er, die alleen maar druk, druk , druk was, maar nu veel beter kan omgaan met alle stress. Daarom vind ik freediving ook een soort levensstijl dan louter en alleen een sport.”
Bij freediving is het van levensbelang dat je van elkaar op aan kunt. Bij elke duik zijn andere duikers betrokken, die wel met perslucht duiken, om de pogingen te begeleiden. “Je hebt tijdens de duik een buddy die je helpt met ontspannen en ademen.” Waar de buddy’s vooral op letten is of de duiker geen black-out krijgt door het zuurstofgebrek. Er bestaat dan het gevaar van een soort van epileptische aanval of zelfs totale bewusteloosheid door het zuurstofgebrek. Freedivers noemen dit ‘samba’, vanwege de schuddende bewegingen. Officieel heet deze reactie ‘loss of motor control’. “Ikzelf heb dit nog nooit gehad, omdat ik echt heel voorzichtig doe en zo min mogelijk risico’s neem”, legt Rösken uit.
Bang is hij nog nooit geweest. “Ik vind het juist heerlijk om de diepte in te gaan. Wel vond ik het spannend toen ik tijdens een poging in Cyprus vanaf 30 meter omhoog keek en aan de oppervlakte alleen nog wat zwarte schimmen zag.” Hoe gevaarlijk freediving is, is nog onbekend. Er zijn wel een aantal dodelijke ongelukken bekend. Het bekendste verhaal is de duik van Audrey Mestre Ferreras die tijdens het freediven stierf. Deze tragedie is op film vastgelegd. Er ging een schok door de freedive-gemeenschap toen zij onder deze tragische omstandigheden overleed tijdens haar recordpoging. “Er is nog weinig bekend over het aantal gevallen van samba’s of de nog zwaardere ongelukken. Op dit moment ben ik aan het kijken of ik dit kan gaan bijhouden. Hierdoor hoop ik een beter beeld te kunnen geven over het aantal ongevallen. Ook kunnen we onderzoeken wat de gevolgen van freediven zijn voor het lichaam. Als geneeskunde student vind ik dat leuk om uit te zoeken.”
In de toekomst hoopt Rösken zich naast zijn studie nog meer te kunnen richten op het freediven. Volgend jaar zal het WK Freediven gehouden worden. AIDA Nederland zal dan een nationale ploeg samenstellen. “Ik hoop dat ik er dan bij kan zijn. Mijn studie geneeskunde staat op de eerste plaats, maar toch wil ik zo veel mogelijk trainen om mee te kunnen naar het WK”, zegt een enthousiaste Rösken. Waar het WK gehouden zal worden is nog onduidelijk; kandidaat zijn Canada, Frankrijk en Egypte. In elk geval heeft de student een topsportbeurs van de universiteit gekregen, zodat hij nog meer kan trainen, om in de toekomst een officieel diepterecord neer te zetten.