'Het is allemaal wat losser geworden'

Allebei studeren en wonen in Utrecht, lid zijn van eenen dezelfde vereniging, dezelfde stamkroeg, dezelfde supermarkt...Of het juist heel anders doen: géénverenigingslidmaatschap, níet op kamers maar pendelen, bij deEUG in plaats van bij de anarchisten. De serie 'In de voetsporen'laat studenten aan het woord wier vader of moeder óók inUtrecht hebben gestudeerd, en die vertellen mee. Een vergelijkendwarenonderzoek naar toen en nu. In deze eerste aflevering: Dedichteressen.

Kunsthistorica Ellen Jellema-van Woelderen (58) enhaar dochter, psychologiestudente Gwendolyn Jellema (25), hebbenméér gemeen dan een studie aan de Utrechtse universiteit.Gwendolyn is lid van de UVSV en zit in het toneelbestuur. Ellen wasvroeger ook lid van de UVSV en zat in het toneelbestuur. Endaarnaast schrijven ze allebei gedichten die ze bundelden in hetboekje 'Godin met eigen handen', dat op 25 oktober gepresenteerdwerd in - hoe kon het ook anders - het UVSV-gebouw op de Drift19.

Gwendolyn: "Ik ben niet in Utrecht gaan studeren omdat mijnmoeder dat gedaan had. Dat was gewoon iets wat ik zelf gekozen had.Ik kies elke keer een eigen pad uit dat achteraf precies hetzelfdeblijkt te zijn als wat mijn moeder gedaan heeft. Ik lijk ook quakarakter op mijn moeder."

Ellen: "Haar dichtstijl lijkt erg op de mijne. Kort en bondig.Anders hadden we ze ook niet samen kunnen bundelen. Door hetleeftijdsverschil zijn ze wel anders van toon."

Gwendolyn: "Een vriend van mij zei dat in mijn gedichten meervragen zitten, onzekerheid, onrust over de toekomst. Mijn moedersgedichten stralen juist een soort rust uit."

Ellen: "We hebben andere levenservaringen. Ik ben ouder en heboverlijdensgevallen meegemaakt en ik kan over mijn reizenschrijven. Bij Gwen is het 'Waar sta ik, wat doe ik, hoe gaat hetmet relaties?' Bij mij is het meer 'Hier sta ik en ik leef'!"

De dag vóór het interview werd de bundel uitgereikt.Honderd hebben ze er al verkocht en Ellen verwacht dat het dekomende weken goed zal lopen, zeker met het oog op de tijd vanSinterklaas- en Kerstcadeaus. Inmiddels zijn ze ook op deStadsomroep-radio geweest. Met geïnterviewd worden hebben zegeen enkele moeite.

Gwen: "Je praat over iets wat je heel erg bekend is."

Ellen: "We hebben allebei spreekervaring. Ik ben docente en Gwenheeft veel gedaan binnen de vereniging."

Lid worden van USC of UVSV is zacht gezegd geen vreemdeafwijking in de familie Jellema. Niet alleen waren de broer en zusvan Gwendolyn respectievelijk in Delft en Leiden lid van deplaatselijke corpora, ook Gwendolyns vader was lid. En het gaatzelfs nog verder terug.

Ellen: "Mijn vader en mijn grootvader zaten ook bij hetUtrechtse Corps. De zus van mijn vader is een UtrechtseUVSV-ster."

"Tijdens mijn studie hier ben ik daar een beetje achter gekomen.Mijn grootvader is twee jaar geleden overleden en toen ik oudefoto's zag realiseerde ik me pas dat hij bij het Corps had gezeten.Het gaat wat mijn moeders kant betreft een eind terug in detijd."

Hoofdpijn

Ellen Jellema begon in 1959 haar studie Kunstgeschiedenis inUtrecht omdat Kunstgeschiedenis in Leiden minder goed stondaangeschreven en minder richtingen had. Door de zwangerschappen vanhaar drie kinderen en een verblijf in het buitenland voor het werkvan haar man, moest ze haar studie onderbreken.

"Toen ik terug kwam uit het buitenland dacht ik: 'Waarom heb ikvage hoofdpijn'? Omdat ik gewoon bezig wilde zijn op dit gebied.Toen kwam ik iemand tegen die ook kinderen had en toch aan hetafstuderen was en toen dacht ik: 'O, maar dat kan ik ook'. Ik waszwanger van Glen toen ik afstudeerde."

Gwendolyn: "Dan heb ik wel een heel wat rustiger studentenlevendenk ik. Geen kinderen. Niet verhuizen."

Ellen: "Ik denk dat haar studietijd vooral financieel anders is.Studenten van nu zijn net zo arm als vroeger, ze geven het geldalleen anders uit, namelijk: eerder. Maar het is net zo leuk denkik, misschien nog wat leuker. Wij waren zulke brave meisjes. Wijdronken een kopje thee 's middags. Als wij al naar een kroeg gingenwas dat in gezelschap van een man, maar nooit alleen. Dat was notdone. De wereld was kleiner."

Gwen: "Ik heb het idee dat de normen en waarden in demaatschappij gewoon veranderd zijn en dat het daarom voor onsgekker, wilder en later kan worden."

Ellen: "Sommige dingen had ik vroeger ook wel gehad willenhebben. Dat is het emancipatieverhaal. Als meisje mocht je gewooneen heleboel dingen niet doen vroeger. Je ging liever door de gronddan zelf een partner uitnodigen."

Gwen: "Dat heeft ook wel zijn donkere kant. In onze lustrumweekhad je in totaal zeven partners nodig. Verzin maar eens zevenpartners. Dan word ik toch liever gewoon uitgenodigd."

Mam: "Wat ik ook nog met mijn oudste dochter en Gwen hebmeegemaakt is dat ze een paar dagen van tevoren zeggen dat ze eengalafeest hebben en dat ze nog geen partner hebben en bij wijze vanspreken geen jurk. Dat wasbij ons ondenkbaar. Mijn moeder had daaral een half jaar van te voren over nagedacht en de huisnaaister dejurk laten naaien. Dat dat kan vind ik geweldig. Terwijl de prethetzelfde blijft natuurlijk. Je had ook een bepaald meisjeshuis endie meisjes hadden bijnamen die ik hier echt niet kan noemen. Zewerden er zwaar van verdacht dat ze van losse zeden waren. Voor dietijd dan. Nu denk ik: 'Waar ging dat helemaal over'?"

Gwen: "Het is allemaal wat losser geworden. Pas ben ik naar eengala geweest van de marine in Den Helder en daar wordt echt nogelke deur voor je opengedaan. Oude charme. Maar op een gala hierheeft iedereen het binnen een uur op een zuipen gezet en zitten jemooie schoenen onder de modder. Het heeft wel iets dat het losseris, maar je mist ook wat. Ik hoorde pas ook iemand zeggen: 'Jedumpt hem of je hebt een gezellige avond.' Zo gaat het."

Mam: "Bij ons was dumpen er absoluut niet bij. Samen uit, samenthuis. Dat is allemaal in één generatie ontzettendveranderd. Het was de tijd dat de pil nog niet bestond en datmaakte ook een hoop uit. Maar wat blijft, denk ik, is dat jestudententijd de meest onbelaste periode uit je leven is."

Gwen: "Je hebt wel te maken met de tempobeurs en je moet'ontiegelijk' veel combineren. Je leert echt time-management."

Gwendolyn is met dat time-management in haar zesde jaar aan haarscriptie toegekomen. Nog een maandje en dan is ze, behalvedichteres, ook afgestudeerd psycholoog.

Gwendolyn: "Het scheelt dat mijn moeder en ik in elkaars vakgeïnteresseerd zijn. Ik vind het ook prettig dat ze net als ikin Utrecht gestudeerd heeft. Ouders die niet gestudeerd hebbendenken misschien dat studeren alleen maar geld kost en vinden datje er niks naast moet doen."

Ellen: "Wij zeiden altijd: Dóen. Voor het toneelbestuurmoet je een extra mooie jurk hebben, dat kost geld. Maar ik weethoe belangrijk het is."

Suzanne Brink

Licht

Zwevend ga ik

aan je voorbij

ik klamp me vast

aan jouw schaduw

ik wil je vragen

wacht op mij

vanuit de verte

geeft de wind

jouw warmte mee

langs mijn wang

in mijn hart

jouw liefde

Gwendolyn Jellema

Ouders

dit park

en deze bomen

aan de grenzen

van het leven

de eenvoud van

het weten

dat het tij

zal keren

terwijl de zon

nog in dit

water schijnt

en bladgoud tovert

in herinnering

geef ik jullie

beide handen

een gezicht

Ellen Jellema

Uit: Godin met eigen handen, StichtingUitgeverij Barbinsk, Leiden 1998