IJzeroxide verklapt de magnetische geschiedenis van de aarde

IJzeroxide verklapt de magnetische geschiedenis van deaarde

De noordpool kan de zuidpool worden - en omgekeerd. De afgelopen66 miljoen jaar wisselde het aardmagneetveld vier keer per miljoenjaar van richting. Als het magneetveld omdraait, wijst eenkompasnaald naar de geografische zuidpool in plaats van naar denoordpool.

Het magnetische veld van de aarde is het gevolg van stromen inde vloeibare buitenkern van de aarde. Het werkt als een'geodynamo', de bewegende elektrische lading van de ijzerdeeltjesin de kern wekt een magneetveld op. De richting van dit veld kanomdraaien als de stromingen - om nog onbekende redenen - andersgaan lopen.

De magnetische geschiedenis van de aarde is terug te vinden inde afzetting van magnetische ijzeroxides op de bodem van oceanen,meren of rivieren.Deze mineralen richten zich naar het veld van deaarde. Als ze neerslaan op de bodem van de oceaan staat hunrichting vast. Dat wil zeggen dat als het veld van de aarde lateromdraait, deze mineralen de 'verkeerde' kant op wijzen. Geologenbestuderen de magnetische geschiedenis door het magneetveld vanmineralen in sedimenten te analyseren.

Geofysicus Pauline Kruiver ontwikkelde daar een nauwkeurigemethode voor. "De ijzeroxides in magnetische sedimenten kunnenchemische reacties aangaan. Daardoor is het niet altijd duidelijkof het vastgelegde magnetische signaal nog zijn oorspronkelijkerichting heeft. Door binnen het sediment onderscheid te makentussen verschillende korrelgroottes en verschillende ijzeroxides ishet mogelijk om latere invloeden op het sediment los te koppelenvan het primaire signaal."

Kruiver let bijvoorbeeld op de overblijfselen van bacterien."Bacterien maken magnetische korrels om zich te orienteren, dezedeeltjes hebben een hele specifieke grootte." Het magneetveld vande bacteriele korrels stamt uit een andere tijd dan het magneetveldin de omringende korrels in het sediment.

Eerdere pogingen om zo'n nauwkeurige magnetische sedimentanalysete maken waren gestrand. "Mijn methode is redelijk succesvol", zegtKruiver. Zo ontdekte zij dat zo'n tien miljoen jaar geleden hetaardmagnetisch veld omdraaide. "Dat is op zich niet zo schokkend,het veld draait wel vaker om. Maar deze omkering was eerst gewoongemist. Dankzij de hoge tijds-resolutie zagen wij het nu wel.Waarschijnlijk zullen we dus nog wel meer omkeringentegenkomen."

Rinze Benedictus