Een beurs die het mogelijk maakt te kiezen voor iets waarvan je stiekem droomt

Kijk ook eens op de homepage van Albo Helm: http://utopia.knoware.nl/users/albohelm/

De belangstelling voor buitenland-beurzen neemt gestaagaf

Een beurs die het mogelijk maakt te kiezen voor iets waarvan jestiekem droomt

Wie na het behalen van de afstudeerbul nog een poosin het buitenland wil studeren, moet opschieten. Op 1 maart sluitde inschrijving van de verschillende beurzen waarmee een verblijfin San Francisco, Londen of desnoods Antananarivo bekostigd kanworden. De kansen stijgen nu het aantal aanmeldingen voordergelijke buitenland-beurzen daalt.

`De heer Tummers is een stuk volwassener geworden'. Jurist LarsTummers moet met tevredenheid het rapport, dat de selectiecommissievan `het diplomatenklasje' vorig jaar over hem opstelde, hebbengelezen. Twee jaar eerder had Tummers de sollicitatieprocedure bijhet ministerie van Buitenlandse Zaken voortijdig afgebroken. Dejonge medewerker van de militaire inlichtingendienst had toen eensuccesvolle gooi gedaan naar een studieplaats aan de Paul H. NitzeSchool of advanced international studies, onderdeel van degerenommeerde John Hopkins University in Washington. De selecteursvan Buza wezen op de voordelen van de extra studie-investering."Het was bovendien altijd al mijn ideaal om ooit eens aan een goedeAmerikaanse universiteit te studeren. Ik hoefde dan ook niet langte aarzelen."

Het eerste gedeelte van het studieprogramma volgde Tummers inBologna. Zijn verblijf daar betaalde hij van het spaargeld dat hijhad overgehouden aan zijn tijd in Bosnië waar hij alsjuridisch medewerker voor de VN-strijdmacht had gewerkt. ToenTummers in het tweede jaar zijn MA wilde halen in Washington ginghij op zoek naar financieringsmogelijkheden. In Nederland bleekvoor pas afgestudeerden die naar Amerika willen de `Fulbrightbeurs'van tienduizend dollar een goede mogelijkheid. Het beursprogrammawordt gezamenlijk gefinancierd door de Nederlandse en deAmerikaanse overheid. Hoewel Tummers in Utrecht een `hakken over desloot-student' was, wist hijdoor zijn motivatie, zijn goedestudieresultaten in Italië en zijn Bosnië-ervaringen debeurs in de wacht te slepen. In Den Haag werkt de jurist nu - mededankzij zijn studie in de VS - voor de directie veiligheidsbeleidvan BuZa.

Arbeidsmarkt

Het verhaal van Tummers klink aanlokkelijk. De doctorandussen enmeesters zouden toch in de rij moeten staan voor dergelijkeervaringen. De werkelijkheid is anders. Het animo voor debeursprogramma's en buitenlandse vervolgopleidingen daaltzienderogen. Een tendens die bij uitstek is waar te nemen bij hetmeest bekende beursprogramma voor afgestudeerden: de VSB-beurzen.Na een pilot-jaar met 25 Utrechtse studenten breidde het VSB-Fondsin 1991 haar activiteiten uit tot 260 beurzen, verdeeld over zestiguniversiteiten en hogescholen in het gehele land. De populariteitneemt echter gestaag af.

Ondanks een jaarlijkse mailing van het college van bestuurwaarin hoogleraren en facultaire medewerkers wordt gevraagd hunstudenten te wijzen op de verschillende beursprogramma's, is hetaantal Utrechtse aanmeldingen de laatste jaren behoorlijkteruggelopen. In 1996 waren er nog 37 aanvragen voor een VSB-beurs,in 1997 waren het er 32 en vorig jaar slechts 23. "Voor het volgendseizoen heb ik nu twee aanmeldingen binnen", zegt Hella Snoeren vanBureau Buitenland drie weken voor de sluiting van deinschrijftermijn.

Dat er door studenten minder gebruik wordt gemaakt van demogelijkheden om tijdens de studie naar het buitenland te gaan isgezien de toegenomen studiedruk en tijdsdruk te begrijpen. Maarwaarom nu ook die aarzeling om na het behalen van de bul af tereizen? Volgens Snoeren is de aantrekkende arbeidsmarkt debelangrijkste reden voor de teruglopende belangstelling. "Studentenkunnen nu vrij snel aan de bak in de maatschappij. Het enthousiasmevoor nóg een jaar studeren wordt daardoor minder. Vooralrechtenstudenten kiezen in grote getalen voor die goede baan."

Dit zou kunnen betekenen dat de kwaliteit van de studenten dieaanvragen indienen terugloopt. Vorig jaar werden zeventien van de23 Utrechtse VSB-aanvragen gehonoreerd. De spoeling wordt dun.Willemijn van der Vaart, projectleider VSB-beurzen van hetVSB-Fonds maakt zich echter nog geen al te grote zorgen. "Dat doeik pas als we onze beurzen niet meer kwijt kunnen. Wij kijken nietzozeer naar cijfers als wel naar de motivatie en deextra-curriculaire activiteiten die iemand heeft ondernomen.Bovendien: studenten moeten van ons niet naar het buitenland. Wijwillen hen slechts de kans daartoe bieden."

Toch heeft het VSB-Fonds voor het volgende jaar enkelemaatregelen getroffen. Moest eerder een gedeelte van de maximaal15.000 guldenworden terugbetaald, in het vervolg is het hele bedrageen schenking. Het aantal beurzen wordt tegelijkertijdteruggebracht tot 200.

Cambridge

Wie misschien nog wel gebruik willen maken van debeurzenprogramma's zijn studenten die in de wetenschap hun voorlandzien. Eva Bohn doet op dit moment in Cambridge een PhD in demiddeleeuwse filosofie. "De VSB-beurs heeft het mogelijk gemaaktdat ik kon kiezen voor iets waarvan ik stiekem droomde. Je hebt nueenmaal altijd een zetje in de rug nodig", zegt zij.

Dat de Neerlandica ooit in het Britse wetenschapsbolwerk terechtis gekomen is volgens haar `puur toeval'. Ze was al van plan haarvijfde jaar studiefinanciering in het buitenland door te brengen,toen ze drie jaar terug als student-assistente bij een congres vanmediëvisten in Utrecht aan de praat raakte met een professorvan de universiteit. Hij nodigde haar uit bij hem te komenstuderen. "Daar hoor ik nooit meer iets van, denk je dan. Maarenige tijd later lagen de inschrijfformulieren in de bus."

In het jaar dat de studente Historische Letterkunde in Cambridgeeen undergraduate-programma volgde, besloot ze een VSB-beurs aan tevragen om na haar afstuderen in Utrecht terug te kunnen keren naarEngeland. Dat ze uiteindelijk door de selectie heenrolde was voorhaar een bevestiging van haar ambities. De twijfel of ze wel verderwilde in het onderzoek was weg. In Engeland leerde ze om te gaanmet `het constante schuldcomplex' dat de studiedruk en deleefomgeving met zich meebrachten. Een verschijnsel dat ze inUtrecht niet of nauwelijks had gekend. "Ik ben van die druk gaanhouden. Van nature ben ik een beetje lui, maar hier heb ik zitvleesgekregen."

Bolleboos

Als Bohn op dit moment met een beurs naar het buitenland hadgewild dan had ze ook een beroep kunnen doen op hetTalentenprogramma van de Nuffic. Sinds twee jaar mag de organisatievan het ministerie van OC&W jaarlijks één miljoengulden verdelen onder `bollebozen' die een jaar aan eentopinstelling in het buitenland willen studeren. De bedragen die destudenten krijgen liggen hoger dan die bij de VSB-beurzen en kunnenoplopen tot 40.000 gulden. Vorig jaar werden 38 beurzen vergeven,waarvan twee in Utrecht. In tegenstelling tot het VSB-Fonds is deNuffic wel op zoek naar de `top of the bill'.

Ook de Nuffic ziet het aantal aanmeldingen in het korte bestaanvan het programma al afnemen. Zo waren er dit jaar in Utrecht zesaanvragen, terwijl dat er vorig jaar nog veertien waren.Programmabeheerder Mathilde Lagendijk wijst ook naar deaantrekkende arbeidsmarkt. "Eenaantal mensen dat een beurs wastoegekend hebben `m weer teruggegeven, omdat ze tussentijds eenbaan aangeboden kregen." De Nuffic is echter niet van plan om tetornen aan de kwaliteitseisen van het programma dat nog doorloopttot 2002. "Dan maar wat minder beurzen."

Hella Snoeren van Bureau Buitenland denkt echter dat ook de PRrondom de Nuffic-beurzen wel wat beter kan. "Nederlandse studentenzijn vaak heel bescheiden. Ze zien zichzelf niet zo snel als eentalent. Ik sprak laatst een student die gemiddeld bijna een negenstond. Zelfs hij twijfelde over zijn capaciteiten. Dat zit nueenmaal in de Nederlandse volksaard. Misschien kunnen we deTalentenbeurzen beter Doorzettersbeurzen gaan noemen."

Xander Bronkhorst

VSB-beurzen: http://www.vsbfonds.nl

Talentenprogramma: http://www.nuffic.nl

Fulbrightbeurzen: http://www.nacee.nl

Of: Service Centrum Bureau Buitenland van deUU