het torentje

Ophef rond tbs gevaarlijk en misplaatst

"De opgewonden sfeer in de media en in de politiek rondom ontsnapte tbs'ers zou wel eens averechtse gevolgen kunnen hebben. Andere tbs'ers kunnen daardoor op bepaalde gedachten worden gebracht. Het is bekend dat een ontsnapping uit een gevangenis nieuwe uitbraakpogingen tot gevolg heeft. Klaarblijkelijk werkt dat zo. Is het dus verstandig een publieke klopjacht te organiseren op een ontsnapte tbs'er ? De kans dat de tbs'er doorslaat, wordt erdoor vergroot. Het zijn nu eenmaal niet de meest stabiele mensen. Natuurlijk heb ik niet alle informatie die justitie heeft, maar mijn inschatting is dat je daar heel voorzichtig mee moet zijn."

Is dat niet een enigszins naïef standpunt?

"Vind ik niet. Er is nog steeds de optie om te zeggen dat we dit soort zaken anders moeten aanpakken. Ik begrijp best dat de instellingen en justitie onder grote druk staan en bang zijn. Er zou maar eens iets gebeuren tijdens zo'n vluchtpoging. Maar ik vraag me werkelijk af of iemand in alle gevallen met zijn foto op televisie moet. Voorheen was de code tussen justitie en journalistiek dat de identiteit van een verdachte niet bekend werd gemaakt. Als je eenmaal de stap zet om daarvan af te wijken, dan wordt dat al gauw routine. In onze veiligheidssamenleving wordt naar mijn mening te snel vooruitgelopen op dingen die mogelijk gaan gebeuren. Er worden vaak maatregelen genomen zonder dat de noodzaak en de werking daarvan duidelijk is."

Er is anders al aardig wat mis gegaan tijdens zo'n proefverlof ...

"Er worden jaarlijks duizenden verloven verleend. Het verlof is een essentieel onderdeel van hun behandeling. We willen dat zij gewoon weer gaan deelnemen aan het maatschappelijk verkeer. Maar zelfs als ze na hun tbs elders in behandeling blijven, is het van belang dat ze dat verlof gehad hebben. In een heel beperkt aantal gevallen gebeuren er inderdaad gruwelijke zaken tijdens een tbs-verlof, maar die zullen we helaas als onvermijdelijk moeten accepteren.

"Bovendien mag niet iedereen zo maar de straat op. Veel betrokkenen moeten daarvoor toestemming van de minister vragen. Er zijn ter zake kundige mensen uit de instellingen die daarover adviseren en die zijn zeker niet lankmoedig, integendeel. De commissie Visser die een parlementair onderzoek uitvoerde naar het tbs-stelsel vond ook dat dat niet slecht gaat. Om de veiligheid nog beter te garanderen, heeft zij nu voorgesteld dat een forensische dienst met onafhankelijke experts de aanvragen gaat beoordelen. Er is dus veel aandacht voor de beoordeling of iemand met verlof mag of niet."

Sommige politici zouden tbs'ers liever levenslang opsluiten ...

"Dat gebeurt al. Sinds een jaar of tien bestaan er 'longstay-afdelingen'. Daar zitten uitbehandelde tbs'ers die niet mogen terugkeren in de maatschappij. Die afdelingen zitten inmiddels aardig vol en de commissie Visser vindt dat deze afdelingen moeten verdwijnen. Ik ben het daar volledig mee eens. Hier worden mensen opgegeven en voorgoed opgesloten, voor mij is dat onacceptabel.

"De commissie Visser pleit er nu voor om de mogelijkheid van voorwaardelijke beëindiging van de tbs op te rekken. Patiënten kunnen dan nog negen jaar lang in de gaten worden gehouden en bij verkeerd gedrag gedwongen worden terug te keren in het tbs-regime. Maar mijn vrees is dat dit dan meteen de algemene praktijk wordt. De vraag is wie daar mee is gediend. Ik zie veel meer in een betere aansluiting tussen tbs en de geestelijke gezondheidszorg. Als iemand zwaar psychotisch is, moet hij uiteindelijk naar een kliniek voor zwaar psychotische mensen. Maar instellingen binnen de geestelijke gezondheidszorg zitten niet te wachten op ex-tbs'ers, omdat ze vinden dat hun bewaking en beveiliging niet adequaat is voor dat soort patiënten. Het zou echter heel goed zijn wanneer daar eens wat schot in komt."