De 'vreetschuur voor studenten' is uit de tijd

Het zit er vol met vrijgezelle mannen die geen enkeleband met de universiteit hebben. En er staat altijd vegetarischechili con carne op het menu. De vooroordelen over de mensa zijnlegio. Maar ook dit bolwerk uit de jaren zestig is aan veranderingonderhevig. "Mensa?! Gebruik dat woord alsjeblieft niet, dat doetveel te veel denken aan een vreetschuur. We hebben een net,universitair restaurant."

Aan het woord is Bert van Bergen, directielid van de Nijmeegseuniversitaire restauratieve dienst. In Nijmegen is de mensa'ge-upgrade', vertelt hij. Uitgebreidere menu's in een nieuw gebouwop een gunstigere locatie. "We richten ons niet meer alleen opstudenten", stelt Van Bergen. "Het personeel van de universiteit isook van harte welkom." Dat lukt aardig. In het restaurant schuivenregelmatig hoogleraren met echtgenotes aan. Die doen zich tegoedaan een smakelijke maaltijd van zes gulden. "Na afloop drinken zenog graag een gezellig flesje wijn", weet Van Bergen.

Ook Jaap van Loenen, directeur van de Stichting Mensae Amsterdamvan de Universiteit van Amsterdam, noemt zijn twee restaurants -Atrium en Agora - liever geen mensa. "Dat woord associeer ik meteen goedkope studenten-eetgelegenheid, en dat zijn we niet." Metgoedkoop doelt Van Loenen op de uitstraling. Want de prijzen vooreen volledige maaltijd exclusief toetje liggen nog steeds laag,rond de 7,50 gulden. Onlangs heeft een Hilversums decorbedrijf hetinterieur van de twee gelegenheden onder handen genomen. En datdeed wonderen, aldus Van Loenen. De omzet is sindsdien met 25procent gestegen.

De mensa oude stijl is op zijn retour. De 'vreetschuur voorarmlastige studenten' heeft weinig bestaansrecht meer. Dat vindteigenlijk iedereen. Managers van bedrijfskantines, universitairebestuurders maar ook studenten vragen zich hardop af of de 'oude'mensa nog in een behoefte voorziet. Ook studenten zijn uitgekekenop linzensoep, chili con carne en magere yoghurt met muesli.

Oekraïneschotel

Een beetje studentenstad heeft genoeg eetcafé's die eendaghap voor een tientje opdienen of pizzakoeriers die na eentelefoontje binnen twintig minuten komen voorrijden. Om nog maarniet te spreken over de warme kant-en-klaar maaltijden die in desupermarkt te koop zijn. Diezelfde winkels zijn tegenwoordig totver in de avond open. Dus als een student om zeven uur niet weetwat hij wil eten, kan hij alsnog de tocht naar een supermarktmaken.

Bovendien zijn studenten kritischer geworden. Dat constateertook Hans Schuppers, directeur catering van de Universiteit Twente."Ze nemen geen genoegen meer met slechts één menu. Zewillen een ruime keuze." Om tegemoet te komen aan die veeleisendestudent, heeft de Twentse mensa het assortiment uitgebreid. Derecht-toe-recht-aan maaltijd werd vervangen door eendrie-gangen-menu. Bovendien kunnen de bezoekers kiezen uit meerderegerechten. Van Oekraïneschotel met paprikasaus tot gegrildezalmtournedos met kruidenboter.

De grootste keus biedt het universitaire bedrijfsrestaurant inDe Uithof in Utrecht. Klanten kunnen kiezen uit zeven verschillendemaaltijden. Drie soorten vis, drie soorten vlees en eenvegetarische hap. "Studenten willen hun eigen maaltijd kunnencomponeren", verklaart restaurant-manager Peter Wellaart. Voor de'binnenstad'-studenten hebben sommige gezelligheidsverenigingen nogeen eettafel-voorziening, maar de oude mensa - ooit gevestigd opLepelenburg - is al vele jaren dicht.

In Groningen gebeurde dat pas vorig: toen ging de universitairemensa in het Harmoniecomplex dicht, om dezelfde redenen als inUtrecht. "Het eten was gewoon niet lekker", zegt Maarten de Vuyst,als student-lid van de universiteitsraad nauw betrokken bij hetbesluit. "De smakeloze maaltijden zorgden voor een slecht imago. Jeging er niet voor je plezier tafelen. Er kwamen veel te weinigstudenten."

De Leidse mensa De Bak hield in 1998 op te bestaan. Het aantalbezoekers was binnen enkele jaren dramatisch gedaald. Daarnaastbleek dat de helft van de cliëntèle geen enkele band hadmet de universiteit. De Leidse bestuurders voelden er weinig voorom de half-failliete tent nog langer te financieren. Desubsidiekraan ging uiteindelijk dicht.

Verschillende universiteiten hebben echter besloten om juistextra te investeren in hun eetvoorzieningen. Maar ze pakken dezaken anders aan dan vroeger. Om mensen te weren die helemaal nietstuderen, kiezen ze voor een eetvoorziening in een universitairgebouw. Utrecht heeft inmiddels een bedrijfsrestaurant in hetEducatorium. Maastricht tast diep in de buidel voor een nieuwemensa in het gebouw van de faculteit Geneeskunde.

Ook Nijmegen verplaatste de mensa naar de campus. Toen deeetzaal nog midden in de wijk Galgenveld stond, zat hij altijd volmet bejaarden. Maar de looprekjes en grijze permanentjes weten hetuniversitaire restaurant tegenwoordig niet meer te vinden. "Wetrekken nu hoofdzakelijk studenten en universitair personeel", legtdirectielid Bert van Bergen uit. In Amsterdam trok de mensa totvoor kort veel zwerverachtige types. Dat is nu verleden tijd,beweert directeur Jaap van Loenen. "Het ziet er nu zó mooi uitdat zwervers zich er niet langer thuisvoelen. Maar alsjeblieft,noem het vooral geen mensa!"

Lourens Kluitenberg, HOP