analyse

Profileringhoogleraar geeft talent de ruimte

Ter gelegenheid van de dies trok afgelopen maandag het cortège van hoogleraren weer over het Domplein. Op de website van het Ublad zijn ze in vol ornaat te bewonderen. Maar hoewel de (op dit moment ruim 500) kernhoogleraren met hun vaste aanstelling ook in de toekomst de ruggengraat van het Utrechtse universitaire bedrijf blijven vormen, zullen zij meer en meer gezelschap krijgen van tijdelijk aangestelde collega's.

Vanouds bekend zijn de ruim honderd bijzondere hoogleraren wier voor vijf jaar ingestelde leerstoel door een externe stichting wordt betaald. Zij combineren hun universitaire aanstelling met een baan elders en fungeren als traits d'union met het maatschappelijk veld. Blijkens een recente notitie over het Utrechtse hooglerarenbeleid gaat de UU de komende jaren echter ook in toenemende mate kennis maken met de profileringshoogleraar met hetzij onderwijs, hetzij onderzoek (hetzij patiëntenzorg in het UMC) als hoofdtaak.

Met deze tijdelijke functie, die overigens al enkele jaren bestaat maar die in de notitie veel nadruk krijgt, wil de UU meer differentiatie aanbrengen in het hooglerarenbestand. Dat is met name prettig voor excellente docenten, die tot voor kort zonder minstens even excellente onderzoeksprestaties weinig kans maakten op een academische carrière. Zo'n twintig van hen werden de afgelopen jaren bevorderd tot hoogleraar met een op onderwijs toegespitste leeropdracht. Ook vrouwelijke wetenschappers die bijvoorbeeld vanwege zorgtaken nog niet in aanmerking komen voor het kernhoogleraarschap, kunnen hun carrière via een profileringsplek vaart geven.

Een derde categorie voor wie de functie uitkomst kan bieden is die van jonge wetenschappers, die veel in hun mars hebben en die in de praktijk soms al de nodige hoogleraarstaken uitvoeren. Op dit moment moeten zij nog vaak op promotie wachten tot de zittende hoogleraar vertrekt. Om te voorkomen dat zij voor een hoogleraarschap elders kiezen, wordt in Utrecht nu regelmatig de list gebruikt om ze naast hun baan als uhd, een door het Universiteitsfonds ingestelde bijzondere leerstoel aan te bieden. Door ook hen in aanmerking te laten komen voor een promotie tot profileringshoogleraar kiest de UU voor een meer consequente aanpak.

Het differentiatiebeleid werd in 2001 door rector-magnificus Gispen ingezet onder het motto 'Draai er niet om heen en geef iemand die geschikt is de functie en de titel'. Hoewel er weliswaar sprake is van een 'proeftijd' van vijf jaar, ligt er na een positieve evaluatie een vaste aanstelling in het verschiet. Natuurlijk zitten er haken en ogen aan het plan, want hoe voorkom je bijvoorbeeld dat het aantal hoogleraren steeds verder oploopt? Dat laat echter onverlet dat de profileringshoogleraar een welkome aanvulling vormt op het Utrechtse functiepalet.