'Massale fraude met studiebeurs uitwonenden'

“Vaak is er een familieband”, zegt Spekman, die over de vermeende fraude ook kamervragen stelde. “Studenten wonen bij hun ouders en schrijven zich in bij een tante drie straten verder.”

Veertig duizend van de 250 duizend studenten met een uitwonendenbeurs, zouden die onterecht ontvangen. “Dat is een schatting”, erkent Spekman in een toelichting. “Het wordt nergens centraal bijgehouden”. Het PvdA-lid baseert zijn cijfers op gesprekken met sociaal rechercheurs. Studenten zouden vaak tegen de lamp lopen bij onderzoek naar bijstandsfraude.

“Ik weet niet of die cijfers kloppen”, zegt een woordvoerder van de IB-Groep. “We hebben inderdaad geen opsporingsbevoegdheid, maar we doen wel een zogenoemde uitwonendencontrole. In de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) kijken we of een student echt staat ingeschreven op een ander adres dan dat van zijn ouders.”

Een beurs voor uitwonenden levert een student jaarlijks een kleine 2000 euro meer op dan de tegemoetkoming voor studenten die bij hun ouders wonen. Als ieder jaar 40 duizend studenten onterecht zo’n hogere beurs ontvangen, zou dat de overheid bijna 80 miljoen euro kosten.

In haar laatste jaarverslag schat het ministerie van onderwijs dat verlies op 30 miljoen euro. De IB-Groep laten controleren of studenten daadwerkelijk op het opgegeven adres wonen, noemt OCW “maatschappelijk ongewenst en arbeidsintensief”. Wel is er vorig jaar een pilot gestart om te onderzoeken hoe fraude met de uitwonendenbeurs kan worden voorkomen. De resultaten daarvan zijn nog niet bekend.

“Niemand neemt verantwoordelijkheid op voor de controle, en dat is voor veel rechercheurs frustrerend”, zegt Spekman. “We moeten er bovenal voor zorgen dat de gevallen die via de bijstandscontrole aan het licht komen, niet in een zwart gat verdwijnen. Dat werkt preventief. Als een student op fraude wordt gepakt, dan doet zijn kleine broertje het straks misschien niet meer.”

HOP