Foliumzuur wapen tegen hart- en vaatziekten
In het proefschrift waarop zij volgende week in Utrechtpromoveert, laat Verhaar zien dat de toediening van foliumzuur metname effect heeft op de binnenwand van bloedvaten, het zogehetenendotheel. Nadat lange tijd was aangenomen dat het endotheel nietveel meer was dan een soort niet-functioneel 'behang' inbloedvaten, werd zo'n tien jaar geleden duidelijk dat het juistzeer actief is, met name als producent van stikstofoxide (NO). Eenbelangrijke functie van dit NO - het molecuul waarvan de ontdekkingvorig jaar werd beloond met de Nobelprijs voor geneeskunde - is hetverwijden van bloedvaten en het tegengaan van atherosclerose. Eengoed functionerend endotheel biedt dus bescherming tegen hetoptreden van aderververkalking en verlaagt zo het risico op hart-en vaatziekten.
Dat vaatproblemen in de Westerse wereld nog steeds goed zijnvoor ongeveer vijftig procent van alle sterfgevallen, maakt echterduidelijk dat het endotheel lang niet in alle gevallen goed werkt.Een grote boosdoener is een hoog cholesterolgehalte in het bloed.Dit verstoort de productie van stikstofoxide, met als gevolg eensterk verhoogde kans op vaatvernauwing. Uit onderzoek is geblekendat er bij patiënten uit families met een verhoogd risico ophart- en vaatziekten, vaak al in een vroeg stadium sprake is vanzo'n verstoorde functie van het endotheel.
Omdat bij dierproeven en uit laboratoriumonderzoek was geblekendat foliumzuur de functie van het endotheel sterk verbetert,besloot Verhaar tot een proef met deze vitamine bij dertigpatiënten uit risicofamilies. En met succes, want zowelrechtstreekse injectie in een bloedvat als toediening in de vormvan tabletten gedurende vier weken bleek een zeer positief effectte hebben op de verstoorde productie van stikstofoxide. VolgensVerhaar is hiermee aangetoond dat foliumzuur - op dit moment vooralgebruikt in de eerste weken van de zwangerschap om afwijkingen aande vrucht te voorkomen - ook een veilig en goedkoop medicijn istegen aderverkalking.
De promovenda, die op dit moment in het AZU wordt opgeleid totinternist, waarschuwt overigens voor té verstrekkendeconclusies uit dit eerste onderzoek naar de werking van foliumzuurdat in natuurlijke vorm vooral voorkomt in bladgroenten. "Ik benzelf heel enthousiast over wat we gevonden hebben. Voor mijn gevoellevert dit eersteonderzoek sterke aanwijzingen op dat het slikkenvan foliumzuur op de lange duur zal leiden tot een verminderdrisico op het krijgen van hart-en vaatziekten. Maar die conclusiekan ik nu nog niet hard maken. Die kan pas getrokken worden alspatiënten uit risicogroepen langdurig gevolgd worden. Ik hoopdat dat snel gaat gebeuren."
EH