BAMA in Nederland

Kent sinds september dit jaar al 14 bacheloropleidingen. Na eenbrede propedeuse kunnen studenten zelf bepalen of ze voor een bredeof een disciplinaire insteek van hun studie kiezen. Alle 'eigen'studenten kunnen door naar een master. Deze bestaat uit een major,een minor, een stage en een beroepsvoorbereidend blok. Al bestaandemasteropleidingen voor buitenlandse studenten zullen wordengentegreerd met nieuwe opleidingen. Waar nodig Engelstalig.

Katholieke Universiteit Brabant:

Zal per september 2002 een bachelor-masterstructuur kennen. Denieuwe opleiding bedrijfswetenschappen begint volgend jaar al. Deomzetting zal grotendeels langs de lijnen van het huidigestudieaanbod plaatsvinden, al kunnen 'waar nodig en wenselijk'veranderingen worden aangebracht. Masters zullen een jaar duren, alzullen studenten van buiten en HBO-ers er wat langer over doen.Tilburg denkt hardop na over selectie voor de masters, maar over demanier waarop is nog grote onduidelijkheid.

Rijksuniversiteit Groningen:

Vindt 2002 te vroeg, vooralsnog wordt gekeken naar september2004. Waarschijnlijk zullen zowel brede als disciplinaire bachelorsworden ingericht. Groningen gaat uit van eenjarige masters, maarwil waar de inhoud van een opleiding daarom vraagt de mogelijkhedenvoor een tweede jaar onderzoeken. Bachelor wordt niet gezien alsuitstroommoment.

Rijksuniversiteit Leiden:

Spreekt de wens uit van vijfjarige opleidingen (drie jaarbachelor en twee jaar master) vanaf 2002. De bestaande opleidingenzullen worden omgevormd tot bachelors en tegelijkertijd zullenbredere, multidisciplinaire programma's worden ontwikkeld. Leidendenkt aan een major-minor indeling van de bachelor, maar ook aaneen 'jointschool', een combinatie van twee disciplines. Voor demasters zullen selectiecriteria worden vastgesteld.

Universiteit Twente:

Begint 2001. Huidige disciplinegerichte opleidingen blijvenintact. In 2002 begint het Twente University College naar hetvoorbeeld van het Utrechts University College met twee bredemultidisciplinaire bachelors. De huidige vijfjarige studies inTwente zullen een 3+2 opbouw krijgen, vierjarige programma's 3+1.Twente kent nu al een major-minor opzet.

Technische Universiteit Eindhoven:

Biomedische technologie reikte onlangs al de eerste Nederlandsebachelordiploma's uit. Instroom 2001 komt helemaal in nieuwestructuur terecht. Bachelors blijven sterk disciplinegeorinteerd.Eigen studenten stromen ongehinderd door naar bijbehorende master.Voor buitenstaanders wel ingangseisen.

Vrije Universiteit Amsterdam:

Begint in september 2002. Verder volop discussie, maar nietsligt nog vast, aldus de woordvoerder.

Technische Universiteit Delft:

Ziet inhoudelijk weinig problemen. Huidige opleidingen worden inbachelor-masterstructuur gepast. Aantal opleidingen geeft nu alkandidaats af dat gelijk kan worden gesteld aan een bachelor. Inseptember 2002 moeten alle opleidingen om zijn. Opleidingen blijvensterk disciplinegericht al zit Delft midden in eenonderwijsherstructurering die wat meer ruimte laat aan verbreding.Delft kent al 14 Engelstalige masteropleidingen.

Universiteit Maastricht:

Maastricht begint in 2002 met een 'non residential' UniversityCollege Maastricht. Vijftig studenten starten dan met dit liberalarts programma. Daarnaast wordt gekeken hoe de huidige opleidingenin een bachelor-mastersysteem gepast kunnen worden. De termijndaarvoor is onduidelijk. Maastricht is zeer teleurgesteld in deopstelling van minister Hermans over een vijfde studiejaar. Grotetwijfel of bachelor-master met een eenjarige master wel de gewensteresultaten kan hebben.

Universiteit van Amsterdam:

Volop discussie binnen de zeventig opleidingen over deintroductie van het nieuwe stelsel. Zeker geen begin voor september2002.

Katholieke Universiteit Nijmegen:

Gaat per 2003-2004 instellingsbreed over. Sommige faculteitenvoeren bachelor-master al eerder in. De huidige opleidingen zullenals uitgangspunt dienen, al zal waar wenselijk bredere verbandenontstaan. Nijmegen denkt over een 'academisch kernprogramma' vooralle studenten. De vraag is of dat verplicht moet zijn of niet.

Erasmus Universiteit Rotterdam

Bedrijfskunde en economie studeren op een gezamenlijkbachelorprogramma dat op zijn vroegst in 2002 begint. Om een mastervan twee jaar te financieren denkt men aan een internationale stagevan een jaar, waarbij studenten het vijfde jaar zelf betalen, netals op de Rotterdam School of Management.

'Ik ben een beetje bang dat alles bij het oude blijft'

Simon Cook is universitair docent Engels en verzorgtop het University College cursussen academic core. Hij had na demiddelbare school naar Oxford willen gaan, maar het interviewverliep niet naar wens. Dus werd het Sheffield, waar hij in 1987een bachelordiploma Engelse letterkunde behaalde.

"In mijn eerste jaar had ik voor cursussen Engelse letterkunde,lingustiek en filosofie gekozen, de laatste twee jaar deed ikalleen nog maar mijn hoofdvak, Engelse literatuur. Dus bepaald nietde brede bachelor-opleiding zoals die in Utrecht op het UniversityCollege wordt aangeboden. Ik merk trouwens wel vaker dat mensenzich daarin vergissen, maar het UCU is absoluut niet op het Engelsesysteem gent. Het onderwijsmodel op het Kromhout-terrein is veelmeer genspireerd op Amerikaanse voorbeelden.

"Dat ik na mijn bachelor-diploma ben gestopt is in Engelanddoodnormaal. Het bachelor-master stelsel bestaat daar in feite uittwee gescheiden systemen, waarin twee soorten academici wordenopgeleid. Voor een ruime meerderheid van de studenten is hetbachelor-diploma het eindpunt van de studie. Je bent dan geenspecialist op je vakgebied, maar je hebt wel analytischevaardigheden opgedaan en laten zien dat je wat in je mars hebt. InEngeland is dit de normale eindgraad voor een academicus. Voormaster-opleidingen zijn maar weinig plaatsen beschikbaar. Daarvoorkomen alleen de beste en meest gemotiveerde studenten inaanmerking, uiteraard na een strenge sollicitatieprocedure.

"Een nadeel van dat systeem is dat veel studenten al op hun21ste de maatschappij in moeten. Dat is wel erg jong, zoals ik zelfook heb ervaren. Maar daar staat tegenover dat die studenten danwel een waardevol diploma op zak hebben. In Nederland moeten mensendie een academisch diploma in handen willen krijgen eendoctoraalscriptie schrijven, terwijl dat in feite de eerste stap isop weg naar een proefschrift. Ik zie om me heen regelmatigstudenten voor wie dat te hoog is gegrepen, niet zozeer omdat ze tedom zijn, maar vooral omdat ze de motivatie missen. Het Nederlandsesysteem is heel slecht voor intelligente maar weinig gemotiveerdestudenten. Die moeten veel te lang bezig blijven met iets dat zeniet boeit.

"Als het bachelor-master stelsel daarin verandering kan brengen,zou dat pure winst zijn, maar erg gerust ben ik niet. Ik ben eenbeetje bang dat alleen de naamgeving verandert, maar dat verderalles bij het oude blijft. Ik doel dan op de neiging om debestaande opleidingen min of meer in tween te knippen en om teroepen dat in principe elke student met een bachelordiploma eenplek in een masteropleiding moet kunnen krijgen. Wie dat zegt, endat zijn er veel in Utrecht, miskent naar mijn mening het grotebelang van een goede bacheloropleiding en van een selectiefmastertraject waar alleen voor de beste studenten plaats is. Ikvind het sowieso onzin dat elke student in principe moet kunnendoorstromen naar een master-opleiding binnen hetzelfde vakgebiedals zijn bachelor. Het is voor veel studenten juist beter om overte stappen naar een andere discipline of om een baan tevinden."

Erik Hardeman