Mentorproject geeft allochtone scholieren zelfvertrouwen

Soner Doan (21) is derdejaars student Geneeskunde. Hij was nietde eerste van het Turkse gezin Dogan die ging studeren: twee ouderezussen gingen hem voor. Zij vervulden voor hem de voorbeeldfunctie,die veel andere jonge allochtonen thuis missen. "Ik kom uit eenklimaat waarin het al gewoon was om naar HBO of universiteit tegaan, maar veel allochtone scholieren denken dat een dergelijkeopleiding onbereikbaar is voor hen. Zij hebben thuis niemand aanwie zij zich op kunnen trekken." Soner wilde best dievoorbeeldfunctie voor iemand anders vervullen en gaf zich daarombegin dit jaar op voor het mentorproject van de StichtingCosmicus.

Cosmicus is een landelijke organisatie van en voor studenten HBOen WO, die zich ten doel stelt studenten de optimale gelegenheidvoor zelfontplooiing te bieden. Daartoe organiseert Cosmicus talvan activiteiten, waarvan het mentorproject er één is.Dat project startte vier jaar geleden in Utrecht en is inmiddelsook elders opgepikt.

Het idee is dat je een allochtone HBO- of WO-student koppelt aaneen leerling met dezelfde achtergrond en sekse uit klas 1, 2 of 3van het voortgezet onderwijs. De student fungeert als mentor voorde scholier, die zo in een vroeg stadium gestimuleerd wordt in zijnopleiding en opvoeding. "Het is iets anders danhuiswerkbegeleiding", beklemtoont Soner. "Je wijst de leerling opde mogelijkheden van het onderwijssysteem dat hij volgt. Jebegeleidt hem in het plannen en 'leren leren'. Als mentor onderhouje bovendien contact met de school en het thuisfront van descholier. In de breedste zin van het woord ben je bezig metmotivatie."

Doorzetters

Soner kwam bij Cosmicus terecht via collega-student AhmetAkdeniz (25), die als coördinator de drijvende motor is achterhet mentorproject. Hij legt uit: "Wij werken met scholieren dieverder willen in hun leven en dus niet met randgroepjongeren. Zijhorenover het project via hun school: het Thorbecke College en hetNiels Stensen College in Utrecht. Vervolgens moeten ze zelf hetinitiatief nemen tot contact met ons."

De belangstelling van de leerlingen is groot. Vooral meisjesvinden het volgens Ahmet geweldig om te kunnen zeggen: 'Kijk, ikheb een mentor'. "Iemand die studeert en ouder is, heeft toch eensoort aanzien. Bemoeienis daarvan wordt onmiddellijk geaccepteerd.Kijk naar Soner en mij: wij hebben ons als allochtone student albewezen en zijn daarom hele geloofwaardige figuren. Voor deleerlingen betekent een mentor bovendien een vriend of vriendin,die ervoor zorgt dat je in kringen terecht komt waar je normaalniet komt." In de Turkse taal bestaat er zelfs een woord voor:'abi' of 'abla', wat staat voor 'oudere broer / zus'.

Zo gemakkelijk als het is om aan scholieren te komen, zomoeilijk is het om mentoren te vinden. Ten eerste zijn er niet veelallochtone HBO- en met name WO-studenten. Daarnaast weerhoudt detempo- en prestatiebeurs hen ervan om op het sociale vlak ergactief te zijn. Het fungeren als student-mentor is intensief envereist grote inzet. Daar staat een vergoeding van honderd guldenin de maand tegenover. "Je moet het leuk vinden om twaalf- totvijftienjarigen te begeleiden", aldus Ahmet, zelf oud-mentor. "Inde praktijk werf ik mentoren vooral in eigen kennissenkring."

Partner

Sinds ongeveer één jaar krijgt Cosmicus bij de wervingvan mentoren steun van de Universiteit Utrecht. De UU werd partnerin het Cosmicus-project in het kader van haar allochtonenbeleid.Paul Herfs, studentendekaan van de universiteit, licht toe: "Enigetijd geleden leefde bij het college van bestuur de wens omméér te doen aan de werving van allochtonen voor deuniversiteit. Als dekaan werd ik gevraagd daarover mee te denken enverder is er iemand uit het Scholennetwerk van de universiteit voorbenaderd."

Het was in de periode rond de commotie bij het Niels StensenCollege. De toenmalige rector was van mening dat die school beterhaar VWO-afdeling kon sluiten, omdat blanke ouders nauwelijksbereid bleken hun kinderen ernaar toe te sturen. "Toen ontstond bijons de vraag of de Universiteit Utrecht iets zou kunnen betekenenvoor scholen die veel allochtone leerlingen tellen. In diezelfdetijd kwam van Cosmicus het verzoek of wij wilden meedoen met hunmentorproject. Wij beseften dat allochtone studenten een kloofkunnen overbruggen die wij zelf niet overbruggen kunnen. Vooral inhet contact met de twee andere partijen, school en gezin, kunnenzij veel betekenen."

Of het project effect heeft, moet de toekomst uitwijzen. Herfs:"Kwantitatieve effecten zijn op z'n vroegst rond 2003 meetbaar, alsde uitstroom van de eerste scholieren naar het vervolgonderwijsplaatsvindt. Maar het college van bestuur en de universiteit hebbenal wel de wens uitgesproken om het aantal mentor-leerlingkoppels tevergroten. Een positief signaal, want naast het eigenbelang spreekter maatschappelijke zorg uit." Gestreefd wordt naar zo'n twintigleerling/mentor-duo's dit schooljaar, wat meer dan een verdubbelingis ten opzichte van het afgelopen jaar. Inmiddels zijn de eerstecontacten met de deelnemende scholen alweer gelegd.

Ahmet Akdeniz en Soner Dogan vinden het project nu al succesvol.Soner: "Soms had ik best twijfels: 'Wat heb ik nu te geven aan mijnmentorleerling?' Maar al bereik je misschien in praktische zin nogniets, je proeft wel de waardering. De feedback van leerlingen,ouders en school is heel direct." Ahmet vult aan: "De leerlingenvinden het tof dat je er bent, kletsen je de oren van het hoofd.Gewoon al het feit dat je een jaar lang iets voor iemand betekent,is enorm positief."

Heb je belangstelling om mentor te worden, wendje dan tot:

Ahmet Akdeniz / Stichting Cosmicus, tel. 2532844/ privé 06-26076949 / a.akdeniz@students.med.uu.nl

'In het begin moest ik er aan wennen om vrij te praten'

Rabia Kesici (14) zit in klas 2 M/H van het Niels StensenCollege. Zij doet mee aan het mentorproject.

Hoe ben je met je mentrix in aanraking gekomen?

"In de brugklas kwam de conrector iets vertellen over deStichting Cosmicus en het mentorproject. Het idee sprak me aan enik kreeg een mentrix toegewezen. Zij hield er na een tijdje mee opomdat ze het te druk had met haar studie. Daarna werd Ayse Kirasmijn mentrix en dat zal ze dit jaar weer zijn."

Wat betekent Ayse voor jou?

"Ik vind haar gewoon een hele lieve mentrix. Ze helpt me bijmoeilijke vakken en als ik niet weet hoe ik iets moet leren. Zelegt heel goed uit. Ik heb ook veel vertrouwen in haar. Het iseigenlijk nog niet voorgekomen, maar ik weet dat ik problemen aanhaar kan vertellen."

Hoe verloopt jullie contact?

"Vorig jaar spraken we ongeveer twee keer per week af. De eerstekeer opschool, later bij de McDonalds en in een soort restaurant.Ook is ze bij mij thuis geweest. In het begin moest ik er aanwennen om vrij tegen haar te praten, omdat ik haar niet goed kende.Maar daarna werd het heel gezellig. Nu hebben we net weer voor heteerst afgesproken."

Wat vindt je omgeving ervan dat je een mentrix hebt?

"Ze hadden het niet verwacht van mij, maar vinden het wel heelleuk. Ook omdat ik het zelf vertel als iets prettigs. Mijn vader ishelemaal enthousiast, want hij wil graag dat ik iets bereiklater."

Wat zijn je toekomstplannen?

"Al vanaf groep 6 wil ik huisarts worden. Daar heb ik het ook almet Aysel over gehad, zij weet welke vakken ik moet hebben en hoeik dat aan kan pakken."

Zou je anderen een mentor of mentrix aanraden?

"Ik zou nooit tegen iemand zeggen: 'Je moet het doen', maar ikzou wel zeggen hoe leuk het is om er een te hebben."

Denk je dat je zelf later ook mentrix wordt?

"Ik denk het wel, want ik wil graag anderen helpen. Ik wil inelk geval bij Cosmicus gaan later."

Annemarie Heuts

Mentoren van buitenlandse afkomst gezocht

Enkele jaren geleden zijn Universiteit Utrecht en de StichtingCosmicus gezamenlijk een mentorproject gestart voor scholieren vanbuitenlandse afkomst.

In het mentorproject kunnen individuele allochtone leerlingen,na overleg met de school en hun ouders, een mentor (= student hboof wo) uit de eigen culturele groep toegewezen krijgen. Met dezementor vinden gesprekken plaats o.a. over school en vriendenkring.Met behulp van de mentor, die een voorbeeldfunctie vervult, wordtde leerling ondersteund en gestimuleerd tot leren, niet alleen inschool maar ook daarbuiten. Een belangrijk onderdeel van deondersteuning vormt het toezicht op de onderwijsprestaties van deleerling en de bespreking hiervan met de leerling, ouders enschool.

Het doel van dit project is het voorkomen van schooluitval vanallochtone leerlingen met behulp van een rolmodel/mentor, dieleerlingen stimuleren verder te leren. Met het project wordt ook departicipatie van ouders in het onderwijs bevorderd.

Het project is succesvol: schoolresultaten stijgen, leerlingenhebben een positievere houding in de klas, ouders zijn meerbetrokken. Daarom willen we het project uitbreiden. Voor hetstudiejaar 1999/2000 zijn we op zoek naar mentorenvan Turkse ofMarokkaanse afkomst die leerlingen willenbegeleiden. Mentorenontvangen een onkostenvergoeding en worden begeleid door eencordinator van Cosmicus.

Spreekt bovenstaande je aan en voel je er wat voor om leerlingente begeleiden, stuur dan een email naar de Stichting Cosmicus:mailto: utrecht@cosmicus.nlof bel metAhmet Akdeniz: 06-26076949.