CKI wordt slachtoffer van gevecht om de masters: 'Een kwestie van politiek en macht'

CKI wordt slachtoffer van gevecht om de masters: 'Een kwestievan politiek en macht'

CKI bestaat twaalf jaar en is een opleiding die onder vierfaculteiten valt: Sociale Wetenschappen, Wiskunde &Informatica, Letteren en Wijsbegeerte. In het kamp is nu ruzieontstaan tussen enerzijds Sociale Wetenschappen en Wiskunde &Informatica en anderzijds Wijsbegeerte.

Aanleiding voor de commotie is de weigering van SocialeWetenschappen en Wiskunde & Informatica om in te stemmen met deinrichting van een brede master cognitiewetenschappen als vervolgop een bachelor CKI. Aanvankelijk waren de twee faculteiten akkoordmet een voorstel in die richting van de faculteit Wijsbegeerte.Maar bij nader inzien geven zij er de voorkeur aan om studenten nahet behalen van hun bachelor in het eigen kamp te halen.

Wie is geinteresseerd in de informaticakant van CKI kan kiezenvoor een masterprogramma 'kunstmatige computationele intelligentie'bij Informatica; voor wie meer heil ziet in de cognitieve aspectenvan het vak is er het masterprogramma 'natuurlijke computationeleintelligentie' bij Sociale Wetenschappen. Dat laatste programmakomt te vallen onder de koepelmaster 'cognitive neuroscience', eensamenwerkingsverband van de faculteiten Sociale Wetenschappen,Natuur- en Sterrenkunde, Biologie en Geneeskunde op het gebied vanhersenen en gedrag. Zowel het college van bestuur als dedeelnemende faculteiten zien in dit jonge vakgebied een toekomstigzwaartepunt van landelijk cognitieonderzoek, dat uit dien hoofdeniet zonder eigen master kan.

Gevolg van de keuze voor deze biologisch georienteerde aanpakvan het cognitieonderzoek en onderwijs in Utrecht, is echter dat ergeen plaats is voor ook nog een volwaardige CKI-master. Dit te meerdaar Informatica er niet veel voor voelt om de regie over zijnmasterprogramma 'kunstmatige intelligentie' zo maar uit handen tegeven. Volgens de boze briefschrijvers betekent dat de doodsteekvoor een van Utrechts interfacultaire paradepaardjes.

Versnippering

Decaan Willem van Reijen van Wijsbegeerte is teleurgesteld overhet 'groepsegoisme' van zijn collega-decanen, dat naar zijn meningwel eens het einde van CKI in Utrecht zou kunnen betekenen. "CKI ishier twaalf jaar geleden opgezet door vier faculteiten. Het is eencombinatie van vakken uit de sfeer van de informatica, de logica,de taalkunde en de cognitiewetenschap. Juist het sterkinterdisciplinaire karakter van CKI maakt het uniek en zorgt dat erzoveel studenten op afkomen."

"Ja, ik weet het, we mogen een bacheloropleiding blijvenverzorgen. Maar zonder eigen master CKI verdwijnt zonbacheloropleiding hier natuurlijk ook, zeker gezien het feit datverschillende andere universiteiten wel een aparte master'kunstmatige intelligentie' gaan aanbieden. Maar ja, wat kunnen wijals kleine faculteit doen? Het is puur een kwestie van politiek enmacht."

Decaan Jan Rispens van Sociale Wetenschappen ontkent dat eenzucht naar macht de reden is geweest voor zijn voorkeur. "Ik vindhet belangrijk dat Utrecht straks met een helder plaatje naarbuiten komt. Wat mij betreft is dat het door ons gekozen plaatjemet aan de ene kant de cognitiewetenschap en aan de andere kant dekunstmatige intelligentie. Ik zie niet zo goed waarom je daar nogCKI als aparte master tussen zou zetten. Ik denk dat we destudenten veel meer plezier doen met de nu door ons gecreeerdebrede masters. Daar kunnen ze straks veel meer kanten mee op."

Ook decaan Dirk Siersma van Wiskunde en Informatica ziet hetprobleem van zijn wijsgerige collega niet zo. "Ik zie de tweemasterprogrammas toch iets minder als gescheiden eenheden dan VanReijen. In een masterprogramma zit 25 procent vrije ruimte. Diekunnen studenten toch gebruiken voor vakken uit het andereprogramma? En trouwens, er wordt nu wel zo gehamerd op hetinterfacultaire karakter van CKI, maar meer dan de helft van destudenten studeert op dit moment af bij een docent van SocialeWetenschappen of van Informatica."

"Ik zou er overigens geen probleem mee hebben als de tweegenoemde programmas samen bij minister Hermans zouden wordenaangemeld onder de titel master kunstmatige intelligentie. Als wijmaar wel de inhoudelijke zeggenschap blijven houden overkunstmatige computationele intelligentie. Dat biedt onzeinformatici namelijk een unieke kans om samen met de betrokkendocenten van wijsbegeerte een breed masterprogramma op te zetten inde sfeer van de kunstmatige intelligentie. Zo voorkom jeversnippering."

Kortzichtig

Aan CKI-docent Menno Lievers zijn dit soort compromissen nietbesteed. Wat hem betreft heeft het college van bestuur gekozen voorde belangen van de huidige faculteiten en daarmee voor de statusquo. In zijn ogen is daardoor een unieke kans verloren gegaan om inUtrecht te komen tot een centrum voor kunstmatige intelligentie encognitiewetenschappen waarin alle expertise op cognitiegebiedgebundeld is.

"In de leidende centra ter wereld wordt het vak wel over devolle breedte beoefend. Daarom is het zo jammer dat men in Utrechtde kans laat liggen ook een dergelijk centrum op te richten. Overalwordt verkondigd dat de invoering van bama in het teken staat vanonderwijsvernieuwing en het overschrijden van facultaire grenzen.Maar Utrecht kiest nu enerzijds voor een technische benadering vankunstmatige intelligentie, en anderzijds voor een nogal beperkte,biologische visie op cognitie. Voor die laatste master maakt vooralde rector-magnificus zich sterk. Maar hij benadert het vakgebieddan ook vanuit het perspectief van een wetenschapper diegespecialiseerd is in neurofarmacologisch onderzoek."

"Binnen de huidige CKI-opleiding stimuleert de filosofie dedialoog tussen de verschillende vakgebieden, zoals zij dat overalter wereld doet. Die theoretische diepgang van CKI gaat in denieuwe opzet onherroepelijk verloren. Ook als we wel een apartlabel master kunstmatige intelligentie mogen gaan voeren. Ik vindhet niet alleen teleurstellend, maar ook erg kortzichtig dat hetcollege van bestuur dit negeert."

Erik Hardeman

Masters

Op 26 februari neemt het college van bestuur een beslissing overde masteropleidingen die Utrecht dit voorjaar gaat aanmelden bijhet CROHO, het orgaan dat namens minister Hermans registreert welkeopleidingen de Nederlandse universiteiten aanbieden. Het Utrechtsecollege van bestuur heeft als uitgangspunt dat de in te dienenmasters zo breed mogelijk dienen te zijn. Zo komt er in debio-medische hoek een master voor het totale ABC-cluster. Debeta-faculteiten zullen per faculteit slechts een of twee mastersaanmelden.

Ook studentrijke faculteiten Sociale Wetenschappen en Rechtenwillen een relatief beperkt aantal masters aanmelden. Hoofdargumentvoor deze keuze is het zoveel mogelijk beperken van debureaucratie. Ook is de verwachting dat studenten in brede mastersmeer kans zullen krijgen om een aantrekkelijk vakkenpakket samen testellen. Om aanstaande studenten duidelijk te maken dat Utrechtondanks het geringe aantal masters wel degelijk beschikt over eenbreed pallet aan afstudeermogelijkheden, zal elke master een aantalprogrammas omvatten. Dit zijn deels de huidige afstudeerrichtingen,deels nieuwe vaak interfacultaire combinaties. In de publiciteitzullen die programmas, waarover later dit voorjaar een beslissingvalt, gezichtsbepalend worden voor het Utrechtse aanbod.

Hoewel kleine opleidingen als sterrenkunde en meteorologieaanvankelijk vreesden zonder eigen master-label onherkenbaar teworden voor studenten, hebben zij zich ervan laten overtuigen datzij ook als programma binnen de master Physical Sciences zichtbaarkunnen blijven, mits zij zorgen voor goede en gerichtepubliciteit.

Alleen de letterenfaculteit lijkt uit de pas te lopen. Letterenwil ook de huidige interdisciplinaire specialisaties graag eenmasterstatus geven. In totaal heeft de faculteit 28 masteraanvrageningediend. Daarnaast staan in alfa-gammaverband nog een tientalinterfacultaire masters op stapel.

EH, XB